Ke Aloha Aina, Volume XXXIV, Number 31, 22 August 1919 — Na Pana Kaulana o ka Aina O Oahu [ARTICLE]

Na Pana Kaulana o ka Aina O Oahu

{Hoopukaia ao ka pouo o ka po« 100 o Ke Aloha Aiua, c > (ieorye P. Pooloa, a hoo|K>rio]M>uo ia © ka liU&ahoopouopōno 1 oKe Aloha Atoa.) ! .1 ia Uaafe?e ana aku )km Jc9kda lsM»»aU«e ho koua aiub le 1/u.i hai w ua iiiki aku u\n A'ua.WA i.vsc o kekalii ioo i.ui o paii*>la «ua ka aaakani me ka ua, a.e kahe fj» ka wai o ua paU ame na alaloa «a liio uae ia mau ino i mea ole i kona īua&ao. I ka hikī aaa'ma Wairaea, oiai, awio iie uapo oia uuinawa o kahi i utaa i ka iiele ia <? ua O'" ;> uo kv; alakele makai o kahakai k<? uiki uiai ka iuo; a i ko ia nei lioea ana aku ua kokoke lou t? nalui ka luikaua wni o ka m«lnrai o Waiīuea. A o pilia ana o leai o one o Waimea I «a kanaka. 0 ka moa taaloa loa ia a ko Mla poo i ka vrs ksīiiko, o ka h*»le malmia o na papa nnsnn ww> ka b..xinnopn ana maluna oka wai ika Ava lioomaka mai ai ka wai o hemo «a kapaia fep?a W,lou o na Ita:iaka oia vca; l\e wai p«wwc. sfahma o koia a>io oia i hiki iftai iUi kapa o Waimwi nj<> ka loaa 010 V pilikia s ka "kakou kan>aW<->. Fa oWoia sno o na kahiko. aol<> e ka tvvpa ?

is &aa e ka mea e be!e ana laaluna ke akaumi m poe naaa e loōlana iuu k«i« papa. I ko ia nel paie aaa ma kela ao#o 0 ka muliwai, u« auo ms!io mai H ka iao. Ua bō6maha ieia me aa knmaaiua no keialū nianawa liuliu iici f a lioomau aku U k«ia no iona akhele l»oi uo ka aina uie tt- ait*mui e ike i kaohana a me ua kupuna. I ka hoea ana i bi aina nia JTahoka ia ahiaLi, ua līu} j>u iho nje ka otar.a o ka haie a pulli liiua me ka liauoli. Qiai, he mea uui oia 1 kona mau kupuna, a .ua loila kouu aianaw-a o ka liele ana usai ku. oLana mai rto keia mau puk 4 loiLi. ! A no ke ano iaoino oia uiau la mamuli o ka noe oiau mai o ka ua kiliLun? mauka a nie ke kualau, o ka moana, ua Loopauee ia ka haawi ana a kona okn i walii papaaiaa roa ia aliialii, Ma kekahi mau, Ia mai, na ano inalie mai la a ano akakuu raai ka ino, a o ke kolii ia o na j la mahope iho'o kona hoea au» aku.! I ka mao pono aua ae o keīa luo, oia ka wa ī hōomākaiiu ia ai o ka hana ana i wahi papaaiua naiia, ua | hele no hoi na poe no ke kuahiwi 110, ka huliiau nahelehele ana, a ua fya-j la kekahi poe no kahakai no ka Lu-| li ana i na Ta ono i maa i ko lalla poe kama a pela no hoi na poe lawaia o kahawai. O ka puaaoloaaea oia ka puaa ij kalua ia ai no keia papaaiaa, ua Lanaia keia puaa oloko me ua e ono i i ka wa i kalua ia ai. Oia hoii ka wai o kaniu me ka iaamoua i ku'i ia a hui pu ia me kahi paakai kupoao, a keia wa e ike ole nei i keia mau 0110 o te au kahiko. O na wahi lawalu i'a he like np ka. lana ana me keia, oia ao ]f& wai o ka niu a me ka inamona i liui pu ia. A me keia mau mea ae la i iana mai "kona ohana i kana papaaina ? a ua like no hoi oia me he mea ala he malihini i kona ohaua pouoi no k£ nui o ko lakou slsha iaia. A o na kai ohelo e iho ai, ūa hana ia me ka wai o ka niu i loaai ia me ka opae kala ole o kahawai. TTa hiki ke hui ia keia kai me ba i'a niaka hou loa, i kekaJbi nyioawa; ua Mii pu ia «ne ke ake qka uhu momona, a oia, na ono j hanaia no keia kamahele a kakou e hoonanea nei ma keia mopl^ilo. A o kona home pouoi no hoi kela, a ho mea uui oi& i kona zuau kuppna ame ua lioaloha oia ai»a. I ko lakou ike ana ua hoi mai oia mai kaaa liuakai hele huli 1 ka miHmili ana me ka hoihoi pu ana mai, ua hoohauoli nui loa ia aku nona, no kana huaiai holopono. 0 kekahi keia o. aa papaaina ono ha. i hana ia malalo o Kahuku, ua hanaia ka luau me keia iiaau ono ae la i hoike ia ae la, a ke nana aku n»e he mea ala he„ahaainsJa hanu pepe, i kahele a ohuphu pono i ua. rqea e &ifa ole ai ke kaohi iho i ka ono a ka '■ pnu. .■■■-.-■■."■ tTa halu i a hoi ua papaaina me na la« nahele o uka, me ka hoomakaukan pu i a ma i. o mhi lei hala i wili PV i a me ka maile, ka lei pala o ke kuahiwi i wili p U ia me ka hala, na' liko lehua o ke faiahiwi wili pu ia U p&lai ku . Kpolipo o kā waokelē.T ka pooo o na mea a pau o keia papaaina* oia ka wa i uolio iho ai o na mea apau o kona ohana ponoi maluna o keia papaaina i piha i na ono a ka Hawaii, i hui pti ia me na hoaloha ponoi o ua kamahelp nei a kakou, 1 ka pau ana o ka ai ana o na mea apau, ua malama ia na liula olioli a me na lealea e ae, e like no hoī me ka īnea maa mau īna Hawaii. A oia no hoi ka wa ua pilia maoli ka aina i na wale no,' a o na hauoli ana mawaena iho no ia o lakou, aole hoi e līke me keia manawa ka huikau. , pa« aua o na lealea uia ia Muahi, ua hoomaka mai ia ua kamahele uei a kakou e hoike i na ka'maaina o ka aina no kaua huh i hele ai e imi i koua punahele, na hoike piha aku o ia mai kona haalele ana iho a hiki i ka loaa aua ak« o ka iniliuiili ua iaia ma Kaoawai. Ke huli aku a hoomanao i mau mea like ole e haiia ai ko kalott mau kupußa i |cs lakou mau mea iloko oia wa kahiko, he nnm i iko ia ma keia mau Ia e nee nei. ITo

malama loa na līawaii o ia au i ko| lakou mau ola kino ; pela ka nolio ana a me na mea no apau oia wa a pela i maikai ai ko lukou mau olai kino. I keia manawa hoi, ua lilo loa kakon i na pon'o a ka haole. Me ko kakou hoao ana e hoohalikelike i ko kakou mau kulana 0 ka nolio ana, a'Tlana ana amcka ai ana, koe ka malama ana i kalii mea iki e loaa ana ia kakou, aole 0 kakou ike ma ia mea. E ae mai ia'n e haawi aku i na lioomaikai ana i ka poe heluhelu 0 Ke Aloha Aina, ua ike ae la i keia «ani oka aina 0 Kahuku. A eia hou mai no ia nani a me ka ui ma kona alahele no mua aku nei no 0 Kahuku no ka aina, nona keia lei. Kaua i ka holo kiani Ma ka lina poepoe honua, Ma na welelau makani 0 ka aina, Makaikai aku i kona nani, E kilohi ana i na aekai, Oni ana na Ue kahakai imua, . Me he ipo ala e hea mai ana, 4 E hooko no au i kou makemake, Ma ke ala laula 0 ka mauawa, Hookahi mea nui o ka Kukala ana mai o ka makua, E holo kaapuni oe ia Oahu nei, .Eia mai au he kukini mama 1 0 ka makani kii wai oka aina j O oe kuij hoa e kohu >»i ke kauim, j E nnna m«i i keia inoa hou ma i kahi 0 ka kakou kamahele \hoi aku, |a e panai ia aku ana keia moolelo 0 jke koiki kukiui o ua pali ]koolau elua |inai«ua 0 ko makou hpi pono ana ,1)183 2ii;i ke kaona nei uo ka koike ana dku i uk iuoa kaulana o keia kiuiluilo i ualowale loilii.