Ke Aloha Aina, Volume XXXIV, Number 15, 18 April 1919 — Ka Ninau Mana Koho Balota o na Wahine [ARTICLE]

Ka Ninau Mana Koho Balota o na Wahine

"Mai ka peni mai a X>aniel H. Hoolapa." I 1 ka nana, aku ; he ninau toiVo3l maoli keia a ko au f > ka manawa f.j kuikai nei; oiai, ua mahae ka ske ol ko kakou laau »olona. He kakoo kahiko no ko makou i keia kanawai; aole ano āe la ; ekala ioa mai no; a o makou ao ka mua o ka hapai an'a mai % kumi&aila jio ko na >waMue pono. 1 Ua hkawi ia l&'kauoha i ko makou elele; e'hele oia i ka ahaolelo nui, a e 'Jx>bo na Vahine, ina i ?c&a oia, He kotra, o umi ae nei makahiki i hāla, tJā lilo ua kumuhana ala, i akaka hoohenehene ia e ka poai koe. " •Ha hilahila ole uae ma kop i ka paio ana no ia pono o na kama wahine; a makou i manao mau ai, e loaa ia lakou ia pono keakiea ole ia, elike me ka loaa ana i kekahi lopa haalele loa o ke kama kane. Ua manao "'makou, he hana pono, ♦a Tcau2ke inaoli, ka loaa ana o na pono i na wihine, i like a like me ka loaa ana i na kane. O ka loaa ana oia pono nui i na kane, ua manao makou, e lio e loaa pu ia pono i na wāhlne. A oia loaa āna pela, he kaulike ia, ā oiai o ko Amerika moto kanlan» ia, a he poe makaainaua Amerika k&kou, malalo o kona hae hoku. Oua mdto kaulana ala; f< he aupuni o Amerika nō ke-kaulike, a o ka home hoi, o ia lanakila," He kaulike anei ka aua i ka pono koho barota i ua waliine 1 Oiai nao hoi, ua loaa ia pono i ua kaoe! Ua loaa anei i na wahiue nialalo o lea hae hoku ka noho ana r la#iakils, i kulike me ua moto i nei pono? / . .. . He aupuni anei o Amerika i maa kona mau makaainaua, i ka walaau wale iho no, aole ka hooko? Ke huli iho a hookaulike o loaa ana penei; " j—£is he heluuA nui o ko kakou uiau wahiue, ke xiku mau iiei i ke aupuui, iko lakou (Tas) auhau waiwai, . Oiai nae hoi -kekahi kane, e uku ' ' «u ._ - r -r> - „

ana i kona auhau o eliaia dala wale iho no * e ana .ia i'a ke ku- • leanu kolu, ,3>arota,' ; ka aua. i k<"JA wahiiu) e uku aua i auiiau he kanalima 4ala i oiai nne hoi e uku aua lfela i eliuia |wale £o dala i ke. aupuui,.a o j poe kaue koho baro,ta aplie yjui i ko lakou auhau. Ua kuokoa a lauakila anei kela. wahine maluna o iona pono kivila? hok&hi k&kou a pau loa • aole? Ua Uao aku ke aupni, he k&mluna dala mai kela wahiue; a pani pu ia ku kona. kulaoa laaakiia aua, e loaa ole he ,l©o uoua e walaau ai.iio koua _pono. E na aolona kue>. e haawi pukou i wa iio ko oukou noona poaa,e k&koo e ioaa i na wahine, k<a pono koho barota. ■ . ._ Aoie keia he niuau kalaiaiua; he uiuau Mo ke me_ke ake, i ieo 110 m wahine ma ko jakou aoao i loko o ko kakou inau hale.kaukanawai. i. A o ka loaa &ua oia ieo ma £o .lakou aoao i loko o ko kakou mau hale kaukanawai, lm kauUke maojfb oopo ia. Ke ake aui nei ipakou e loaa me ke keakea ole a me ke kapaka.hi ole i ko kakou inau elike īue ke auo, a ioe k.e i loaa ai ia pouo i juau kane, I Ke Jcūe aei makou i na,lwia iioo- ' nul hoppilikia ai i ko ka lehulehu M aihoua, i ka law£ aua uiai, e, wniho aku ike apono ana mai a ke koho barota ana o na kane. ! Ē 4ttoonoo Kahele Ja me ke kaulike,' ma na ano a j»au ka loaa ka»o-' iōa ana aku oiā pono i na aole, me na noi mai a lakou mai, a ano e ae. 2—<Ke ake mau nei kakou e lawelawe ia ko kakou uiau hana aupuni kuloko, e na makaainaua maikai, a ieupono. *■ E kapono, ma ka na auao, a e maikai, maia māhele, a pela pu koftft kukna hoopono, i kulike me na «uo uiaikai 0 ka hookupono ana i ka inaka aiuana oiaio. i ka huii aua a hookaulike i ke ano kupouo, maikai a maeuiao, ma o ; ko kakou mau hoike ala, o ko kakou

- , *. r " * '-A i'' mau kama e loaa aua ia kakōu ka ijtp, op o f £14 &ōiksj?4pa|*ele a ko kakou *pu £*ai Xlawaīi a Kauai. , Ua loaa iip Js&ina ua pa&enelā j£a ( jka haihai .kauawiū, oiai uae e ana i ko lakoju, mau kulāna maemae, iAtiikai, a kupono. , 0. ua uiahele ala, a lakpu i mailani ai, ua hoike amaka ae lakpu i ke akea. i ko lakou puo uaauap olālō. < • ! He mau hualoaa lakou a pau uo ko lākou naaiiao, e hai ae ana. He poe mākāainana, e liiki ai ke hilinai ia, aia i loko o lakou i kahi la e hoc& -mai ana, e oili mai ai, he mau mea maikai,. no ko ka lehulehu pono. O lakou ole aku lakou i na kalp, ā iia .pohai kilo a m loea, a (kauia kaue) aoao olea. 3—O ka haawi ia aua oka pouo koho barota i ko kakou mau he hooloihi āna aku ia i ko kakou hooponpouo kuloko, kuokoa ana. * > Ehoomaopoopoia, eia kakou la, jua puahuHiliij ua apo ia mai e ua lafyui waho • ē olelo a e kakpu. Ua piha kakou i na hauau uei ma ua laUaaui, & kepii emoole uei lim |ia Tauaaui» lua paha e jLookau]ike peuei: • I 0 ko kakou ikaika m ft » a j huī ia i, uei ua, uia ke koho barotft i hala, he uiui kmualiuia tausaui iiio uo y me ke komo ple mai e jua wahiue o s upu ia aku uei. j Auui pa]^a ( e olelo kakou, i lokq e jUiiii $.hoea uiai aua, e loaa aua he 25,000. a hui uie liei 13,000 maule|il^ Ua like ia ;m<j 30,00d ka ikaka ho baroU uo ? ka uiui makahiki uiai uei la aku. Ewaiho kakou ia kakou pela. Haliū ae kakou i jto kakou hoaaloha oia o Japaua» i»a ke.ano o,ko lakou ulq. awiwi e uee uel, A e loaa aua ia lakou i upi makahiki» i ekolu Tausani maua koho barota, a e qm aua uo elima uiakahiki ma nei mua aku pela. **» o ditt. miUlukl *•••:•' : -

ui»i aei iu uku hu 15,000, o lakou meia maua: a ma paha i na makahiki tto|)e aku eliuia, Ua. loaa ia lakou. pia ka awalika pii eiiiiia lauāaui i ka < alaila uu like ia> xuo 2i,UOU hou ihu inakahiki hope.Ke hui ia me 15,000 o na iuaka!)£|(£ra*tta aeiiei elima, alaila, ua loaa ia lakou ala; he kaaaha tau|ani poo koba.Jjarota. .: paonioni aua i ko kakou kauakoln tausani i huiia i hai ia ac neij hoi ia me umi tausaiii a e ko iakou lele-oi, i a kakou. 'Oia ua apa pu ia iho kakou, a 'hē bxni tausani ko lakou ikaiki? lele oi. Nolaila, ua maopoupu ioa ia kakou peuoi. , ma kahi a lakou i huli ai a kakoo; oia nialaila ka nee ana o na feo©pooopono aupuni, kuloko o kakōU. ' '■ Hē -mapoopo loa keia pilikia la; <S"pau koke ai ka hooponopono aupuni lcttl6ko ana o oukou e pauaka mai nei i pii. pouo koho barota o na wahkfr!: malie kakou pela i nei mau puuhuaiielu e ku pela, a kakou Hke »yii la, ua opa ia iho la kakou, 8 palahe liilii i loko o makaMki aai nei la aku, OwĀl ko kakou hoopakele ma keia o.uoe wā? _ He iioukaiu no pane maopoopo loa, lioopaapaa ole."' O, na waiiiue a kakou." Pela e upu ia e haawi mai oukou e na aolona i ka mana kuho keakea oie ia n v y wa-w-ahine. PeLoa e, na iiolona, e paaVana uo oukou, aole' e haawx ia pono i ua wa-1 hine, ine nei poino maopoopo loa oj kakou la, a o na wahine wale no ko, kakou palekana? j Me keia mau iioakaaka, $, me n& , mea aku he nui i koe • ke mauao .nei, e loaa ana he lokalii, e henia ai ka puka, no ka pono keakea ole ia p ka mana kulio no oukou e na waJLune> ka na wahiue kokua ia ka* kou ma keia uinau: Ina. palia e olelo kakou o ka ikaika o nā i loko o keia umi ma kahiki e nee aku nei, he Iwakalua - kumslima tausani, hui mr ke kanakolu tausaui kane; na like ia rae kanalima kumamaliiua tattsani; ua like hioi ia me umikumalinia tausani kakou mamua o <fctpana. Pela e maopoopo a'i /aole kakou i natPaEwa!i "maia ninau; mamulijiae 0 ke kokua ana mai % jja wahiuo; ke !oai ia lako'u i nei kau keia pono. 0 keaha la ko kakou pono loa ? J E ana mai anei oukou e na solona 1 keia' pono o na wakine, i ulupa ia XB<ū kakou maia ninau i kahi hora e h&ēa inai ana ? ' Aiole; © ae aku anei oukou, e Laawi ia ,pouo oikelakela ia lakou o ko lakou komo ana mai i hoopakele no keia ninau koikoi i kalu la e oili mai ana? -Me ke kaaalua ole makou e hai aei ; o keia kumu ekolu, lee pookela a me ke koikoi o na kumulioi jua ko n * 'wahiiie aoao 'uo keia pouo koho b*rota. •0 feo iakou Ulo ana i lima kokua, »o keia pooo oikelakela e hoomau ia aku ai ko Uawaii, Amerika, kuloko hoopopopon* j&a. 1 #ta iio i aei kukulumaaao &na, i lawe ia mai ka iuoa lahui o jua ke ano he iioiuo, a iili js]i iahui." Ua kvre ia isai ia ma ke aao, i kuuiu hoohaiike jjrab iho uo, i mauao ia, i wahi« hemo aj, i ua waliinp, ka