Ke Aloha Aina, Volume XXIII, Number 41, 11 ʻOkakopa 1918 — Aole e Pono e Hoohemahema i ka Mana Koho [ARTICLE]

Aole e Pono e Hoohemahema i ka Mana Koho

Ma ke kobo b&lota wav moho akv i hala, "iaa lela Poaono aku wei # i ike ia ai, he |kanahikn wale no o na poe i hoop&a i ko lakou mau inoa «o ke koho haloka ana ; i hele aku ma na pahu b&losa no ke koho a wae ana i ka lakou mau ma na aoao kalaiaina a a koe aku he kanakolu pakeneka aole i hele aku e koho i ko laiaw mau balota. Hai loko mai o ' kela k«Jiakolg. pakeoeka o na poe i hefe ole e koho i kp lakou mau halola, ua ike ia, o na Hawaii ka hapauni i hoohemahema i kela pono nui i haawi ia mai e ke kana■wea kjtmu o Hawaii nei ma o ke ahaolelo lahui la o Amelika Huipnia. O ka mana koho balota i h&ayn ia mai ia kakou m Hawaii e ke aupuni nui o Auielika, aol'- ia he mea Hilii, aka, oia kekahi o na pono nui ia loaa mai ia kakou na Hawaii, he pono hoi i loaa ole aku i ka poe no lākou o Amelika, oia na . llikini; aka, ia kakou na Hawaii ua loaa mai kela pono a makou o ka olelo ana ae la, he mea waiwai nui i ko makou manao, he waiwai i, oi 'iku mamua o kekahi mau mea e ae o ko ke ao nei. Mamuli o ka ike o ha hoa haole o kakou i ka waiwai nui o ka pono koho ba!ota ; pela lakou i hoohemahema ole ai # ia manawa hookahi ; oia ka mea e hele nui mai ai na hoa haole o k&kou i kakou na Hawaii a nonoi mai e kokua aku ia lakou ma ka hele ana e koho i kou balota lakou ke hiki &|gii i na la koho balota e like me i hala aku la, a pela toe ka I* elima o ka mahina o 2Tovemak* « hiki mai, a pela pu" hoi me na koho balota e ae e malama ana no kekahi mau mea e aku. ltā kou balota la e ka mea e loaa ka ma#u koho, e loaa ai na kanaka kup&no uo ka hele ana aku maloko o ko kakou ahaolelo kuloko a hana mai i iaiau kanawai kupono no ka pono i|k« o kela ame keia mea, rae ka nana ole Jkona, lakou ano a pela wale aku; ma o kou balota la e loaa ai ka ia aiia o na kaaaka kupono ma ka la wae moho, a pela no me aat koho ana

j&k». oka mapn koho i, ko J makou he waiw&i inal&m&© ■ ia, ka pono i>iHpaa o ko kaaakn;, 'malia paha, o olelo keVJii poe/hejaha ka waiwai oia mea he kj)!bo bajlota, no ka mea he ka-ha i?ale aho iluna o ka apana pepa? Ia ma|nawa hookahi, o ka poe no e |ia ana, o lakou ke pomaikai iQao ohi ana i ko lakou mau uku hana oiai lakou wa ka ahaolelo a pela wale aku? He ..mea oiaio no paha ia, o lakou ke ohi i ;ja uku e loaa mai ana ia lakou no ka hele ana i ka ahaplelo, e hoomanao e ka mea,e oleīo i kela mau olelo, aia ma na kaInawai e pono ai na oihaaa kalepa mikiala iloko nei o ka aina, aia rua na kanawai e hana ia mai ana a na ,'poe i kohoia aku e kakou na maka'ainana e loaa ai ka pono ia kakou jna kanaka ilihune o ka aina, a no mea, ina e kohoia ana na poe 'waiwai o ka ainā ; e hele ana no la'kou e hana i mau kanawai e pono 'ai lakou, no ka mea, o lakou mua ka 'lakou e nana a mahope be ē ke ka-l 'naka ilihune, a ma kekahi"Dlelo anal nau no oe e nana ia oe iho, o| manao oia, nau e hoouna i nal ■kanaka e nana mai ana i kou ponpl na ka poe waiwal, oiā! nae, aia 'ia kākou ka nui o na balota i oi aku mamua o na kanāka waiwai, oiai he kakaikahi wale no lakou, aka, mamuli o ka puni wale o na 'kanaka ilihune i na mali leo ana a 'na kanaka waiwai, hui pu iho me na wahi kenikeni mailuilu, o ka |lilo aku no ia o lfa balota, a hala 'ae no na la koho baloka, o ka piu 'mai no ia o ka ike ia ana o ua &no 'poe lā e pipili ana i kahi o na kanaka ilihune ( no ka mea, ua hala aku la no ka puulena aia i Hilo e imi ana ia Papaluahi, aia wale no f ka pipiii hou mai oia ano poe a kokoke aku ia manawa koho balot, aole ina wa apau. He ekoln pule wale no i koe mat Ikoia manawa a makou e plika alu |nei, alaila liiki hou aku kakou i [manawa a ke kanawai i mai ia kakou ē koho i kau mau o ka makomāke ana, o ke kōho a puka ia poe, oia auaneilka

■ • 1 * s; hkon 9 kft»,i»§x i mau ka«&ysi uo ii i hpmahpHui bu a haiiaia 'mai aa.kanawai e kiipoao. ole ai i kou rnpi hpahg#a oe j ia poe aa lakou i hana mai ia,.mau kauawai, jlo ka me*J ua hoohemahema oe i kela pouo' nui i haawi ia mai ia pe'e ke ka-| nawi, oia kela, pono a makoii o \ ka olelo a»a ae nokila, e na' Hawaii, mai hoea loa a,ku i Niihau, ke paipai nui aku nei mai»u ia oukou, & hiki mai ka la elima 0 ka. mahina ae uei o U"ovefoaba, he pouo e hele i ka pahu jbalota no ke koho i kou kela j>o.no, 1 loaa mai ia oe "me ke kumukuai ole # ka mea hoi a 3a hoa haole o kak'on e hoomakaleho nei i na wa ā pau, aole he manawa e moe ai ko lakou mau maka, aka, a e holo ana lākou ma-o ā maanei me 'ka maka- , āla loa. Ina he mau Hawaii ko- , kahi, aole i hoopaa i ko lakou mau . inoa no ke koho bal6ta ana, he mea pono ia lakou e heīe aku e hoopaa i ko lakou mau inoa i na kakau- . olelo ,o ko lakou mau kulana iho, i loaa ai kela pono a makou 6 ka > olelo ana ae la maluna.