Ke Aloha Aina, Volume XXIII, Number 34, 23 August 1918 — KA POI [ARTICLE]

KA POI

He mau makahlki pokole wale 90' i hala aku nel, a i ia manawa e lawelawe ana 0 William 0. Aeiii (Eale AkiJ i ka t>o}> 0 loa,a ana 1 n* Hawai» la mau la li« umi pg4na uo ka hāpaha, ina nau ponol e kii kaii ai $ kafci i Koahu ia ai ka poi, aka, ina b& ke £aa e lawe aku i kou hale, e loaa ana i na Hawaii he ewalu paona poi no ka iapaha. I keia mau la, ke uku nei na Hawaii ai poi-he umikumamaha paoua poi 110 ka hookahi dala, a ma ka awelike ana &e } ua Kke me 3 I*2 paona poi no k f a hapaha he emi ilio 0 6 1-2 paona no ka liapaha, ina nan ponoi e kii i kahi i hoahu ia ai ka poi, a i ofe, he emi iho, 4 1-2, ina na ke kaa a William o.' Aehi (Kale Aki) e lawe aku a kou hale, ' O ka pilikia i ike ia i na Hawaii ia mau la, ua nana maka aku lakou ia Kale Aki,mamuli 0 ko lakou ko* kua ole ana aku i ka hoomau ana 1 ka iawe ana i ka poi mai ia Kale , Aki mai ia mau la, a pela pu hoi me ka hookaa ana aku i ko sakou aie, i hiki ai ia Kāle Aki ke hoo' mau aku i ka uku ana i kona poe hana ame ka hooman ana aku i ke kuai ana i ke kalo, i mau ai ka hanai ana- mai o Kale Aki i na Ha* waii-me ka lakou ai makuahine, no ka umi paona no ka hapa'ha, ina nau e kii i ka poi ma ka makeke kahi i lioahu ia ai, a i ole, he ewalu paonaūia na ke kaa e lawe aku i kou hale. Aole kekahi mea kupaianaha loa i ike ia ma ka molelo 0 Hawaii mai na kupuna mai a hiki wale no i keia mau la, ka pii launa ole 0 ka poi, a jjgikou e manao nei'e pii hou aku ana ma keia mua koke iho. ke hana ole ia kekahi hana me ka hoohakalia ole, Ke olelo mai nei na Pake ame ka poe kaiiu kalo 0 keia mau la i ka pii loa o ka uku o na limahana a ' pela wale aku ke kumu pii pu 0 ke kumukual 0 ka poi. Malia paha he pii io no ka uku hana 0 na Hmahana, nka. aole hoi ia 0 ka mea e pa'i launa ole ai 0 k» kumu kuai 0 ka poi, oiai, eia no hoi ia mea i Hawaii nei e uhi nei, aole 1 mai ka aina e mai, e like me kekahi j mea e aku e hokomo ia mai nei i n

• loko 0 ka aiaa, aka, eia Ixo ke kaV 1 1 i Hawaii nei, aole loa he kumu kaj - pii launa ole ana e like xue ia i ipaia 1 ■ -UUI»U I*- «i-j ko kukou i hoamuuaia ma ke kana- »{ 1 wui, U ua loaa ia lakou ka taana| ■ ma e kau uiai i ke ku. iaukuai o mt mea kuai e like me ka iakou i ike ai, ua kupono, ma ke aao kaulike aole hoi e mamn kahr, a kaumaha loa Jtdcahi; ke manao uei makou, ua hifei loa i na komisina ke .hana pela, a i ole pela, ua waiwai ole ko lakou hookohuia aku i mau komiana. •Ma na uupepa namu e puka mai uei i keia uiau ia, aia ka ma īapana maluna 0 ka uinau lailH ka lakou ai makuahine, mamuli mai 0 ka pii lauua ole e hiki, oie i ke* kahi poe ke loaa ka laiki, ua komo mai La oihana koa i»o ka hoomaiu aua.i ka haunaelej aka ma Hawaii uei, aole i na Hawaii i ka hauaaele, eia na Hawaii ke m» lama nei i ka maluhia 0 ka aina, a maluua ae 0 na mea apau, he ppe hoolohe na Hawaii i ke kanawai o ka aina ina ua nin.au hoohaunaele. Aka nae, ina e mau ana, ka pii ana 0 ke j£umukuai 0 ka poi ma keia mua aku, ke kanalua joa nei makou 110 ka hooala ia mai o ma» , kupono ole i ano like me ka poe 0 na aina e, mamuli mai 0 ka hjk-ī ole ke 9.10 66; ala mai ia makou k®a mau hoomauao ana i na oloio kau" lana a 3-Wahama Linekona, "Ua hiki uo ke pulapuia p& aka, aoie nae i na wa apau," a malia pe- j la mai auanei keia ninau poi ma. keia mua aku. 0 k®kahi pilikia loal ma ko makou manao ana, ua nui! loa mai na lahui e ai nei i ka poi i j keia mau la, i ka loaa apa 0 ka ike 1 na poe- hana poi, ua mauao iho la lakou he manawa kupono loa keia ' no lakou e hoopii ae ai i ke kumukuai o ka poi, a 0 na kumupale ma ' ko lakou aoao oia no keia kaua, Ke maaao nei makou, ua j wale no i na Hawaii ai poi ke hoo* j pau i keia pilikia me ke ala ole mai ] 0 mau haunaele ame ia j ano like, ka lokahi like ua Hawaii < npau ? e hoomalolo iki ka &i ajia 1 j

ka poi no hookahi mahina, a<i ole, mau "iūahiua pahaj ke manao neii 1 uiakou, t kukuli koke mai aua na, . uu latou ia pui » kual pii uoi i na Hawaii uiamua o ka| , loihi loa aua, a uo ka mea, aole ka • poi, a i ole ke kalo, he mea hiki kel 1 waiho loihi ia, e like me ka rula oiaj mea ai, a i ole kalo, He h-ana paa*j kiki paha keia ma ka aoao 0 naj Hawaii*. ka hoalo ajia i ka ai ana i ka poi, ko lakou ai makuahine mai ■ us kupuna mai a 0 ka manawa mua loa paha keia ma ka moolelo 0 Hawaii nei; aka, he xa/e& pono e ia kekahi, hana ma aoao 0 na Hawaii, 0 ka ninau poi, a i ole pela, e hiki mai ana nia keia mua koke iho, e pii hou ae ai ka poi a 0 ka hopenā aku oia, oia uo ka hiki ole ana i kekahi poe Hawaii ke hoolako iaia ame ,kona 'ohana mo ka poi, 0 ka hopena aku ana no, e ai ana na Hawaii i kekahi mau ai e aku, nolaila, no keaW hiki ole i na Hawaii ke hoalo i ka ai an,& i ka poi 110 hookahi mahiua, a i ole oi aku| Ke mauao nei makou, ua hiki uo. Ma o Ipa aku, i ka hiki ole ana i ke kauaka Hawaii ke hoolako i kona hoine apie kona ohana me ka poi, a i ole mau me>a ai okoa aku- paha, e komo ia mai ana 'ke kanaka, e hana aku i keimhi mea kue i ke kanawai 0 ka aiua, e laa paha ka aUiue afta ame ia mau mea ano .0 ka hopena oia uo ke alako ia 0 ke kanaka iloko 0 ua hana. ino mamuli mai 0 ka pilikia, aole mamuli 0 kona jnao pouoi iho ma ua auo Japau r ke uianao uei he mea pouo e hana koke ia keia hana ma' luna o keia ninau ano nui loa i pili aku i k» ola 0 ka laliui Hawaii, ma 0 ko kaheaia ana 0 kekahi hala" wai makaainaua uui, uu keia mua koke iho, ma 0 ke koiuo like ana mai 0 ua alakai 0 ka iahui Hawaii, me ka uaua ole ai i ko lakou mau auo pakahi, aka, no ka pouo pili jlaula o ua Hawaii, mai Hawaii a [hoea loa uku i a i ole pela, , |6 uk uiai ua haua iuo iike oie ma jkeia muu aku.