Ke Aloha Aina, Volume XXIII, Number 27, 5 July 1918 — Ka Ninau Kalaiaina o KeiA Mau La [ARTICLE]
Ka Ninau Kalaiaina o Keia Mau La
Oiai ke hookokoke mau aku nei kakou i na la hakoko kalaiaina e nee mai nei, a e like me ke kokoke mau aku i na la apau pela na mea hou e puapuai mau nei i na la apau I keia mau la, ke ike ia aku nei na poe e hoolei aku ana i ko lakou mau papale iloko o ka lina kalaiaina no ke alualu ana i ke kulana elele i ka ahaolelo lahui, I kela mau la aku nei, i hoike ae ai ka nupepa namu Avalakaika no ko J. C. Cohen hoolei aku i kona papale no ke alualu ana no ke kulana elele i ka ahaolelo lahui ma ka aoao kalaiaina Repubalika no paha maluna o ke kahua hana "Ka lanakila o ke kaua," aole nae i hoike maopopo ia ae ka aoao kalaiaina, oiai nae, he Repubalika kona aoao mai kinohi mai. Aole o makou kuleana i kona aoao kalaiaina e holo aku ai, aka, me ke kanalua ole makou e hoike aku nei i ke akea, ina e holo ana o J. C. Cohen ma ka aoao Kahiko (Repubalika), ua like no ia me ka pinao e pakuikui ana i kona poo i ke amani, no ka mea, aole e hiki ke puka ma kekahi aoao, aka nae, he hiki no ke ike ia aku kela aoao ma-o, o ka pilikia aole ke puka aku, oiai o Kuhio e holo ana no ia kulana hookahi, he kulana nana i paa no na makahiki loihi i hala ae nei, aka, aole no he hewa o ka hoao, o ke kuleana ia o ka mea e mele ana. I kela kau aku nei } ua hoao ae o Chas. H. Rice o Kauai e alualu i ke kulana elele o ka aoao Kaliiko, aka. ua halawai oia me ka'mea paoa ma kona alahele,'o ka hopena oia alualu ana, aole i loaa ka wae ia mai o ka aoao o laua, a wae ia no o Kuhio, oiai nae, he kanaka o Chas. H. Rice i ike nui ia, aka, me ia mau mea a pau, aole oia i wae ia. Ma kela koho balota aku nei o ke Ku{illegible}kauhale ame Kalaua o Honolulu nei, ua alualu ae o J. C. Cohen i ke kulana Meia o Honolulu nei, o ka mea i ike ia, oia no kona haalele ia ana i ka hope waa ma ia alualu ana, a o J. C. Lane no laua ka mea i wae ia; o keia nei hoi, he lapa manu ole, he mea i oi pa kaukani aku ka mamao. Ma ka aoao Demokalaka hoi, eia ke lohelohe ia aku nei ko Kauka R. H. Raymond alualu aku no ka wae ia mai e na Demokalaka no ke kulana elele, a makou o ka hoike
ana ma ko makou helu o kela pule aku nei ; aka, mahope mai nei, ua puka hou mai ka nupepa namu Avalakaika e olelo ana e holo ana o Kauka Raymond ma ka aoao Demokalaka kuokoa. Ina no ko Kauka Raymond holo ma ka aoao Demokalaka me ka holo pu o L. L. McCandless (Linekona Eliwai) alaila, ua ano like no ia me J. C. Cohen alualu ana e loaa iaia ka wae ia mai na Repubalika mai, no ka mea, aole i maopopo na Demokalaka ia Kauka Raymond, koe wale iho no paha ko Maui mau Demokalaka kakaikahi ame ka ole no. O kekahi o na mea e uwa nui nei na nupepa namu o Honolulu nei, oia no ka mea e pili ana i ka hooemi ana mai i na hoolilo kalaiaina ma keia nee ana aku, a ke makemake nei na alakai o ka aoao kahiko e hui aku me na alakai o ka aoao Demokalaka maluna o keia ninau oia ka hooemi ana mai i na hoolilo. Mai kinohi mai aole he maa o ka aoao Demokalaka i ka hoolilo i ke dala no ka uku ana i na luna hooikaika e like me ka aoao kahiko, ka lu he mau barela dala no ka hoolimalima ana i na luna hooikaika, ua hooemi ia ka uku ana i na luna hooikaika pela no ka emi mai o ka lanakila i ka aoao Kahiko a, i keia manawa, ke mkemake e hoopau loa, me oukou aku no ia, aole me ka aoao Demokalaka. Eia hou, i keia mau la ke puapuai mai nei na manao e hoopau i ka nana ana i ka aoao, aka, e nana ma ke kanaka a pela wale aku; he mea maikai io no ia, o ka pilikia, i ke kaa ana i kahi o ka mana oia hoi ka ahaolelo, ia manawa e hapai ia mai ka ninau aoao ma ka hoao ana o ka hapanui e uumi i na mea a ka hapa uuku e hoao ana e hooholomua no ka pono o ka lehulehu, a ua ike ia kela mau pilikia ma na manawa i hala ae nei, a e mau aku ana no pela. I ke kumu hana ia oia mau hana, oia no ka makemake ana o ka aoao e noho mana ma na hana o ka ahaolelo e kaa mau aku ma ko lakou aoao ka mahalo ia e ka lehulehu no na mea mai i hooholo ia ma ka ahaolelo, i loaa ai ka maunu e hele hou aka ai imua o ka lehulehu ma ia manawa e hiki mai ana nōlaila, mahea iho la ka nana ana
i ke kanaka? Ma ko makou mau manao, he mau hana uhiuhi wale no kela. Ho mea oiaio uo paha, aia no kekahi kanaka i loaa na manao kuokoa e hana no ka pono o ka lehulehu ma na aoao kalaiaina a elua, aka, ia manawa hookahi e lilo ana oia i me ole, a no ka mea i kona manawa ehana ai pela, e haalele mai ana kona mau hoa iaia, a ma ia wahi aku, e lilo ana ia kanaka i mea hoaa, a waiwai ole kana mau mea maikai no ka lehulehu, no ka mea, e uumi mau ia ana e ka hapanui o kona mau hoa. Ma-o aku o keia mau olelo aole e nana i ka aoao, he mea maopopo loa, e holo ana kela ame keia mea maluna o kona kahuahana iho; ina pela iho ke ano, heaha ka hopena? Haina, aole mea e loaa, no ka mea i ka hele ana iloko o ka ahaolelo e hana ana kela ame keia maluna o kona kahuahana iho, ma-o loa aku, aole he mea e loaa mai ana. Ua hoike pu ia mai ia makou ka lono i ka hele ana aku o ke komite lahui o ka aoao Kahiko R.W. Breckons e hui me ka lunahoomalu o ke Komite Teritori o ka aoao Demokalaka lunakanawai E. M. Watson, a olelo aku e hoopau ka nana ana i ka aoao, aka, e hana like. Ua a-e mai ka lunahoomalu Watson i keia manao o ke Komite Lahui o ka aoao kahiko, me ka olelo ana mai o ka lunahoomalu Watson, e haawi aku no ka aoao Demokalaka i ka moho elele lahui i ka aoao kahiko me ka hoao ole o ka aoao Demokalaka e kukulu aku i kekahi mea imua o ka iehulehu, aka, e a-e mai ka aoao kahiko, aole a lakou mau moho no ka ahaolelo kuloko, mai ke senate a ka hale o na lunamakaainana. Ma keia wahi ua kokoke e hemo hou kekahi maka o ke Komite Lahui o ka aoao Repubalika, a nui ka waha i ka hamama, No! No! No! Ma keia wahi, aia iho la mahea ka nana ole ana i ka aoao? Ma-o aku oia, ua ao mua mai na alakai, "E koho pololei mai luna a Ialo." I keia manawa nae, ke makemake nei e nana ole ia ka aoao, he mau hana hoopalaimaka o ke ano hoopunipuni haahaa loa, a kupono e koomaopopo ole ia ma keia hope aku, aka, e haua kela ame keia aoao nona iho.