Ke Aloha Aina, Volume XXIII, Number 5, 1 February 1918 — Na La Hoalo o ka Pule, Aole io Bipi, Aole Palaoa [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

Na La Hoalo o ka Pule, Aole io Bipi, Aole Palaoa

Mannili o ka manao ana o na luna aupuni ma " Wakinekona he me»' kokua nui akū ia i ; o ke aupUni nia ke kahua ?J&gjk m* Fraui. i kukala a'e ai ka Amelika H&iluia, he ' fli6u la kekahi o k» p»lf aole c ai ka lahui i kft io hipi, k» pu]aoit a pela pu me ka puaa. ī ka a» ole ana tj kii luliui holookoa o Ameliku aine uu Panalaau malalo o kmiu nialu i hookahi' la i ka io bipi, puaa anie ka palaoa, ua like ia me hf. mau kauieani hipi i koe aku na na koa o ke aupuni ma Farani, pela hoi ka puaa aiue ka palaoa ame na mea e a\ no pau. I ka 'ai ole a,na o ke kauaka i keia mau mea a'e la i hookahi la o ka puie, a ma kekahi olelo ana a'e' r ua. hooko aku ia i.na mauao o ke kuahaua a ka peresidena, ua hoike aku oia i ko ke ao, aia ka manao makee iloko o ia kanaka e ake aku ana e lanakila ke aupnni ma keia kaua nui o ke ao nei, no ka noho lanakila o na kanaka ma keia mua aku e hiki mai ana, a mau loa aku. Oka ninaa ai, oia kekahi o na uinau nui loa ma keia kaua e noke mai nei na aupuni, o Europa i ke kaua a komo pu aku nei hoi o Amelika ma keia no ke kupale 'ana i ka pono o kela ame keia kanaka e hele laelae oia ma ke kai ame na wahi apau. Ma kekahi mau wahi o Europa, aia ka wi o ka ai ma ia mau wahi, ke holopapa ma "na ipuka hale a pau, mamuii mai o ka pau na kanaka i ka hele i ke kaua, haalele na ma-la kanu mea kanu mahope, aole he poe na iakou e hana mahope; mamuli mai oka wi i ka ai, ī ala a'e ai na hauuaele kuloko ma # kekahi mau wahi, a uui ka poe i - uiuke no ka hakaka aua e loaa. ia lakou kekahi wahi ai, a kouio pu na keiki liiiii iloko o keia 0 ka pololi a ka ai e like me ia e hoolaha ia mai uei o na uupepa o na aina e, a kakou e ike mau nei 1 na ala apau ma Hawaii jiei, oiai uae kakou ma.Hawaii iu;i, ke mau n§i no i ka ai ana i ka ai, a iie oie ia mea he wi. 0 ka ai, oia ka mea kokua uui aku i kria kaua, o ka ai, oiu ka aau« e hoouiau aku i ka hoo piha ana ) ua opu p ua koa mā ke kahua kaua i m|»u ai ko lakou hakaka alia uo ko auie na

hoa hui o ke aupuni oia o B®ritania, Jaranij lulia ame kiekahi mau aupuni e aku ikomo like iaai no ka manao ana e kiuai aku i na hana pakaha ana> a ke aupuni .o. nia, oia ka. luku waie aua i pa moku 0 na aupuni i komo olei ke kaua. ida kekahi mau k aku o ktla pule, ua neie maoli ua pakaukau' i na io puaa ol<v a o ka poe oi aku 0 ka pilikia «a uele aua 1 ka puaa ole, oia no ua ?ake, aka, aole e hiki ke alo a'e' uuai ka hooko ana aku i keia kauoha a ua lilua aupuui, ō ka hopena i ike ia xua 0 Jka ai ole ana i ua io puaa uo liookahi Ta wale uo 0 ka pule, oia 110 ka loaa ana he mau kaukani tona io puaa, a iiia kekahi olelo aua a*e, he xuau kaukani puaa i koe uo na ko& a p<tla uo na uiea. ai e aku. He men hou Ia paha keia ia Hawa.ii nei, oia ka hookapu ia aua 0 keia mau mea ai i kek&hi la o ka pule, aka, e luaa aku aua uo kakou iim no ka loihi aku 0 keia kaua uo kekahi muu uiakahiki aku i koe, aka, ke ujauao nei makou iua 0 keia ai oh &ua i ua io bipi, puaa, palaoa ame na mea e a'e, e hiki "»p« aua ka u&imwu ma keia mua koke iho e pau ai 0, ke kaua, uiamuli o ka uui 0 ka pilikia o ua aupuui hui ia 0 Kelemauia ma, a lako hoi ko kakou uiau koa i ka ai, ka mea naua q kouo aku i ka lehulehu 0 ua aupuni nele i ka ai ma 0 ko lakou mau luna aupuni ala, e hoopau i ke kaua no ka nele uiai i ka ai. Ma ko makou ano he wahaolelo no ka lehuiehu, ke mauao nei makou, he hana ponō ma ko makou aoao ka hoike ana aku i ko makou poe heluhelu ame ka lehulehu uo a pau, e kakoo nui i keia mauao 0 na lunu aupuui uia Wakinekoaa oia ka hoalo ana i ka ai ana i ka io bipi, puaa ame palaoa i hookahi la 0 ka pule, a i kou haua aua peia, ua hoike aku oe, aia iloko ou ka mauao e lanakila ke aupuni maluna 0 koua eneini mā keia kaua uui i ike oie ia ma ka mooieio 0 ke ao nei. Aoie no paha he piiikia loa 0 ua Hawaii uta keiu uiaau oia ka ai oie aua i ka io bipi, puaa ame paiaoa i hookahi mauawa 0 ka pule, uo ka uiea, ua iawa uo Hawaii i ko lakuu iuakuahiuo, aka,,he l>ono 110 «ae ii kokua aku u% k;uūuaua i ke aupuui lualuua 0 ninau. Iu manawa hookalii, he ouea pouo

no ia kakou ua Hawaii e ,kaūu. aiii i na mea_kanu fr a.o ka oi loa aku .Q. ke kalō, ko ai ug, ka ineei ks pipii mai nei ka ppi pn». J keia I^he elima/iio |>aojia i ka a.Eiki aku ana j>aha ī ka la e.oml lipu aj, ma Um mua aku e'hiki mai anu, a makou e manao, v.* pahola loa akii keia'pilikia ma keia mau mokupuni mawalio aku 0 Oaliu nei; nolaila, e ike mai oukou e ko makou poe heluhelu, i keia pilikia nui 0 ka aina i keia manawa o ke kaua nolaila makou e paipai aku nei i na Hawaii e hooikaika ma ke kanu ana i na mea kanu, no ka mea he poe māhiai kak«u* mai ko kakou mau upuna mai, a 110 ke aha ka hoopalaleha ana? Ke manao nei m#kou aole loa he kumu kupono o ia hoopalaleha ana, koe wale iho tio na maijao palaualelo 0 ke kanaka. Ke manaolana nei makou 0 ke kanaka 0 hooikaika ana i ke kanu ana i kona aina i na mea kanu, aole no e nele kona ohi 'i na hua ohaha mahope aku 0 ke 00 ana mai 0 kana mau mea kanu, a 0 ke kauaka e uoho wale aku ana no a uana, aole oia e ohi ana i na hua ohaha. Ke lana nei ko makou inauao, e lilo ana keia mau mauao paipai 'i mea e hoopomaikai aku ai i na Hawaii ma keia mua aku e hiki uiai ana. ; 0; —-— 0 keia Lapule e hiki mai aoa, I oia ko Paleka Lapule hope loa e haiolelo mai luua aku 0 ke awai 0 Kawaiahao, luahope 0 koua uoho kahu ana 0 kela ekaleaia uo kaualima a oi .aku ua īuakaluki. E kala loaf uo o*Paleka i uiai e pau ana oia, aka, ua aua aku ua hoahanau iaia u© hooahi uiahiua, a oia ka uiea 0 ka uoho hou aua, Aole i maopopo ke kahu o keia luua &ku, ua lohe wale ia a'e 0 Judd &ku ana; he pahemahema ika olelo Ilawaii, aule kupono, E oluolu e ko uiakou poe heiuhelu % hoouiauao uiai uo kau Aioha Aiua uu keia makahiki e hele nei. i)Sj& U Pualua uei, aole he io hipi ] oifi la a peia pu uo ka puaa, mamuli. j> ke kuahaua a k& peredidena 0 Ma ia ua »ui aku na io bipi uo na koa uia ke k&huu kuua vua Faraui, *' " ■- - - .