Ke Aloha Aina, Volume XXIII, Number 2, 11 January 1918 — Ka Oihana Pa'i Palapala [ARTICLE]

Ka Oihana Pa'i Palapala

O ka oihana j)a'i palapala, oia kekahi oihana a»o nui loa i na aupuni naauao a pmn ke ao nei, a na ]f;iw*āii e hoohenmhema rtf*i i keia , pono nni. Mai ka oihana pa'i palapala rnai i loaa ai ka ike i na hanauna o keia maiiawa a mau loa aku ma keia iiiua akn; n>ui ka oihana pa'i palaj>ala mai i loaa mai nfl i ko keia manawa i na mea i hana ia ht* mau kenekulia i haU aku n*?», oia hoi k<> pa'iia Ana o na moolplo mai ia manawa mai a hiki !oa mai i kein manawa f rna igt ano e h'ki iho i ke kanaka kf hoomaopopo i ka waiwai nui o keia mea o ka nihana pa'i palapala. Mai ka oihana pa'i palapala mai 0 loaa ai na mea hou like ole o ke ao nei a puni, mai ka oihana.pa'i palapala mai ka ike o na knmukula «- a'o inai nei i na haumana o keia manawa a mau loa aku no, no ka uiea aole he aiea naria e hoole mai 1 ka waiwai ol<? oia mea oia ka.oihana pa'i palapala. Ma na au2>uni nui o ke ao nei, aia he heluna nui o na nupepa o kela ame keia ano like ole ma kela ame koia kulanakauhale, e pa'i man ia ana i na !a apau i ke kakaliiaka kekahi a i'ke ahiahi keklii, e kalewaia ana e ka pae kalewa nupepā mai kamaiii a hiki !oa aku i ka elemakule amē ka luahine no ka manao ana malaila e loaa mai ai ko lakou pono o keia noho liouua ana. Ma ia mau nupepa, e hoike ana i na mea hou loa oia kulanakauhale iho i hana ia he mau hora wale no inamna iho, ko kekahi walii okoa aku a komo pu mai na mea hou o kekahi mau wahi okoa aku, pela pu hoi me na mea e pili ana i ke kaim ma Ēuropa a pela wakaku. Aole wale ma na kulanakauhak' om»i wale no e pa'i ia ai »a nuaka. ua pau pu no me na kulanakauhale liilii mai o ka heluna kanaka. he ma« nupepa no ko ia mau Kunaiae liilii no ka hoike ana uo i na mea hou koloko iho ame na me& kuwaho a pela wale aku. Mawaho a'e o na nupepa puka la, he mau nupepa puka pule kekahi no ka hoouna ana aku i keahi walii mamao, e hoouna aku ana a ,hoouf»a mai ko kela a;ue keia kulanakauhale a iho la e maopopo uā mea hou like ole o kela ame k<M;\ kulanakanhale i ka lehulehu.

Mawaho hou a'e o keia mau.uu"pepa, na buke inooleio o kela ame keia ano, na huke k)i ame na buko no ka hoakaka ana i kela ame kela mea, na buke e i ke ano o ke kanu ana i na mea kanu, na mea hana lima, na huke kii o Via lole o na wahīne o na ano paikini hou loa, na papale a he nui wale akn e paii ole in makon ke h*»ln papn. Aia tna na MUpepa ua hoolaha like olr* a na poe hale kuai, e hoolaha iina i ka lakou mau mea ku;u, ke kiinmkuai a pela wale āku, ko Uikou walii e hana ana i ka lakou mau hana imi waiwai, e hoike pu mai ana r ko lakou kuai hooemi ana no kekahi mau la pokole wale no, e kono mai ana i ka lehulehu e kipa aku i ko lakou wahi no ke kuai ana i kau mau mea e makemake ana ina ua kuponō ia mau inea i kou makemake ame ke kumukuai au e uku akii ai ka mea daia ame ka mea nona ia mau' waiwai. Ma keia mau ano maopopo a'e la, ua hiki ioa ke hooia ia aku ka v/aiwai nui o.ka oihana pa'i pulapala, a oia ka waiwai o ka lawe ann i na nupepa lik<-, oia ka ike ana i na hoolaha kuai aiua paha a mau tfiea e a'e. I ka lawe ana o ke kanaka i hooJcahi wale no nupepa, e hala ana laia kekahi mau mta waiwai uui i komo ole"*tfra" kaua nupepa e lawe mau ana, oiai, aole i koino nla ia uupepa ia hoolaha, malia paka he mea e hopoiuaikai aku iaia, eia ».ae 0 ka lawe i hookahi wak* iio nupepa, hal» a'e la mai ka ike ana a kona mau maka a hooiiiaopo})o ana inamuli wak' no o ka lioohemahema 1 keia pono uui o ka lawe aua i na like, a lilo aku la i ka iiieu e lawe ana i na uupepa like, mamulL wak mai no o ka makee i kahi dula liilii loa e uku ai i ka nupepa no ka inakahiki hookahi', oiai »o nae, e hoolilo ana na kanaka Ilawaii he mau dala nunui niaoli no inea ano ok e hoopomaikai mai ai mahope aku, a maluna a'e o na [Uiea apau, he hoopalaleha maoli no i>!i Hawaii i ka hoolilo ana i kekahi mauawa o ke ahiahi i ka heluhelu ana, oiai, he mau mea e lioona.'Umo tuai ana, a hooloaa aku ana i kekaliī mau ike nui i loaa 010 ia mi>n. Ma ua kakuliiaka ame ke ahiahi, m« ka makon hoomaopopo i na poe

haole e hele aiia i ka ha'na ame ka iioi na mai, e ike aku ana oe i ua haole e heluhelu aua i uu nupepa like ole, aole wale iia. hupepa k u ~ loko iho uei, aka, o ua uupepa o nfi aina la^ou wahi mai ō \k kele aua mal amt kAahi mau.wahi okoa aku ( iuit ia ano, ua loaa mua a'e la ia lakou na mea makamaka hou loa, na mea 0 ka manawo « nee nei, na meu i hanaia o ka wa i hala koke iho, oiai nae'na HaWaii e noho wale ana 'no, aole he me* heluhelu ma ko lakou lima, a 'lie kakaikahi wale. no Hawaii h ike aku aua e heluhelu »oai ana i na nupepa namu, a na kupono hoi ia ia lakou, no ka mea ua loaa iki na wahi huaolelo namu ia lakou, aka, no na Hawaii ike ole lioi 1 kekahi wahi hua namu, e noho aku ana oia a nana wale aku no. No keia mau kuniu i hoike ia a'e la maluna, i hiki ole na uupepa Hawaii ke puka la aku, no ka mea aole na Hawaii he poe maa i ka helunelu mau, e;hiki ai ke uku ia na hoolilo o ke pa'i ana, no ka mea, aole keia hana oie pa'i palapala he hana Hilii, aka, he hana imi ine ka 'nui pu o na hoolilo, a makou, na poe pa'i palapala,; e kau aku ua maka maluna o ko makou lahui ponoi, aole oia wale no, aka, ke kau aku nei ko makou maka ia oukou e na Hawaii me ka manao ,e lilo m Hawaii i mea hoouaauao akn i ko makou lahui ponoi, ia manawa hookahi, i mea e a'o aku i na wahi Hawaii i koe o keia manawa i ka lakou, olelo makuahine, oiai, ke ano nalowale lo aku uei ka ole,lo Hawaii i n a hanauna hou o keia ( manawa, mamuli o ko lakou lilo walē ana no i ka namu, oiai me ku ike maopopo uo aole i a o ko lakou olelo makuahine, aka nae, aole he uana ia oia mau mea, aia ka pono o ka liiohio o ka waha i ,ka namu, aole nae o*kflhi namu mal a lohe i ke a'o. Aole loa he mea e a'o a ke kanaka e hauoli ai, q ka maopopo wale ann no ī kona olelo makuahine, m« ia iho e ai »ka lahni o kela atne keia ano, Mamuli o ka hooheuiaheiua ioa i« ka olelo Iluwaii i keia manawa, ke kunalua ole uei uiakou i ka olo'" a'e, e liiki mai I ka iuamn*a ua k* poe o ka aina o, e a'o mni } np Hawaii o keia tuua aku i -n oklo makuakine, oiai uo

i iine, i■ k;i lakou olelu ia, a mrt:Muti «», k£t ri'Xiht':niin<*in:; muoii i liiu «i laIkou i j»oe maōpoi'o ol<- i ka olelo mnku&Line. ! ]!<- eliniM uiau itU|H*pa līawaii o uiHii [»fl<'«iiia i»'i i kp'n nuiua '> ;i. iu- eknlu ih.m Oahu nei, oi:» kit Ui.ji"j'n Kuokon, Ko Aloha Aiua a uu' ka INiuhomip o jin Hawnii e noli,. ..i,« ta n<*l <• ita irawaii oiaio 4 o ka ainu, i-lua mau nupepa nia ka uiokupuui v līawail, oia Ka Hoku 0 Hawaii anie Ke Ola <> Hawaii. Aia inii »a kolamu o keia mau ' nupopa, n;i 'noolelo hoonenea o ka ruanawa h«. maikai no ka hooholn ;iuanawa ana, na mea hou kuloko iho aiiie n;i in< a hou o kela ame ke.ia mokupuiii a liala 2oa aku ma ua niiui mmuao ame ke kaua uui u«\ Kuroj)a, iu* mau mea waiwai nui 'wale» no a k<» kau#ka Hawaii e hoopoho nv*nawa ole ai, eia nne he kakaikahi !oa i»a Hnrwaii e lawe nei 1 keia man nupepa, a ina lie mea U, %6 auo kupilikii maoli kekahi i kā hooniau ana aku, e like me ka H'olomua i pua aV a nalo koke no, mmnuīi mai o ka laVe nui ole 0 na'Hnwaii, a pela no lioi ka nupepa Homo liula he mau makahiki 1 kna hope aku nel. i 0 kn oihana paH palapala, he oihana nno nui loa i na lahui e, like rne a makou īnau hoakaka uialuna a'e, he mea ,no hoi e hoo- | |naauao aku aua i ke kanaka ma na l ike. like o kē, uo nei ame na niea no! apau; uolaila, k*.- munao uei makou he mea poiio ia inakou ke a'o ika ika ana aku i k makou hoa lalmi. e lilo na nupepa like i mea na on ko» C: na Ha-waii e makahehi ai, aole e poho kau mau dala elua o ka makahiki hookahi he kanalimii kumauialua' nupepa e loaa. akn ia oo f a mai loko niai o kela inau nuI»epa he aole loa e nele ka loaa aiia ia oo kekahi mau mea e pomuikai WJ»e kou ohana, aole hoi i hoono nui>epa, aka, i na nnj>epa ao apau. paha o īnaMao uiai kekahi poe aku ana makou e lawe nui. .9^0 u i Ke Aloiia Aina uei. hiki ia uuakou ke ku i im t p-p&u $ nou uiai una aka, Lu ,iuea waiwai nul īuaoli w ka lioolilo aua i kekalū mauawa op i ka heluhelu ana, mamua hoi o moe uhiahi wale iho no, a hala wale ,S ■ ' ' ia manawa maikai loa, 1 ka Jiooki ana, ke laaa nei ko inakou manao, e lilo ana keia mau manao alakai o makou i meu no nu īlawaii.e hoolilo nui i ko lakou manawu īna k;i heluhelu ana; a i ko oukou haiui aua ela, ke kanalua ole inai uiakou i ka olelo a'e e mai ana ka la ; e i»uka la aku ai kokahi mau nupepa. Hawaii,