Ke Aloha Aina, Volume XXII, Number 48, 30 November 1917 — WANANA MAI O SENETOA WILLIAM H. THOMPSON E HIKI MAI ANA I KA MANAWA E PAU AI O KA LAMA [ARTICLE]

WANANA MAI O SENETOA WILLIAM H. THOMPSON E HIKI MAI ANA I KA MANAWA E PAU AI O KA LAMA

Maioko o ka luakini o Ka\iikeano i haiolelo a'e ai o Senetoa Wiliiam H. Thompsou o ka mokuaina o KansaB, i ke kapu ana o ka lama ma ia mokuaina no kanakolu kuniamawaiue' makahiki, a hoike pu mai oia e holo ana ka pakui hookapu laiua maloko o ka ahaolelo nia kekahi manawa'e noho mai o ka ahaolelo. LTa hoomaka tnai oia i klna hai. olelo ana ma o ka hoike ana inai i ka hoomaka ia ana e hookapu ka lam'a ma kona mokuaina i ka makahiki 1880 aole he manawa i hoi hou i hope ■ ua hoomau ia ke ku ana o keia kanawai oiai na mokuaina okoa e a'e e hoopuni ana i koiia mokuaina e mau ana no ke kuhe u wai o ka lama malaila .

; Wahi aka xnea haiolelo, mahope ilio o ke kapu ana o ka lama, ua hoomau ia no ke kuai liilli ana i kii iiiinu m:i ktkalii J/iau wahi, ma ke auo kuai ma-lu, aka, ua hoopau ia ruau kuai ma-lu ana, mamuli o ka hooko ia ana o ka manao o ke kanawai, oia ka hopuhopu ia aria o ua poe haihai kanawai a hoopaa ia aku maloko o na hale paahao.

Me keia inau hopuHopu io no. aole ijo iu he mea e pau ai o ke kuai nia-lu ia ana, ua hoomau ia no ke kuai ma-lu ia ana, a hiki i |ka makahiki 1900, oia ka manawa i hooko ia ai ke kanawai me ka ikaika loa maluna o na poe haihai kanawai, a hiki ka hoopau !oa ana o tia poe e kuai ma-!u ana i ka« iama.

Ūa hoomau mai ka mea haiolelo ;i ka oielo ana, ua oleio a'e kekahi e nui ana ka pilikia mamuli o keia hookapu ia ana o ka lama, oia ka emi ana mai o na loaft' o ke aupuni ma o na auhau la, a pela wale aku aka, aole i nana ia aku ia mau olelo ana, aka, ua hoomau ia aku no ke kapu ana o ka lama, a i keia manawa, wahi a ka mea haiolelo, ua auhee akū ia mau olelō

O kekahi o na olelo ia mau la, o ka hookapu ia ana o ka lama, he mea ia e hoopilikia aku i na hana kalepa a pela wale ku, aka, ua olelo

a'e ka mea haiolelo, aole kekalii ! mauawa maikai loa i ike ia ma keia mokuaina e like me keia muaawa, ka hiki ke hoolawa īa /ia poe! apau H'e ka ai, lawg na poe apau I ine ka hale, ka lole hauoli pu ka" noho ana maioko o zta hdme, ma-1 muli o ke kapu 'ana o ka lama, i ala ' ole mai ai na Uaunaele a wale 1 -aku. j Mamua aku o ka hookapu ia atui ! !o ka lama, e nui mau ana na hnn;i kupono ole ma keia ame keia wahi, ■ mamuli mai o ka nui o ka ona, e | uwe ana na wahine mamuli o ka ona o ka lakou mau kane, pilikia fka »oho ana home ana, e uwe ana !na keiki liilii mamuli o ka nele i [ka inea ai ole ; e ike nui ia ana na , hana pepehikanaka nlamuli o ka ona ; aka, i keia manawa, wahi a ka mea haiōlelo, ua auhee aku ia mau mea apau mai iuna aku o kela mokuaina, a ke noho ala na poe o kela mokuaina me ka hauoli, ua 'hoolawa iā i na mea e pono ai keia inoho honua aua, lawa ka'lolp, loaa !na home maikai o na poe i ike ia tko lakou ano ona mamua akn, ike

ia aku ka maemae o ka lakou maii

keiki, hiki i na makua fee hooima i ka lakkou mau keiki i na kula nui no ka hoonaauao ana mai ; a i ker« manawa na keiki a na poe i kue i ka hookapu ia ana o ka lama, he pfte nkauao lakou- e noho ana ma na kulana ano' hui, maloko o na hale kalepa ame na hana ō ke anpuni. Ua hoomau mai ka mea haiolelo i ka olelo anā, aia ina ka mokuaina o Kanaaa he 500,000 mau keikikane ame kaikamahine, aole lakou i ike ia mea he hale lama, oki loa _ka ike anā i na poe ona lama a pela wale aku, a ua lilo keia poe keiki i poe hooikaika loa ma na ano apau e hoomau ia aku ke kapn ana o ka lama ma ko lakou mokuaina a mau loa aku. Wahi hou a ka mea haioleio o ka hoike ana mai, mamua i ka manawa e noa ana ka lama ma kela mokuaina, ua imi maoli na poe haihai kanawai e paa ana iloko o na halepaahao, aka, mahope mai

noi o ka hookapu ifl ana o ka lamn, ua emi mai na poe i hoopaa ia ma-' loko o' na halepaahao a i keia ma7iawa ke ku wale ala kekahi mau lialepaahao, a'ole he mau paahao nia ia mau wahi, a ma ia ano ua hooemi ia "mai na hoolilo o ke aupnni ka malama ana i kei& poe haihai kanawai i na mea e pono ai lakou ka uku ana i na lunapaahao u me ia mau mea ano like Ma kela \vahi ka mea haiolelo i olelo mai ai, ua nui na dala o ke : aupuni i po-ho mamuli o na leikini, > aka, ua olelo mai ka mea haiolelo, I ua poholopu ia mau dala, mamuli o ka hooemi ia ana mai o na hoolilo o ike aupuni ma o ka nialama ana i |na paahao, n$ luna paahao, ka haj nai ana a pela wale. Ua olelo mai ka mea haiplelo, ua kapu ka lama ma na mokuaina e hoopuni ana ia Kaneaa, a toe ka mokuaina o Misaouri, aka nae, o na kaiana iho o ka mokuaina o Mi*souri, ua kapu ka laina ma ia mau wahi 4pamu]i o ko lakou mau kanawai kuloko 'iho. Ua hoike pu mai ka mea haiolelo, e hiki mai ana ka la e maloo ai na mokuaina apau o ka Uniona a pau pu me na teritori, ina ho ka holo inai o ka pakui kanawai iloko o ka ahaolelo lahui e pili ana no ka luwkapu ana i t ka lama, ke kupu ino'O ke ao nei, wahi a ka mea hai. olelo. Ua kaiele ikaika loa ka mea hai-

olelo malnna o keia kaua, ke kumu e hoea koke mai ia mea o ke kapu o ka lama, mamuli o ka ike ia i pau loa o na mea āi i ka tana ia i ka lama, no ka mea mai na mea ai e hana i'a nei na lama like ole, o laa ka bia ame na mea apau mai loko mai o ka bale ? huika, kulina a me kekahi mau hua ai e a'ip. 1 ka hooki ana, ua olelo mai ka mea haiolelo, he mea maikai ke kapu aiia o' ka lama no na mea apau, oia wale no ka mea nana e hoohauoli ka noho ana o ke kane !ame ka wahine ame ka uluina, oia ke kapu o ka lama.