Ke Aloha Aina, Volume XXII, Number 35, 31 August 1917 — HE NANEA HOONIUA PUUWA Kavalia Mafia A ME Ka Hololio Kamahao O Ke Kuluaumoe A I OLE KE ALOHA I KA WELELAU O KA MAKAKILA A ME KA Powa Kanahe ka weli o na Mauna A O KA Powa Puuwai Lokahi o na Kanaka Opio [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

HE NANEA HOONIUA PUUWA Kavalia Mafia A ME Ka Hololio Kamahao O Ke Kuluaumoe A I OLE KE ALOHA I KA WELELAU O KA MAKAKILA A ME KA Powa Kanahe ka weli o na Mauna A O KA Powa Puuwai Lokahi o na Kanaka Opio

MOKUKA XIII. Nm Kuka Hope An* —Ke Aliipowa . Bon. 1& K*nabe —Kona Paapio &ju—Eft Mopeaa. [ He oiaio! Mamua ae oka hooko ia ana o ke kauoha lele i lalo,'. ua haaleleia iho la ke kahua e ka hapanui o ka aalipowa; ka naea hoi uajia i hookomo «iku i ke anu-mae-ulo' o ku hopohopo iloko o ua āliipowa nei. "No Va roeq ua haa!filfi pu iho 1« na 'lii tap?na ame lutanela i kela wa hookahi, me ka hookoe ana ■iho ia Kapena Auga«ta de Lavate wale no am.e ke imua o ua aUipowa la ma waho ae o kona iaau wahi kan&ka kakaikahi ? h%a ole aku ko lakou heluna i ka* 1-4 o ka huina nui

I ka manawa a ua Don la Kanabe nei i ike ai i keia uhalu »ui loa ma kona aoao, ua like loa -oia me kekahi kanaka i hele i ka hanuola ke keokeo halena pu o kona helehelena. Ua hina'ku la oia a pili ma ka iiuuo <> ka puka o kona halealii ana, a hehee iho la a noho iluna o kekahi noholaau me ka puai leool^. Ua noho oia ma laila no kekahi ] ma'u hora e kulou ana hoi i| |lalo me ka wili mau āna o kona poo.' | Ika ea ana ae oua aliipowa nei; I ua hele oia a puina i ka ula okooki e likē me ke ahi. -Oia hoi ka ke ka-[kiana-mekia ku'i i hwmauaō ao ai ao kuiiu mau olelo lioakaka iiuua o jke aliipowa i loko o na mahina i ihala aku e ke'ake'a ana i kana mau hana hoopoino a pepehi wale \ na 'kanaka, ua manao iho la oia ma 6 keia wiīi mau o kona poo ame kela iokooko o kona helehelena, e owlli ;pu mai ana la uft aliipowa uei iia ikomo pu oia me ko laua mau kanaka. Aka nae, ma kela ea ana ae a ua 'liipowa nei a ike i ko ianei ku aku, ua kamailio mai la oia me »ka leo kaumaha ame ka naatt4uuluu i keia mau olelo:

"E kuu Mea Kiekie, a, o kuu hoaluhi o ka alo ana i ka nohona inea' o keia home a kaua i hoomanawanui iloko o iia makahiki lehulehu.'^^

ke ku kokoke mai no o Kapena de Lavate me. ka manao e haalele kokoolua iho ia laua. Aka ani peahi e aku la ka lima o ua Don la Kanahe nei iaia e nee aku a pili ma ka iaua wahi e noho ana. I koōā uoīio ana iho no ma ka aoao o Ka-kiana-Melna kahuhipa, ua huli aku la oia a: hoomau aku la i kana kamaiiio ana: "Auhea olua e o : u hoamake! I keia la, ua haohia aku la ka hanohano ame ka -waiwai mai ia kakou aku. Nolaila, eia ke mihi loa nei ko'u naau no ka lanahuki a piikoi loa o ko'u mau manao haakei. - Ina au i hoolohe a hooko i c.a kuhikuhi a keia kanaka opio (kuhi ana*e ia de Lavat«) aole loa e hoea qiai keia hopena. Ka hopena a olua i hopohopo loa ai no kekahi manawa loihi loa i hala ae nei, o ala iuai auanei mamuli o ka'u mau hana e hooko ana; ka hana hoi a'u i kaena iho ai iloko iho o'u; aole loa he wa e ala | mai ai ka mea.ma o ko lakou weli-

weli no'u, a, ua hoopuka aku no kakou ia mea imua o olua. Eia.ka auanei, he mau kuko palaualelo loa ia P

"Ko aha ?a hoi?" wuhi a Kapenai Aug«sta i hoohuoi' koke ae ai mej na nanaina hoihoi. "O keia mau haua iho Ia ao hoi na ho-ikeamaka! Ke minamina, a, ko mihi pu nei no hoi au no ko'u hoolohe ole ana i k«u ma>i a'o majr kai e kou kapena opio." 3 ■ "Aole no o'u hopohopo loa no keia mau hana, ina no e maliu mai a»a ke Kapeua 30-65V111. He hookahi no nae a'n alahele e manao nei

1 i lvmo laaliu m»), u itt no "ka pau 1 ol<s uo o kela manao aloha ma wae!uh r> ko kakon nohoßB. "N"o]ail

ttuau«.'i <■ hiki ai. o konu • ula pouoi iio la'u i kikoo aVu 4i tne ka nwmao awaliua o ko atoha 010 e kaili ae mai iaia'el Aole anei « nialilio iiiin HUH iilU. lii! inhll Lhmu )><»- m-iMiu km i iMKMu«kauiMkui« i IW, nona « poiuo »i f "Q ku Lokaki ame ke Aloha ka me nana e Uhi i na inQ a pau mai ua lioomauao ana o ka hala!" panai mai ai ke kakiana-me-kia a na mea a pau e manao kuliibewa loa la, o te Kakiana Mekia Kahuhipa no la keia; eia ka'uannī iie ttl»Aß«lapU, ' ' . iUiiope ibo o na kuka maikai ima, ua kooholo iho la lakou e hoo-

kuikahi )»» i ti iunwuen» o k'Poo Aiakai o ka Oihana Powa ame kekahi mau alakat lehukhu o ka par p* h&ahaa. No ia me l kao ae ai o Augasta i &ti.u a(> m 1 kana o-Ie i ka lehelehe me ka manao, e pnhi aku, aka, na apahupu ia maī ia -e ua Don la Kanahe nei me keia hinau:

"Ek ao aaei maloko uiai o kahi e loiwt aku ai i ka leo kahea o kau o-le e iuu_kapena V' ' , "He manaoiiuia ko'u pela 1 No ka mea, o ke kauoha ia i haawiia aku. Aole no hoi o'u manaoio, e haalele iho ana lakou ia loko nei matnua ae| ō ka hnli āna i ka ia o keia po," i ! panai aku ai aa Auga9ta nei, & ke wawalo hele la ka leo o kana o-le t loko o m ululaau, na na puu aime na kualono a hoeft loa &ku i ka nui. He oiaio! Oiai ke Kapena 36-65 ame kekahi mau aliikoa powa e walea ana ma'waho i ka umamalu-' pali o lea Huin&kolu Nui, ua loaa aku la l4kou i ka leo hoene o ka o-le. O ia hoi ka J,utanela M*rakinQ WakefiU i hooho «e ai **Ea! He leo o-Je hii keia, e kahea mai nei ia oe—e, 36-65, hoolono ae paha kakou la Aia a- 8-6-6-5-VIFI! Heaha ana ka kakoku 'pane ma ko kakou aoao?"

"E hele kiao atu," i pane koke ae ai ke kapena.

. I kela wa i jw&e ae ai īaa kapeua nei i kona mau hoalele ke 12 ma waho ae oua. He. mau aliikoa powa wale no īakou apau, me ke komo pu ana o "Marakino iloko o keia liuiaa, I ka makaukau ana, ua kau ae la laiou tnaluna o ko lakou mau lio La e makaukau ana © lielo aku no ka hooko' ana' i ka leokahea o ka 0-Je; na lohe liou ia aku la kona leo kuokuolo i ke kani mai. Ike kuu ana o ke o o kōna kani ana, aia na 'hoohololio be 12 e ku ana ma ke ano hapapoai ma hope aku o ke kapena 1 3fl65Vffl imua poiioi o ke alo o ke Aliipowa Don la Kanabe me ka lako' ia makaukau no ka pale ana'e no ko' riakou mau ola. I ka ike ana mai o ua Don la Kanabe nei i ke ku liookahi aku o ke kapena ma ke ano, ua fiaawi aku iaia iho imna ona; oīa no kona wa i ku koke ae ai iluna me kona mau Hma-'i hoohamamaia no ka apo ana mai e hookipa aku. Oiai ua Don la Kaziabe nei i kokoke mai ai ma ke alo o ina kapeua me kela mau lima i &.Ofthax&amaia ; ua pili ae la oia i na limn o ua kapena la a haule ihi.la kona mau kuh i lalo me keia mau olelo waipahe o ka imlnhookainam kona lehelehe: ■'

"E ktm keiki punaheie, a, o kuu kapena wiwoole koi I Ma kou oluolu ame kou lokomaikai, e aliouui mai i kou makua ei i ka huikala pna mai'no kana mau liewa i iana aku fti ia oe 'nia ka* olelo a ina ka aniauui pu ana'ku i kou oFa makamae, ke ola hoi o kekahi o na kanaka nana e paa nel i ka' 0 Don 1a Kanahe. E hoomjaiiap pu—" "Ua ukali 10 aku Ia ua naita uei a hiki ma kekahi puka uuku 0 pili ana ma ka aoao 0 ka puka uui e hoohm ana i ka ruiiji hookipa me ka holakone, ua wehe mai la oia i ke panipuka a pane uiai la; "Ei« ua anapii nei e iho ana no ka Uaie oklo kekahi mana, a o kemaua h.94; e holo loa ana ia a hoea īloko o ka hale-iio ina lLela aoao o ke alanui, a i hooliloia'e nei i hale waiWkana i keia īuanawa iho nei, "Akolu ae.nei makahiki niahopo! iho 0 ks make ana aīu 0 ke Ela 0 Hava, kft ona 0 keia hotele iloko oia manawa." W owai. ka poo i ike i ke alapii mawaho ae ouf' "Owau wale no ame ke kupakako na mea i ike maloko uei 0 keia hale a he hookahi i koe ae 0 maua ; 01« uo kg ka ela kokooluu 0 hrfe pu ai i na wa a pau"

"Eifi ieia i'.otele ia wai iloleo o kfcitt iuhu maknlnli mai n<?i o Tta make n»a aku o lea clāf H

"Eiti n« ia nuiliilu o ku mulu o kaua kaikauiahine kona kahuhanai, kft ?TflstB Bafae!a kp kaulana. Ha lohe a-le walo mai no mif> ati, ■•in olh iwiU'M» (•> na nait.H Imiia o ka kliulehu e noho m«i t»eij aole nae oia i hoike mai iaia iho imua o'u. He oiaio paha keia lohe, aole paha '?"'

"Aohe oiaio o kela lohe, aka, ke pau wale aei ko kakou manawa maanei ne!," wahi a ka iiaita.

I "E kaii iki iho olua, e kii ae au i ipukukui no kakou:" a hala'ku la oia no ka rumi o na kauwu o ka Jtuytele. Aole i piha he eluaNninuie, ua hooa hou m&i ]b oia n»' oknlu niau Ihhiji helepo ma kwia lima. īiiu t> ku httttV. i pnkahi ia, uie ua lujuh a ilio aiu la lakou ma ke alapii & iioki i ka hapalua like; na wehe mai la oia i kekaiu j>auipuka huna ma ka aoao a i ouu U: "O keia ke ala e hoea aku ai i ka hale waiho ukana, e hele ana anei kakou maanei aku?" ' "Ae! awiwi aku iakou e pono af; Ke manao nei l nBē au i keia raanawa, ua hala loa ka manawa kupono no ka loaa ana'ku o kela lapuwale ia kakou," a iho aku la lakou me ka awiwi nui, a iloko o na minute helu wale no, aia lakou e kuku ana iloko o ka hale waiho ukana, tJa kaapum' ae la lakou ia loko o ka hale, me ka nana ana'e ma kela ame keia kuono oka hale. T ka hope 13», ua ia m'\& ka naitp. ame kona hoa.i ka hooho ana mai o ka ona hotele i keia mat} olelo: "Pela ka! Eia no ka kekahi mea i kamaaina o keia botele mawaho ae o'u anie ke kupakak». 0 ke kokoolua no anei keia o ka Mea j£iekie i hala aku, kft JĒlft o Hava ?"

Aole he pane i loaa aku iaia mai kona man b«Ja aku, akfl, ke uumi pakahi la laua i ko laua aka no kela matt ōlelo. E aka ana ka naita no ka manaoio loa o k% lehulehu, ua make ka ela o Hava e like me na mea i hoolahaia o ia mau la. Oiai nae, eia np u,a ela ke ola nei.

. O ka koua kokoolua hoi e uumi ana i koaa aka, 0 ia no ka hoolilO ia ana aku ia oia ma kahi o Doh la Ka»abe ie. Aiiipfewo; oiai.no Loi 0 oa Marakino nei no kekahi i b&uleHūa like iloko o ke kuhihewa, ua make kahiko loa kona iiaku punahel® oia jpau la a laua e uhaele like ana a hiki i kona aalowale, ana aku ma k«la wanaao i iiookauleliia ia ai oia e ka 2faita o ka Liokeokeo. ,0 ka keia nae o ka lioomaoe ana aku: "Ca hele aku no nae p£fha oe ei ikemaka i kona kino kupapaii ma kona la i hoōlewaia'i ?" 1 "Aole> He elua pule me hope mai ! o kona nti]o aha'ku, akahi no a loaa mai ka lono ia'u. Ua mau no nae ko'u konalua a liiki wale iro i ka manawa a ka Lede i hoike mai ai ia'u no ia mea; ā ; pela pu m" na nupepa Farani o ia mau la ī hooia pu mai ai no kona make ana. Pehea, he kanalua anei kou no keia lono i laha ae a puni ka miinl

"4-e, lie kauai.ua loa au. Heaiiaj kau mea I manaoio ni uo keia ka-| uaka nana i welie aku ue£, ke-naj puka-pakaka? Aole auei ou hooUui iko!" - i

"He kookahi wale no a'ft mea i hoohuoi ae nei, o ia no kela ukali o ka ela e hele pu mai ana;" wahi a ka ona iiote!e i hoike maopopo mai ai i koua manaokoho. "Ke ike aku nei au i kou kuhihewa loa! No ka mea, inai ia ia mai ko'u ike ana, aia no he alapii ma keia wahi a kakou i iho ,mai nei a hoea i keia hale. Ke kumu hoi: aana i ke-jaa mai ia'u e ninau aku, no ka hooiaio ana i kana hoike." "He oiaio anēi kela, e kuu naita maikai ?" 1 J "Ho 'oiaio loa kek e Bakareta! Aka, ke lioopau ,wale nei no. kakou i ka luuuawa uia Jie,kamaīlio ana. haalele itio kakou i keia hale auo,.a e hele aku no ka liuh' ana i kela lapuwale,"

Ua haaleie kgkc >b.o ,1& iakou a puka aku la uo walio o ka hale. Ua liele pololei aku la uo ka k&lelio. Ia lakou i lioea'ku ai ilailii, ua lioolio koke ae kke kokoolua ka uaita: "Aha! Ua ( makuk} aku oia," w«Jki a)ia, "Ao|e m ae|kGua liol n , ' Ika iohe «n& oka %rīXs, ua kau koke ae la oia i kaua «-lo īua kona rwu. k-lieleiie a kauolia «aku la i na K. P. L. A. uo ka lawe' ana ae i na i pio a Loilioi ia lakou no ko la- [ kou kahua hoolulu ma Pak« Lauln!ii, ' '

moeuna xrv. Ka Paapio Aua 'o ke Aliipowia Doo 1a Kanabe—Ka Hoopai i Kauia Nona ame ka Hopona. i ka oili ana aku o ke maa ioko &ku o ke keena i loaa'ka ai l&kou i na naita elua i hoikeia ma ka pau ana o ka mokuna i liala; ua kete pwlolei aku )a oia no kela alapii iho 1 laio no ka halo i loaa aku ai ia l&kou oei e hamaua ana. Mai laiia aku no ka halelio a hoi loa aku la. ... ~.. ....

E hoomanaoia ma keia wahi; o na naita elua i koiuo ftku la ilokoi o kela keena e hooweliweli i ka onahotele, o ia uo ka'K"aita Eleniakule Kolomaka ame kft H",nita o ka Liokeok<'o, ke Kakiaua-Mekia ku'i ok« oihnna powa. TTa hoea pololei aku laun nia kela keena ma o ke kuhikuhi la a Lutanela Marakino. 1 k« Aliipowa Don la Ksmabe 1 hoi ai no ko lakou punana ma kela wauaao, ua komo aku la uae <ya loko o ka ulul&au i ka wa e.„ m#' & wehowehe loa mai ana ke alaula o ka malamal&ma. 170 ia mea, ua hoololi ae la oia i koaa alahele e lioi ma kekahi ala i ia powa wāle no; me kela iMAaopaa iloko ona, e hoea maalahi ana oia , i kona punana me ka loaa ole iaia , lie oiau kuia ma ke ala.

Aka, he mau noonoo kuhihewa loa kela! No ka wea, iaia no e £oi aua iwaena o na kuahiwi e pii ana iluna o na kualapa, a e iho anailalo o na awawa kuhoho a poopoo me ka alo ana ae i na lalalaau e moele'a ae ana mamua ku o kona alahele; ua oīH mai la na īeukuna mua q ka La, e hotke ana i kona nani flia_ na welau o ka honua.

Ua alahula nae keia alahele i ka Naita Helene ffme kona mau ukali i ka heleia, a, ma ia toui no lakou i pii mai ai ma kela ahiahi.. I keia *s a ke Aliipowa Don la Kanale e hoi aku nei, aia ka 2Taita Helena a me mau ukali ma lvgua ae o ka Papupaa o ka, Maluhia kahi i hooiulu ai. Oiai nae, aia ae la kekaii ,o kona mau kanaka ma waho pono mai o ka puka o ko lakou punana kahi i hoohalua mai ai. . 1 i. ke kiekieloa ana ae ika La, o ks hoira ewalu ia ; ua kau pono aku la oia iluna o ke kualapa pali e hoopuni ana iko lakou punana, im. ke poo hoi a ke alanui e iho aku ai a<»boea i ka hapalua like o ua awawa la. Kahi hoi oke ana nui a kona mau kanaka e noho ai. Ua nana aku la oia ia ialo, aole he wahi, mea, a maaloalo kanaka mai o lalo. 2v"olaila, ua hapai ae la oia he wahi pu-puhi palanaiki i luna o kina lehelehe a puhi aku k me ka ikaika; ka mea hoi nana i hoopuiwa aku i kona mau wahi kauna kanaka-e kiai ana i ko lakou home aloha, wahi a' lakou e haano'u mau ai.

He leo ninau keia o ka pu-puM i kahi i hele ai o kona mau kan&ka, a haalele iko lakou punaua. Aka,

ua oiliili mai la kona mau wahi kauaa kauaka mai kela, ame keia aoao mai o ko iakou pmana hooKiko moohuelowa. I ioua ike aiia aku ia lakou, ua hoomaka aku la oia e iiio ajfeii ilalo» Oifti ī»e hoi ua l 3&ou la Kanal» n?i e ihp ,aiaj i*» s i ka pali, a ua kokoke loa 110 koi ej Wki aku Halo t ua ike a|m U oia i kekaki o koua mau kana&a i hoouua ia ai e lioi mai aua» Q. keia ka makele elua i hoounaia'i »14 ka adao hikiua o ke kulauakauhal^. Xla halawai mai uo lakou w& ua N"aita Huiia o ka Ahahui Hoopakele a Kokua Hoakanaka o aa 3L| P. L. A. e hooluiu aua ma pouo aku o ka puka o ko lakou pg-1 loloa e ulu aua ma kela ame keia aaua, a ma loko hoi o na ululaau loloa e ulu ana ma kela ame keia aoao o ko lakou alanui maa mau; aka, aole lakou i hoaoia mai i kue ia mai. Oiai, o keia mahele o na powa i hoi mai La, o lakou na powa i kaa aku ma lalo ke alakai ana ake kapena lima muuniuu akn e uinau aku ana ia Montegue Kedelii'a, ke aiakai uui maiaila: "Eia anei Oukou ma keia mau uluiaaui" % ; "Owai oel'* wahi a ka ninau i panai koke iaiiiai. "F B (Hoaloha a 1&810." I ka loaa an» aku no o keia pane, x»a oili koke niai Ta o Redelifa aine eloa o kona tnau kokua. 0 keia ka mea nana i houlolohi loa aku ia lakou, oiai, ua hui ae la lakou mawaena o ka hora 4 ame 5 o kela wanaao. Oiai nac-_, oka hora 9:20 keia a lakou i lie-ea aku iloko oko lakou punana, kahi a lakou e iini nui loa aku ntn e wawahi a e liooneoneo loa ia. (Aole i pau.)