Ke Aloha Aina, Volume XXII, Number 31, 3 ʻAukake 1917 — E AHA IA ANA NA HAWAII? [ARTICLE]

E AHA IA ANA NA HAWAII?

15 ia ana paha ko makou poe heluhelu ame ka lehuleliu no apau no Ve poo m&n&o e kau a*e la maluna a ala mai na hoolnioi ana a ninau īho # heaha Ia hoi ka manao o kela poo manao? A-e; ua hooala mai niakou i kela poo manau ti kau aVj ?a maluna, mamnl'i no ia oka Looala ana ona koikik poola e hana noi nig ka uapo i alakai ī'a «. Ed* r a>vl (7ftTictt, Murry, Hon. Jamcs K. Kula, Ttav. Akaiko Akana, oia no ka )»oottmalima ana o kfiia poe i 3tekaM apana aina nui malalo a'e nei o Kaneohe he mau " aina mahi kalo, aia he 14 1-2 mau eka aina e ulu ia ala e kalo i keia numawa, tia lHp pu niai ka hale wi!i poi o ."Willim Henry i keia poe opio Hawaii, aole wala. o keia a'e na mea i lilo mai i keia poe, aka, he mau aina lehiilehu aku no kekahi i lilo pu mai no ka 'mahi ana aku i ke kalo, no ka hoolako i ko lakou makemake mt ka poi, aole wile no i ko. lakou makeke, aka, ina īīawaii no apau e ai poi ana, koe aku na Hawaii i hoano e a'e ia lakou i keia mau ia. 0 ke kahua a keia poe opio Hawaii o ka lawe ana a'e, oia ka hikimua o ka hiki ana ke hoolako x ko lakou makeke ponoi me ka poi ka kakou ai mauahine hoi a makou e manao hei,.e haawi aku ana n& Hawaii apau i ka lakou mau kokua ana ma keia mua aku e hiki mai ana no ka holomua o ka haua ,a keia poe Hawaii. Ia manawa hookahi ke hoomoa mai nei keia poe Hawaii i ka lakou ai i keia mQnffWa a lawe mai i Honolulu nei nialunā o na kaa kalaka i hoolimaiima ia aku: aka nae. e bīVi mai. ka la r a ke a raua koke iho, aole e loihi loa na la. e loaa ana ke kalaka ponoi o neia poe Hawaii eo ka ana mai i ka lakou poi no Honoluiu nei me ka hoolimalima ole aku ia ltei. Ma keia hana a keia poe*Hawaii, ua hoike mai ia i ka o ka lakōu hana ke nee maa nei, oia ke kumu hiki ia lakou ke hoolimal ma i keia mau aina nui no ke kanu ana aku i ke kalo,

aole hoi o ko ria Vthui e wale no ia © mai nei i na pomaikaT o ki aina ī haawi ia aku ia Lakou a koe boi kakou ka poe n'o lakou kalii. Tna ua hiki 5 keia poe opio Hawaii k': hana i ka lukou lanu rne k« holommi, oiai he poe poola ku ii!) ke aLu hoi na Huwuii 0 aV n hiki oh; ai ke hooal'a a'e i kekahi mau hana e a'e, oiai, he nui na Hawaii kukpoao e a'e e paa mai nei he.mau olhan.fl kypon,o me ua nku 'i'ialiina mahuahua, e kanalua ole ai ka hiki ia lakou ke ha.ua i ke~ kahi rnan hana kalepa e a'e, e hoikf* aku a/ia, he hpei no ia kakou uu Hawaii ke haaa a ke lawelawe i na hana kalepa e like me na lahui e, e .hana mai nej i ka lakou mau hana kal^pa? v . Me ke kanalua ole makou e olelo a'e nei, lie hiki no i ka hapa nui o na Hawaii e a'e ka hooala ana mai 1 k'ekahi hana, o ka pilikia o ko lakou hoolokahi ole a'e a ia lako'u iho ma keia mua aku, a houluulu a'e i ka lakou mau. inea liilii, e hiki mai auanei ka la e oEi ai i na hua ohaha mai loko mai o na mea liilii o ka houluulu um, e like no me ka nui o kau lulu ana, pela no e mahuahua ka ohi ana. He nui na hana e a'e e hiki ai i na Hawaii ke hooh§na aku, e laa ka halekuai lole aone kekahi xoau like ole, no ka mea ua nui na Hawaii naauao e hiki ai ke lawelawe i pa hana me ka holomua, ao ka mea ua hoonaauao ia lakou. * E nana aku i na lahui e, e hana mai nei i ka lakou mau hana kaaole paha lakou i hoonaauao maikai ia. eia nae, ma Jca lakou maa ke holomua nei ia a no ke aha hoi e holomua ole ai kakou na Hawaii ma ka kakou mau hana kalepa? Ke manao nei no makou e holoinua ana no! A, oia ko makou mea o ka hoomaoea ana a'e la ma ke poo manao e kau a'e la maluna. "E aha na Hawaii e ala ole mm' neiV f Aole wale ma ka mokupmii U Oahu nei keia njka hoeueu a» -

uka, ma aa mokupuAi e a'& no kekaiii, !xe mea poiio ia kakou aa Hawaii, e ala a'e a maloeloe taa o ke kukulu ana i kekaiii mau iuina kakpa e pono ai kakou'na Hawaii, ia rnanawa liookahi he loea pouo lioi i na Ilawaii apau c kipa aia ka halokuai o kou lioa kauaka ao ke kokua ana ia mea, a i ole, ia lakou paha rna ka lakou r«au luma hooholomua iloko p ka aiua. Ko huli aku kakou a iiaua J keia mau la' e nee nei, aia na. kaua apau iloko o ka lima o ko ua aiua e, oiai no nae he mau kaii4 hiki wale no kela ia kakou js.e liana. 0 ka hapa nui o keia mau lole, e kuku mai oei no na Ppkel .Nawai e- kuai nei na mea kuai oia mau hale kuai? Xa na Hawaii, oiai, he liilii waie ko ua iahui e, e iiele nei e nia ia mau hale kuai, a ina no ka hoala a'e o kekahi mau Ha*~ waii ma ia hana, oia hoi na kalekuai lole a hele nui aku aa Hawaii ilaila e lu ai i ka iakou mau dala, he mea oiaio loa, e ana i ka la pa-hu ai o kekahi mau halekuai o na ī*akek na~ka mea, ua pau aku ka hapanui o ns. i ka hele e kuai i ka lakpu niau inea kuai i , ka halekuai o ko lakou hoa lahui hookahi. la'manawa hookahi, e oiuolu kakou e ua Ha.waii, e kapae iki -uo hoi i na manao ano H|i|i kekahi i kekakhi ; i ko kakou manawa e ike aku ai i kekahi hana he mea pono ia kakou na Hawaii e a'e, e liaawi aku i ka kakou 3iau kokua ana no ka pono ame ka holomua o kana la- ' wfelawe hana. N"olaila, ena Hawaii e a'e o ka mokupuni q Oaku nei; a ' o ka oi loa aku i ko ke kulanakauhale o Honolulu, aole anei e lilo na haaa. a na keiki poola i mea no 1 kahi mau Hawaii kuonooiio e a'e e hahai aku ail A no ka mea, he poe kamalii poola wale no kela e hapai mai nei i kekahi hana ano nui ioa iloko o ke ola itna o na Hawaii oia kft oihana mahiai, a aai ia kakou na Hawaii me ka kakoa ai makuahiue; ke manao nei inakou, he hiki wale no ke q ka iiana ole ia.