Ke Aloha Aina, Volume XXII, Number 13, 30 Malaki 1917 — KA HALAWAI AKEA. [ARTICLE]

KA HALAWAI AKEA.

Ma ke aliiahi o ka Poaha nei o ka puie i hala i hiki aku na makaainana i mua o na komite o ko Oahu nei mau lunamakaainana no ka hoike ana i ko lakou mau manao maluna o ka bila helu 13 o. ka hale o na lunamakaaina.na/ ke kanawai hōi a ka Ahaelele o ka hoōholo ana malalo o ka mana o ke kanawai 91 o ke kau o ka 1915 i hala, oia hoi e koho iā i mau elele mai kela ame keia mahele like ole mai o ke kulanakauhale ame kalana o Honolulu nei, a ua hooko ia aku ka manao o ke kanawai o ka hooholo ia ana. Ma ka Poalima aku o ka pule mamua aku, ua hiki aku la na lala o ka Ahahui Kalepa o Honolulu nei imua o na komite hookolokolo o ka Aha Senate, a ma ia la i hooholo ia ai e hiki hou aku ana no ua komite imua o na komite o ka Hale o na Lunamakaainana ma ka Poakahi a'e, no ke koi ana aku e e hooholo ia ka lakou maji pakui e. pili ana i ke kanawai, aka, mamuli o ka nui o ka ua oia ahiahi ua hoopanee io mai a ke ahiahi o ka Poaha aku nei. Ma ka Poakahi a'e ua hiki aku na komite o ka Ahahui Kalepa ia manawa hookahi ua hiki na makaainana ma ka aoao e kakoo ana i ke kanawai o ka hooholo ia ana e ka Ahaelele, he kanawa e haawi ana i ka mana o ke koho ana i nā lun,a luna aupuni iloko o ka lima o ka lehulehu aole e koho aku i kekahi | poe kakaikahi a na ia poe e hoojkohu aku i na poo o na keena like j ole e like r$k ka makemake o na

komie o ka Ahahui Kalepa ka lawe a'e i keia mana inai ka poho aku o ka liina o na ' makaainana. Ua piha ku'i maoli ka hale'lii ma ia ■PO- no ka hoolohe ana i na poe haioww)' m» ka aoao e kakoo an« i ke o ka hooholo ia ana e ka Ahaelelip a pela no hoi nie ka poe e Vakoo ana i ~na pakin n ka poe Valepa. I ka hoomaka ana o na haua oiu j po, ua ku. mai o tTiHiam Avlot( a j lioiko i kona mau o kiikoo I ikaika a<i;, e hooholo ia kst.aw :ū , o ka i& ajis e ka wahi a kA inoa lxaiolelo aolo : a ku-

f niako wnlp ilio no oia mau elele. na hooko lnkou i ka mauao o ke kanawai o ka hooholo ia ana e ka Ahaolelo i hala aku, ma ia ano he Uoike ana uiai ia o ko ka lehulehu m&aao ia īuu o na elele i hele aku i ka AU*«Wc. Ua hooiauu mai ka iuea haiolelo me ka i ana, na oukou no e na haole i a'o mai ia makou na Hawaii ina e hui kakou me Amelika alaila e kaa aku ana ka hooponopono ana 0 ke aupuui na ka lehulehu ma o ke koho aua o ka lehulehu i na Juna aupuni, aolo hoi na ka poe kaktukahi e rula mai e like ine ke au j 1 luila; a hiki inai i keia la, kej in»ktiiti<tky hou ttft haolo f. hoilioi hou aku i keia mana iloko oj k» ,M m » Qka poe kakaikahi na la-j kou e hooponopono mai ke aupuni, uolaila, muhea iho ke ano hooponopono aupuni ana a ka lehulehu?

O ka īnanao maoli no o Tteia mau liana, iie mau hana kaili ku aku i W mana e paa ia nei e na kanaka Hawaii, aia ixo ka makemake a pau loa aku ka mana iloko o ka poh.o o ixa haole, nolaila e noi ana oia (Āylett) i na komite e hooholo i ke kanawai o ka hooholo ia ana e ka Aiaelele. XJa nui no na poe i ku aku e haioleio no ke kakoo ana i ke kanawai helu 13 o ka Hale oia o G. K. Keawehaku, Geo. Kane, John H. Wise -Ma ka aoao no hoi o ka poe kalepa ,ua ku mai o Kale Aki e kakoo pn» i na pakui oia hoi he haloka pokole. . , O kokahi o na haiolelo oia po, oia no o J. C. Oohen, kekahi o na moko e alualu nei no ka wae ia mai v ma ka aoao Repubalikaj , wahi a ka mea haiolelo o ka hoike i ana a'e ma ia po, ua noi ia aku oia e aa poola iio ka haiolelo ana no lakou ina ka aoao aole he makemake i kft balok& pokole, aka, i haloka no 8 like ine ia i keia la. O ka makou e kahaha loa nei i ka ike ana aku ia J. C. Cohen e haiolelo ana no na poola ma ia po, oia no kekahi o na l«la o ka poe kalepa i hiki aku imua 0 ke senate ma ka Poalima i hala aku no ka hooikaika i ka pakui a ka poe kalepa i haloka pokole, a ma kela po nae he haloka loihi; oia nae paha ma ka olelo wale he okoa o loko aku, oiai he mau la keia no ka hooikaika np ka wae ia mai, nolaila be naea pono e hoolohe aku i ka leo uoi no ka mea he mau baloka nui inaoli kela e hiki ole ai ke hoohemahema aku a he mea pono e hoohuli a'e i kona alelo maluna a malalo. O Josph J. Fern kekahi o na haiolelo oia po no ke kakoo ana I ke kanawai i hooholo ia e ka Ahaelele, a ua like no,iona mau manao e like me na haiolelo maluna a'e, mamua o ua mea apau, he kakoo ko i ka hooponopono ana a ka lehulehu, no ka lehulehu, a no ka Iehuj Iehu. O ka hope loa o na haiolelo oia po, oia no W. F. Frear ame kekahi mea okoa iho, o na ano olelo no a lakou mamua aku, oia no na olelo oia po, oia hoi i baloka pokole no. He kiekie keia poe a ke ano e nui wale, na lakou no i olelo mai a i r a'o mai he maikai ka baloka loihi I no ka mea he au naauao keia, ua hoonaauao ia na keiki a kakou, . ua ike lakou i ka Iieluhelu ame kakou, ua hiki pu ia lakou ke wae i ka lakou mea i makemake ai e koho a pela wale aku, a hiki mai nae i keia , manawa, ke makemake nei e hoopokole mai ī ka baloka; aole he maopopo ija makou na kumu koe : wale no ka makemake e lawe aku ī | ka mana apau ia lakou. Ma ka aoao o na poe kakoo i ke kanawai a ka Ahaelele o ka hooholo na, o S. K. Koloa kekahi i haiolelo ikaika mai no ka pono o ke kanawai 13 o ka Hale e like me ia i hooholo ia ai. Ua aumoe Uookuu na b&na oia po, ua pau ka ii|i o ka ka ahaolelo wale uq koe o ka hooholo mai i ke ianawai a i» Aha- , elele, a i ole e ku m ke kauawai e like me ia i keia la. Ua hoiko mua aku luakou i ko oiakou mau uianao uialuua o keia uinau oia hoi ka makeuiake o ka poe o pokole ka Laloka; aia ka nnna ana a na maka o keia poo 1 na kalana mawalio/aku o OuLu' !H>i, "nia no ka ■ poko|b o ko Oaliu uei he kaka» wnle 110 na Kahma iii:nvalv 0 o Oalui nei, no ka :r;cn j ' !C Uia u ojwi ka luipal tnu o ua na lakou el mai īuu ia kalaua. T nuv ko Uiiikou aoao, ua! ho&e- ;iV 0 St ;ieoa Ba!dwiu o Maui! e bik ks a? R *

ke 3enate,' e hoopau i ke k(Ao ial ana o ke Kakauolelo o ke Kalana o Maiii a e hookohu ia, akā, na līaule pa-hu ka bila kanawai mamiili o ka paio ikaika ana o ke Benetoa inai Hawaii Hikina mai, Hon, E 11. Makekau a ua ruoe aku ua bila" la i ka moe kau a moe hooilo. Nolaila, e na hoa hanohano, he mea pono e hooholo mai oukou i ke kanawai a ka Ahaelele o ka hooholo ana, a 1 ole e ku no ke Kulauakauhale ame Kalana o Honolulu e like mē keia kanawai 1 keip la.