Ke Aloha Aina, Volume XXII, Number 52, 29 December 1916 — HE LIHI PAHA KA MAKAU I LOU AI I KA WAHA O C. K. KEALOHA I EHA AI A NUI KA WAHA I KA ALALA ME HE KAO LA. [ARTICLE]

HE LIHI PAHA KA MAKAU I LOU AI I KA WAHA O C. K. KEALOHA I EHA AI A NUI KA WAHA I KA ALALA ME HE KAO LA.

■ , .. - 1 E na lielukelu o Ke Aloha Aina, aap, ka lehulehu no j apau e i keia mau ma-j aao ift-C. K. Ma ke Ku-j .okoa aku uei o jta pule i hala akuj la, Dec. 22, 1918, ma ka aoao 5,j kolamu 4 ame 5 a pakeo iki aku, ej olelo aaa o GY K, |£ealoha ma kona j ioau laanao i ku„ mihi ka; Mihij la au ia wai{ *u i bana akuj i kekaki aiea e mihi, oki loa aku iwi iaia. . He mea oiaio, uai olelo au ma pepa i ka mina-j mina i na kota«m waiwai nui o' ka'u pepa i k$ no i na mea opala no ka psu«? ana ia C. K. Kealoiia # aka aole ,iqi e hilii, no' na; olelo liupo a C. K. Kealoha, ua koeio ia maī maka aila e pane aku me ke kanalp&,ole ia C. K. Kealoha me ka ole.a'e iua paha m&i k» laiii. oi%_i hoounaia mai, u£ no ia'u aole oia mai ka laui ma| ,no īnea aole ji kupano ia npna no ka mea- iie hupo kaaliaa aole oia i ike i kona uiea o kq kakau ana ma ka nupepa _ , , j Olelo liou o C. K. Kealoha xua, kona.mau übiaUewfi ma kcj Kuokoa o ka pjile ,i hak aku la j Dec. 22, aoao 4 malaloj iho o ke poom&£o i ,j "M.v. Soloioo» Hw»oJiano, alolia:, Eia Luu uiai, no ia hana a ua Jesse Uluilii pai uei, ka naauao, >vald ana." M? kek j wahi e_na makamaka lielulielu, ke. kapa liou uei ap. ia C. K- Kealolia i ka Uupo liaahaa loa no » lua o ka inanawa, a no ka i kukau uia lyL ? |4jUips?pa e aua k'u ilio i,ka aole l«ia. Eia ua ol«lo l£.&i kaen| 'oe ia oe iho, aka e mtu. Xolā,iift, aole au ia'u iho i auao, e Hk<? tus J4u « ua bupo haa-

hou keia liupo BU {j e C. K.; Kealoha, malou mau manao o ka' pule i iho 110' kuu kapa ] ana ia oo i ka hupo h'aahaa loaj olelo ma ia wahi: ITa manao au ua awiwi loa oe ma kau mea i pane mni ai no'u; me kou hoomeopopo ole i ke ano o ka mamalaolelo' au i hoOpuka mai ai a komo akn ka'u pane no ka loaa o ka mana i ka Meia ame ka papa lunakiai e kahea mai ai i ka la liaina, a lakou e makēmake a! e koho batota ia ka horta aie, o lite me )fft !akoti i manāo ai oia ka po-' no, me "ka ui ote"inai i na maleaaīnana ma ke ftakau iiioa ana ma kalu' mnu apihia e piha ai ke-* kohi huina nui i rhānaoi&. Ma kcfa oe e C. E.. E"ealohfi i nah'u fli ! Jtpu alelo, a no ka mea, ma kou m«h o ka hoolalia ana ma ke Kuottoa o ka la 8 0 Dec. ma kīt aoao S, kolamu 2 ma ka pauku hope !oa oia kolamu, e olelo ana oe penēi: "E na makaainana koho halok'a, e lawe aku i keia mau hoakāka naauao ana; kapa iho" oe ia oe i ka naauao, me kou ike maopopo no he hupo haahaa loa oe. Hoomau aku la oe ! 1 kau olelo anai I keia la, aia ka mana kaokoa iloko o ka lima o ka Meia ame ria lunakiai a kakou (a' onkon no, aole na makou, no ka 1 mea, he hupo ,e like no nje kou no ka mea aole he hana ia o na alanui e alualua mai nei) i koho ai me ko'u nana ole a'e i ko oukou koho ole ana (aole no makou i koho, he hupo) ia John C. Lane ame keia poe luna'hupo (awe hewa aku la ka hoi) he lunakiai ka hoi ka pololei, oiai ua ike le'a ia aku no ko oukou, aole i koho-iaia ame lakou (heaha no ka mea e koho aku ai, no ka mea ua maopopo ia makoji he hupo), oiai o Joe Fern no ko oukou i puliki ai v (sure), a mamuli 0 ka pakela ana ona, a ae ai oukou ua pahemo. Ōlelo hou oe e C. TT. Kealoha, ina ka hapa hope loa oia kolamu no penei: Aia ka mana ia lakou i keia la no ta hoaie ana aku i ke aupuni kalāna e like me ka lakou 1 manao ai he pono, e like me ke a ke kanawai, aka mamuli o ta liilinai (o ko Meia po olohāka) keia Meia John (J. Lane ame kona ma(aa hele « hti) no oukoa nolaila oie i hoihoi mai ai i keia ninau imi dala i mua o kakou (o oukou no) a na kakou e noonoo (o oukou no, aole o makou) a pela ■wale aku.

Ma keia wahi o C. K. Kealoha, au i hookahua ai i ko'u manao, a kapa aku ia oe he hupo haahaa' loa, a e hoomau aku ana i ke kapa ana ia oe pela, & no ka mea o keia a'e la kau mau mea o ka hoolaha ana e like me ia i hoike ia a'e la, ka ]fL au i kakau ai i kou raau manao hupo. E nana hou oe ma kou mau manao o ka hoolahā ,ana, & pela pu no hoi me ka lehulehu, ej ike ana oukou i ke ano alelo lua Oj nei kauaka hupo i hoao a'e e lauwili i kona mau Aoao Ina aia ka mana i ko Meia ame ko papa luuakiai, no keaha ka hoi kA. uiea o ke koho balota ia ma ka ia 7 aku nei o Kovemaba? Ina hou aia no ka maua i ka papalunakiai no ke aha ka lawe hele aua i na apana pepa e kakan inoa ia mai e na mana koho ? Ia manawa o oe kekahi i lawe liele i kekahi.j>ia mau apana,pepa, i wahi e paa" ai oe i ka hana me ka oihana wai malalo* o Harr,y Murray.i Haina no ka ioaa ole oia mana i ko Meia ame ko papa lunakiai. oia. Haiftft hou ia mm ua paako ihu Harrjf;. ina aole. oe..e iawe hele i na apana pepa no ke 4akau ins%.ia .sMyf, lele. i lani me he manu la. Olelo hou oe, e 0. K. Keak>|ia,, i kuu hupo ma kou mau mawao o ka pule i hala iho 1« pwwii "Auwe ka hupo, e! Ua pau ia mau hana lalau f ka poe Eepuhalika i keia wa, o ka poe Demokalaka waie no paha ke hana nei; pela, a i makemake e hana pela, aia lakou i k« pahenahe i keia wa." I ka nahenahe hea f I ka nahenahe 010- i kaka o ka waihonai Oia aaei! ] hou no kou poo me kK hu-| po. Ma kau m«u.kakau aianao aua « O, J£. Aioha, ua ohi kui wale mai -«» i a« mea oioko o ka olelo o ka Baibak Heniolele ka olelo laahia a k« Akua, i mea hoohalike nau ē Ma hupo; ke manao nei makou aoie oioko o ka nupepa kahi kupo«o oia mea, ia kahi o ia haua, aia no na hale i hoolaa i& j uo ia mea a oia kahi kupono, aka

ia oe e kena !ntpo wii o Ike m Bfii> ua lUo Lho k* olelo a i mea ] ea lea e hoikeike *i i man&o ia aku 'aa pitsa lo» roe ka naauao ; e IDpe me au i olelo ai, "I kei* mau ho&loiks nasti«o ana" e aliū ana. Ēe manao uei ks mea lak«« "o Ke Aloha Aiua nfii, «a lawa keia man haa uioi nmi e wela hou, e like me ka i'a i mua ia ka waha i ka'u makau lihi, a nahae, pela oe t C. K. Kaaloha k* bupo haahaa loa a f liooinau aku ana i ke kapa «s* ia oe pela, a no ka mea «a hoikx maopopo mai oe i kou inau . ..ao o ka hupo iinua o ka poe heluhelu o kfc oo k« mea iia kauoha maopopo k« anawai 47 o «a kanawai o ke kau ahaolelo o ka A. D. 1915, i aoho mana ia e na Eepuhalika, iuā ka aoao 47, e koho balota ia ka boi)a aie f na mana koLo, ia manawa hookahi e olelo *»a ls£> kanawai, aia a loaa ke kaaaono p&keneka o na maua koho balota e koho ana &l#ila holo, a i ole pela moe i ke kai o ko haku; lohe. Na na mea. ay o ka ohi kui ana e pUi ana i ke Kalana o Hawaii ame Maui, e ka hupo nui, aole loa he raanawa taa ka iuoole,lo 0 ke Kaliiua o Hawaii i laakemake e ia ka bona aie, koe walo uo paha iua mamua aku o r<Karito," aole i maopopo ia'u ia ww, aka o hoomapao ioai e C. K. Koalohe, ma ka'u hooraaopopo m«uk« A. D. 1&05 i hooholo ia ai ke kanawai Kalana, a koho halola kuikawa i ka malama o lune om makahiki no j koe wale no oe wale no kiii kolio mamua aku oia, alaila, aole au i maopopo ia ame ka lehukhu apau, koe wale no oe, e kena hupo, No ke kalana o Maui he oiaio ua makemake ia Kalana ej hoopukaia ka hona aie, a ua kohoj halola ia ao e ka lehulehu, ma ia ] koho ana, ua haule ma Haulepu,: «ka uae aole i hoouluhua hou akuj na lon* aupuni o ke Kal&»a o Maui,| e like me ko Honolulu itei mau lu-, na aupuni Kalana e hoouluhuA 1 »0L JCa i.kou *fiTTtāQ o io k<s aō nei, nolaiia ua polōlei au o ke kapa ana ia oe he hupo ioa. I hoike ito kfi oiaio lio ka mea e pill una 1 ke Kalana o Maui, i ko lakou houo hon ote atia e koho halota hou ka hona aie, ua ninau aku au ia Sam Kalama ma ko u hana a'e oia, ina paha ua koho hou ia ka hona e like me kau e olalau mai nei, ua hoole mai"ka mea hanohano ~h.oib* a o ka mea hanohan# ka lunamakaainana mai ka elima mai, Hon. Joseph Kal*ijja kekahi ia jaanawa a'u o ka ninau ana ame Palau o "Waianae, aole nae i mopopo na hua kumu o ka inoa liope. Maopopo aku ia oe. 0a makaukau e pane i 3ia wa apau. Kou no a mau, JESSE ULUIHL"

LADAKAj Enelani, Dee. 28.-— Ma ke kukak\iia 1 maiamaia zp ieia U, ua lioike akēa a'e ko _Ruaia Kuluna <jf:ko na aiua e M. Pofcrovski e kupaa «kn ana ke aupuui o Eusia Ue na anpuni &uiia, Ila weiieweke a'e oia i kaiia mau lioolala aua e 13t» me ia e nee nei e olelo aole ke manawa e aoouoo ia ai ka uiaau maluhia mawaeaa o Euaia a me- kekahl mau mana aupuui. waena. ITft olelo jm a'e oia, jaaliope o ka pau ana o keia kaua uui, o ka mawuena Beritania N"ui, ame Euaia, g hookui ia! a'e ana ma ke ano liookahi, a,. ua olelo tou a'e oia, o keia kaua e hoo-' mau ia aku ana, a kiki i ka lanakila ana o na aupuni huiia. WAKINEKONA, D Q., Dekemaba 26.—Ke ia aku nei, e kakoo ana ka Pope Benedict 1 na hoonee maluMk aua a ka PeWilson, pela ua hoike piii aupuni maanei. -£ hui aki ana ko Swiuserland kuMua ui>hp aaa Wakīnekona, Dr. Paul Ritter uie ka Peresidena i keia uiau la pokole iho ho ke kukakuka ana maluna o ka ninau maluhia. 0 Holaiii, Sepania ātaejSeandiuaTift J e hui a'e ;uia keia meu aina a kokua aku I ka uiuau maluhia a ka Peresideua Wilsou. E noa «na ka hale hoikeike o na kahiko ma ke kula o Kauioha®eha ī ua poe apau e makemake *«i « kipa aku ma]£ila no ka ma- ] kalkai i na mea kahlko o Hawaii - iwi he kenekuīia i hala a'o uei. E / : hēle''i tfee nou i£to»