Ke Aloha Aina, Volume XXI, Number 56, 3 November 1916 — HE LIHI PAHA KA MAK AU LOU AI I HAMAMA AI KA WAHA O S. K. NAWAA [ARTICLE]

HE LIHI PAHA KA MAK AU LOU AI I HAMAMA AI KA WAHA O S. K. NAWAA

Ma ka nupepa "Kuokoa" o ka pule i hala aku nei, Okakoba 27, ma ka aoao 2, e hooomaka anā raa ke kolamu elima a pau ma ke kolamu hope, malaila na manao o Semiona K. Nawaa e pili ana »o na manao i hoolahaiaia ma Ke Aloha Aina no elua manawa a ke puka hou ku ti<*i no ma keia helu i keia pulo, Ua ala mai keia mau manao,o SiK. Nawaa mamuli no ia o na mea e pili ana i ka oielo ia ana, ina e koho i na he hoonui mai ia i na limahana iloko! nei o ka aiiaa, a ma ia ano e emi; naai ka uku hana o na limahana oj aina nei. Uā maopopo no ia Si-j ' meona K. Xawaa o ka ninaii hoo-j pae mai i na limahana iloko nei o ka aina, he iiinau hoopilikia aku ia i na limahana i ua wa ap,au. In aole i nui mai na limahana i i loko nei o ka aina, i keia la, me nei aole e nele mau o Semiou K. Nawaa i ka hana, oiai o kana ha-, na ike he kamana no ia, ame kemau hoa Hfwaii e ue o keia kulanakauhale; aka o ka nui ana mai o na Kepani ike i ke ua pau loa aku ia lakou ka hapa nui o ia mau hana, a ke hoaa ' nei na kamana Hawaii a pela pu me oe, e Jfawan. Ma kau pane ? he ninau lahui ia, a o ko Amelika loina kalaiaina no ia, ina i paa o Amelika i ka ipuka me 'nei, aole e ikeia o Peresidena Wilaon ina ka noSo peresideua o kela aupuni o keia poepoe honua. Ma keia wahi ua kuhihewa loa oe, e JTawaa. a nc ka mea.'o ka hoopae ln>Afe an a o Amelika, aoie i like uie ka lioopāe limahana o Hawaii nei; 0 ko Hawaii nei hoopae Hi\iahana na ke inipmii no iā e uku i ko lakou mau hoolilo o ka hele ana uu! t.' 0 na kupuua hoi o i]son, ua niaau

iii'ie i)k» hoi lakou niai kela poepoe koiiua b uiupaia ana e .k& kauā, a hookaw'owo iho la ma na lepo o Amelika; wahi a Simeona K. Nawaa, mai ka hoopae limahana mai kekalii o na alakai o na limahana oi o Fre<i Makino, ma keia wahi ua kuhiliewa loa kuu hoa o ka makasila, a no ka mea aole o Fred Makino 'he limahana i hiki mai 'ai" i Hawaii nei; nolaila, e nana i ke kuhihewa o Nawaa. I ke au o na Repubalika i ike ai na makapeni a Xawaa i ka loaa ana o elua dala o ka la i na Hmahana 7 aole hoi i ke au e noho mana ia ana e na Dernokalaka; pololei ! wale o Nawaa; eia nae ka mea lapiki, he inau wahi kauna wale no 'ia e hana' mai-nei na* alanui i 'keia manawa, aole Koi e like me !ke au e noho mana ia ana e. na Demokalaka ka nui o na kanaka e hoo mokalaka ka nui o na kanaka e hoohanaia ana ma na alanui o ke kulanakauhale nei, i keia numawa ua paii loa ke dala i ke kuai ia i mau elepani e like me "Daisy", aole oia wale no, aka ke makemake nei na llepuhalika e hoaie i $480,000 no ke aha mai kela? Aia iho la mahea e hikl ai ke uku ia na lima-, hana i ka elua dala o ka la? Xo kau e lalau ae la i Manoa, ke kulou aku nei au i kau mau hoakaka ana, ke hana io nei he mau liiuahana inalaila; he alanui puna kameki ka mea e hanaia nei mulaila, a he ewalu no mahina e hana is ai o ka pau »o i«, ma-o aku oia,j heaha ka hana a na limahan? He ewali no mahina e haua ai, he kanawalu makahiki e uoho wale ai; ola io no mi liiuahana i ka aoao! Hopuhaiika! Poina pu oe, -e Nawaa, i ka, ljoike auā nup ma kau pnne, ina aole e hiki i ka-poe no lakou ua aina e hana ia ana malalo x> ke kanawai. «uhau alanui ke uku i ko lakou mahele o ka hana ia aua oia wnlii, alaila e kukalaia ka apaiia aina oia mea a lele aku i ka lani, a i o!e hoi,ji!una o ke kuuiulaau me he manu hi.

1 ī ole e ilihune na wahine a kaitt,u; i ole e po-loli na keiki a kākou, E olelo ana oe ua kahiko loa a ua hoopoina loa ia miiolelo walohia o Amerika Huipuia. A e olelo hōu ana oe, aole mamua aku, aole hoi mahope mai i ikeia ai kekahi wi nui ma AmeHka Huipuia e like me ka hooponopono aupuni a na Demokalaka malalo ,o Peresidena Kalivilana, e hoomau ana oe i kau o-lelo ana, aole i ikeia ka pololi malalo o ka hooponopono aupuni Repuhalika anar Ma keia wahi i pina ai oe, e KPawaa i ka hoike ae i kamea oftiio i ka manawa i kohoia ai o Kalivilana *i Peresidena no Amelika. Huipuia, Reßpubalika ke noho man&' ana i na kau o ka noho peresidena ana o Kalivilana, a rio ia kuinu i ike ni oe i ka moe o i kaoo o na kanaka e hele ana i ka : Ahaolelo lahui e noi ai i mau «mea ai na lakou, a ua kupono loa e kapaia aku i-polol! na kanaka o Amei lika malalo o ka hooponopono aupuni anā a na Repubalika; ilaila ka ilihune, ilaila ka pololi, ilaila ka auwe ana ame na poino apau. I kē aupuni komisina; ina' paha o oe kekahi iloko o'ka Ahaelele hoos makaukau kumukanawai no ka wai- . ho ana aku imua o"ka Ahaolelo e i noho mai ana, ina uā ike oe he poe Repubalika* na poe. nā lakou ia . kanawai i waiho mai iloko oia i Ahaolele a i make, oia o Frear, Green, lunakanawai "Whitnej i nui wale aku, a o Kale Aki no hoi . me kana kanawai i ano like aku no me keia, a i make palua no , laua a elua a eia ae ke moe mai . noi i ka moe kau a inoe hooilo ma L ka ilina ma Puea, aia iho la niahea . ke kanawai komisina a na T>emot kalakaf Aole io paha i paa ma ke Kahuahana q na Repubalika he pauku o ia ano," aka he maa ka ka RepubaHka i ka hana i na mea i 'paa ole ma ko oukou kahuahana i niau kānawai; i hoike no ka oiaio o keia

— *" mau rnea 7 e nana aka i ,fe> kanawaL aoiiau alanui a avkQfi t0;0* i ]aweia mai ia ninau !ir«jff";s-. ka 'lehuLehu a pela no tt#ae&UCwāi e hooloihi ana i kfi o na iunakiai poo»hakah#k& JT pukou, e Nawaa, aka nae m Hepuhalika iwikuamoo a hoololi ae i ke Meia piha loa & l?8 a^ao he eouo mahina nae ka mea i ike ia,.j*Cppr«ft ke. aupuni kalana a e i loko o ka fLie, a kemake ia nei. e P 6 " He nui aku ft'o i, manao ai e paue wha kui aae oieo makou ma|jffi«pffißm i hiki ole ai, a ke nei no kahi manawa k^p^n^Jjg| f lfeia hope|