Ke Aloha Aina, Volume XXI, Number 55, 27 October 1916 — Ka Halawaii Repubalika ma Aala Paka [ARTICLE]

Ka Halawaii Repubalika ma Aala Paka

h Ma ic« ahiahi o ka Poaono nei 1 ! malama ae ai na lßepul>allliifl ska 'liikou īialawai iulia !oa iio ItLHa uoodtkU t lliUiii Looai&lu ia e "W. Q. -4ctiiL 0 ka |ao- ; ho iiius a ka luuahoomalu o ka hoolauaa aua mai ma i& ahiahi f oia jio k«» moho luAamakaaiuana o ka Apaoa Elima S«muel Keliinoi. O na mānao nul a kft rnpa haiololo o kR hoikp ana mni, hi" okolu Ut !unii knniu ;tui a>ifi 5 mnnno ttij u jjwicl ua uiuu iHunao alti: i. h koho tka «'»ao ftep»balika. JN'a kumu e koho 010 aku ai na mana koho i ka aouo Dmokalaka. 3. E koho i ke \\m haloka puhalika mal luua a liiki ilalo. J>fa hoakaka ana no kela'mau kumii>p£nei no ia wahi a ka mea haiol»lo: .0 na kumu mua o ko'u manao ana e kohe i ka aoao Eepuhalika, ma'|mu?i no ia o ka hooko oīa aoao ī ka Takou niau kumuhana o ka hoo"Ta ana imua 'o oukou, ua mana koho ; raa o ko lakou kahuahana k, a i keia manawa ua pokole mai na ku-. muhana a ka «080 Beptibal!ka* mi-* mflli o ka lilo ana oia hiau wea i kannU'ai n pan iim ma ko kakoū" bukfi kanawai. . Ma k«ia wuhi i poioa ai ka mea. Uaioieio i k& hoike mai i ka pauku„ m« ke kahuahana v ka aoao Jtepuhalika no umikumamalia makaliiii.

j o ka paa ana ma ke kahuahana .o [iakon ma, a penei ua pauku la: "Ke hoopqa nei makou iko mako.u plele. i ku almoMo lahui, e hooikaika aku re noi i moku#iina" a hiki mai i keia la, AOLE HE LOAA Ak£ t No keaha mai keia ? Haii?a, AOIj! i HE HOOKOĪA, he maunu wale no. " - . ? No ke kmnu elaa, aole he .mO, pono e koho «ku i. na no ka hoopiha mei i me n& malihini mai ka aina kua mai no na hana ma' )ta Ah» t Amelika e lc loio Amelika, ka limakanawai Amel3ta a ptela walē' aku. Ma keia wahi i ppina hou'ai ka mea haiplelo SanmeJ. Keliijuoi, i :ka aua mai'Vßob Breckona i Hawaiijiiei i loio Amelika oilai he malihini no -ia, aole i kamaainA. 'Eoimu 2. TTa poina ka mea haiolelo i ka hoounaia ana mai o ka r triea ohi auhau o na loaa Amelika i Hawaii nei he popole a pakele mai pau i ke kao i ka ai ia, ola o Chas. Cotfrill. Pehea iho la ia? Hū i kula ka make a ka ai-a, aole i maopopo i kona "niea o ke kainailio ana; ho hiki ke ike i ka pula o ko hai maka, a o ke kaola e moe kea ae la iloko o ka majca o lakou ma, aoīe e hiki ke ike. , ' ' Kumu 5. E,koho i ka aoao Re-j puhalika mai luna a hiki i lalp, i loaa na pomaikai i na mana kpho| haloka. Ūa kohoia no hoi na Eepuhalika mai luna a hiki llalo he elua makahiki i hala ae nei, eia nae ka mea apiki, kē u'we nei na Jimahana i ka hana ole; no keaha e ko-'

i ho hoyaln s.i i ? . iie AiI na nei r°la olelo aku, aole he mea ,> 'f e k'i < i"i' ;d f £:«>, ua la^a. .0 ka lua o im haiolelo i ho*>launaia ka lunahoomalu, oia ke K<miit« Xahui o ka aoao Bepub&lika Bof>~i*rcekojis ka loio Amelika rati* o'Mhwaii hA i hoea mulliiini

maifitlwtm nei 'a Keliinoi i pomaai -j haiolelo a keia 'mea tu| ana nō ia" i ka hoopi- l laaio ia-«ia o ka mokualii Luaitauia a ola i ka make, Ua poina ka i ka hoike aaa mi|i «nua o_lte akea ma ia ahiaii i kfl bool*kai« ana ma na nup6pa, aule be utB):$ooo $ kuu ua ohaa maluna «mi »<' mau uiea uo nae, aku ua ohua a kuu ua. i ku luuko Jiiamu]i o:Ju» ana e ku mokuluu o KelexaaDiia% aku oia, Le moku aole 110 Amelika. i fī; do ka nana wale o ka PnmiiliH l i 1 iii uluaoa ma Mekiko ano like j alaila he ka palia ko keiu hu hewa "9 ae ka Peresidena i wahi ai na wahine kane makeiki" makua o!e f i pīi' o na mea ai ma oiai, ua pipii launa fl-k&-i>ftiajĀftift mauawa, a heaha hou wanao anā o na ala©alika, oia no anei a hiki oīe kejniai i mea ai aa oia anei ka makemake ?

lf) o aa halohlo, oia no ka M. 0. Ama,na o O kana haiolelo i xta kini ame opala ame '* e - a ka mea mea j>ono e hana ia i hookuuia ka auhau maopala ame sua e lawe tmi kahiko ,me ka uku #ktsgajjm u o ni6 ia. O kekahi tnea kuf āanalia loa ma kf-ia mau olunamakaainana o ka WfncssSSfcnn, oia no keia: I keia " | ole mai nei na limahana |k& nele i ke dala ole ; me |" nae, ua hiki iho la no iaia i kanawai e hookuu l'ka opala ame na sua a ka makemake e hool: ke aha ka mea o ka ana i kela kau akn gig| mak'noake haloka, o Amana. o Keaka O ka manao nui o no ia i ka mapa pwahinft, he mea pono e J ka mana koho ina tair4NMft. He keu ka apiki o a keia moho, me ka tke'ifcg|g|ip»l© he pauku oia ano ma o ka Hepuhalika ma keiki Kepuhalika o paa aku la ma ke Kaike iho no aia ka hikī ma ka Ahaolelo ma Aawaii nei. Aole oia i ke kau Ahaolelo o ka I ua hele aku kekahi' mau wat#F<j 'ke kulanakauhale nei ma o' na lunamakaainana ma e piīi ana no ka j loaa o kela man& koho, o ka mai ka waha ponoi '6\& lunalioomalu o ka hale, e Mo 'ana aole i kupono e loaa ia Wk .! na wahine, he meal pono noho i kauhale no ka malanm"ipH na keiki. Aole' <jf§? wale no, aka, o Lunamakaahiil# Lyman kekahi o Hilo i hoike manao ma ia ano hookahi no keaha ka mea hoiko imua o na inana koho; i ®sĪke ka hoopunipuni, o na k«mtf ihUtuna ae ka hoike oiaio

no ia Tn^t'tMea. o o Jim Jarrett; ma &ana haiolelo, he mea pono e liAiia i*i; kaaawai e ukuia ua paatao e p%a aua ma Kawa a e uku pu ia hoi ieo lakou mau ohana ma ka liomtj, Au—we kela ano kana--w»i o. , T : j , Xoa oia iiio ke kanawai a u* -KepuWlika i makemake ai e iiooheloiii, e. piha inua ana o Kawa PUipiuo, a lawa ole ka rumi jio.jUikou, uo ka mea, he uku ia aku laauw k.o iakou ohana nia ka hale. Aole no paha e lawa ana keia uia«t patihao i keia niana»a, a kupono o luiua hou ia i uiau liaje hou i lawa. Eia k|t aiua iloko o ka huno dala i keia iu*S4*va, ke nei e aio i dajL% jno ia uiau no nae, iho e haua.i/kawiwai e iikuia i>a pa&hao aiue lakou mau ohana. Aole kekahi kupaianaha e like ine keia. : lua no ka iiolo o keia a liepuhaīika, e i>au mai an<a na ajp& o kekahi mau aiu*. okoa aku i ka Jjolo no noj ka hoi aua iloka

0 ka lialepaaliao «o ia meā lie ukuia dala a pela pu hoi me ko lakou māu ohana. Huro! Huro! Ca pau loa ua Reputalika i ka pupule. ISrau e ka"mfiha koho e ike uou ilio i keia mau *n&ā. Aole hē mau moa ano nui ma ko EU Crawfor<} luiolelo, ua pīli *wale, uo kana haiolelo no ka hooliolo a E. 0. F. i kona mauawa e noho lunakiai ana. P«u ia o 0. L. Oooke mai lie luuamākaain'ana no ia apana eha. Mā" kana haiolelo e pili ana no ia i k« kanawai auhau alanui i ka maikai 1 agje ka hiuuhinu i ka nui o ka po;maikai e loaa aua i iva limaliana j alanui oiai ke uku ia nei he elua |dkla mo ka "hapalua o ka la hā'M hookahi ma 3Cauoa.

Poina nae ka mea haiolelo i ka hoika liiai, i ka hiki ole aua i ka 'Wiea aiua ke'uku i konU mahelo o ku iu-.uaia aua o ke alauui mamua o ko t.lo o kt»ua wahi, ua kauoha ko knawai liepuhalika ua loaa ku mana i ka Puuku 0 ke Kalana e kukala ia wahi L walii e iaa ai ka hana ia ana o ke mamua o ia aina, ma-o aku oia o lele ka mea nona ia aina iluna o ka !ewa e like me ka mana. 3Vahi"hou ' a ta mea haiolelo, aia no ka han'a ia r >ia aīanui ika makemake o,ka # poe e noho ana ma ia apana, ina'no aole iO lakou makemake e hana ia ko lakou alanui, aole no e hanaia.

Ma koia wahi i poina ai,ka «īea haiolelo i ka hoike mai, ua kauolia, ke kanawai a lakou ma> ina e lioo bolo he kanalima kumamalima pak&neka o ka poo e nohp ana ma kekahi Hlanui e hanaia ko alanui malalo o ke kanawai auhau alapui, ua hiki ke tana ia nie ka nana ole ia, o ke koena aku i koe,

Peuei.ka hoolialikelike ana he hookahi haneli poe e nolio »ua ma kekahi alanui; iloko o keia poe e noho ana ma ia alanui, he kanalima kumamalima poe me na eke kopaa ma ko lakou mau kua ame tabu malakeke i makemake e hana ia ke alanui malalo e keia kanawai, a o ke koena aku i koe he poe Hawaii aole a lakou mau eke kopaa e hiki ai ke uku i ka luina ia ana o ke alanui, oiai o ko lakou wahi apa-, ua aina wale no ko lakou ame ko lakou wahi pupuhale; i Jta hiki ok ana ke uku, pehea ana ko lakou pono? Peheak o lakou mau apana 'nna auao ka halu? Pehea ka manao o ka pauku 13 o ke kanawai? E houluulu e ka mea koho haloka i keia mau mea apau e ike ana iio oe nou iho i ke ino maoli o keia

kanawāi. Nana afeu ia Kakaako ame Kewalo ma, pehea ana, aole e lianaia ko lakou mau alanui no ka mea aole e hiki ia lakou ke uiu no ka hana ia, a ina.aole.o lakou makemake e hana iko lakou alanui; pehea _peia ijq e au ai iloko o ke po-lio ke hiki mai ka manawa ua. Aole loa iie maikai o keia kanawaī ma na 1 ano apau; i waM e pau ai, e koho i na rnoho Demokalaka i hana ia na alamu malalo o na hoolilo o ie aupuni oiai he mea uku auLau na mia apau, no ia kumu he mauaoio ko na Demokalaka na ke aupuni e hana na alanui, aole e holo aku na elala.auhau o ka uku ia ana ilokoi o ka pakeke o na punahele a pela no fta alanui e waiho ai me he loi kalo la. O ka Eddie Fernandez aku ma makua o ka hemo o ke kii oiiioni i ke Sfthati,' pili kana i "'na Hmahana kupa makaainana wale ntt, ia manawa hookahi no nae ; liana no I na kanawi e hoopae mai i na limahima kupa ole iloko uei o ka aina. Ma "keia wahi e ike iaaij 'oukou.e na mana koho i ke ano e oi ka hana a ka luna mai ko ka waha, mal Aole kupono o koho hou ia no ka mea o lakou nei no ua poe iwikuamoo ole i kela kau aku noi, a eia no ke holo hou nei« x

Chas, K Marquez, lunawakaai* "aua o ka Apaua Eha, pili uo ke kanawai e uku.ia nei i ua poe eha malalo o ko lakou īuau hake hana., Aol« paha oia i ike i ke auo o ke kaoawai o ka hookouioia e Kakele ao ka Hui luisua wale no fKitnaikai, iua aole na Umokalaka i hookomo aku i ua hoololi aie neīa mauawa aok ho waiwai o ia kanawai. Vierra, aok no lie ano nui ma kaua haiololo» he opala wale uo ka liapauui o ktma, oia iwikuamoo ole uo ia i kela kau aku nei, a pela uie koua hope aku. 0 koia poe moho apau i haiolela ai, ua kula uiua ia ma ko lakou keena uia ke alauui Papu aiae Kalt'pa i ole e Jiewa ka olelo aua, o ke kuuiu waua lakou i oia uo o Boh Brvckons f lve nxea hookahi ka lw hpla pahu'a i o xanei.

O kou nobo ana a nele , ole e koko i kou haloka, ua hoo- | liwaahema oe i kela pouo uui i te*a i* oe, he momi makamae hoi i Iwmi n»i Uoemao ke kanawai la. e koho i kou haloka-* T? ftana no o na makamaka heluhelu ma ka aoao eha o ko īuakop pepa e puka aku uei, iko co oe

i na kii q ko makou hooiaaka ka EWa ruai t na seaetoa aruo xia alnaoa o ka mokupuni a pela pu no' hoi me uioho Doinokalaka q na mawaho aku o Oahu uei. 5 moho iwikuamoo au 'e* Mūhf^*o!tr® ai i ke koho aiia ma ka ta 3®»!8 Kovcumha jtuai tua.