Ke Aloha Aina, Volume XXI, Number 19, 12 February 1916 — HE MOOLELO WALOHIA -NOADELINA RUFE KA UI NOHEA O KA PALEUHIMAKA LAHILAHI -A ME-Wm. Wainamina [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

HE MOOLELO WALOHIA -NOADELINA RUFE KA UI NOHEA O KA PALEUHIMAKA LAHILAHI -A MEWm. Wainamina

MOKUNA XXXIIL Aka «ao, 'ina he mau manao alolia iloko o ka puuwai 0 kela wa,

hine aole loa oia e hana i niaii hana alobg ole maluna ao kou luaui makuahine, ak,a, w k» hoonele ]pa ia bo « kona piniwai haaheo mff »a mea aloha ole, iia hooko alīu no oia ia mau manao ekaeka o iona puu,wai me kt* aloha ole ilip i kekahi o puu daimaua hou a ke i haawi mai ai. I ka lohe ana hd[ kauwa, ua hoopiha loa 'a fakou eliaoha, hg ka mea, ua jnaop<jpc> ibo la ia lakou, e hoonele maopopo ia aku aua lakou me kahi hana ole a pono ai ka noho ana, oiai hoi fc~o lakou Hakuwahine e laawale aku ana, a ua hoike aku uq iioi imua o na kauwa i £&*puew«ū ( 104Jw!ia a loha ole naua i kipakuj»i&me 'ia haua hoohilahilā pn o'ka ekaēka loa.

Aka, «a loaa, aku na% Iw panaī kupono i ka makoiia e like me kana i jjaiiai mai |i, p'-la 110 i pauai ia k#»».,iftau liana, a imamuli no o n& ma&aoH'Aloha o koū luaui makuahine, lia kala aku oia ii ka mea i lawehala inma ona me ka nana ole aku _jjo ,na eliaeha i loaa aku iaia o »a aka, ua opw alii iho no oi« ona,. ma ka huikak ana aku i.ka mea i lawehala «k« iaia, me ka hoomaP' kai i kan'a mau I kon ri huH lifii ana i»iua o'u, koua iāakuahiue, uk apo [ aku iio #u iaia, a jnahoi>e jiy> ka huii hoi ana mai o kou luaui n»akuakāne, ua huli lioi loa uku oia no ka Houie K"ani ana i kukulu ai 110 kou luaui makualiiiie, a i ko/ia boea ana ,aku no ua Home e pa& mai ana. na puka, a kauwa wale no ke noho ana. - Ha ninau koke aku 110 oia tio ko lakou Haku Wahine. ua "iisd ia mai kana ninau, ua haalole ttvai oia -y: . i koua Home īaahope koke^|u£ ( no 0 koua hala aaa aku ma kai 110 Enelani mamuli o kon» kipakuia ana Tne ka maopopo ~<j!fc '5a lakouj a o kana wale no ia makou, ina no kou hoi srajyt .niai, e olelo aku uiakou, aiu jke pakaukau na hoike a pau hoi o kekaki leta i kakau ipAoli ia e ia. " TTa ninau hou aku la no oia, ina paiia lie bebe kekahi ana i jjjui pu aku ai uie ia, a i ole, aole f .. Ua pane aku ia oia, ua laye pu aku no oia īne kekahi bebe ui lua ole o kona mau heii i *«.ī«>na. I ka lohf pono ana o na Haku Opio Wiliama Waiuauiina ūēi „i*k|i hoike a ua kauwa nei, ua hooliaikea koke ia a<? la na hele|ele»A <3 kou luaui makuahine uo kana hine' a m<? lian'a bebc. Ho |faup\Ui ikaika loa lioi i loaa akn iaia. ma- , .' liope iko o koua huli hoi kaua huakai n*ai lue ka liagoli v . Aka, o ka mea nae i loaa akv Uia. he kaumalia, o ke kaiiihaha f kona a o kf>fa pii\v puu ikaika hoi i loaa aku iaia f ana 1 moeuhaue uiua oU? ai, o halawai aua oia me k*ia ulia e ka manawa, ua nui loa ka i loaa laia. ā n« in "nioa lioolMii" iv hol i hookomo aku iaia i!ok| £ $<;> kahi nawaliwa|i ku^KniU'uo hiaui no anelne e l^^aka . lua makahiki. . f - - A ik>ko hoi o m ninau 'koke aKu 1« ua! HflVS"Opi? "Wahino leiliki'na Oalolo no!'* ■ i > ■;

"E kuku, aia la ihea kela behe ,i v keia wa» anei ōia ke ola i nei, a. i ole, wa uiake paha qi a i k#»ia waf" "Ein 110 oin ko noho nei mo ke olii knio maikai, a oia hoi kokahi 0 na JValunt Opio līi loa o keia kulaāakauha% a i oīi?/o ke 'ao holookoa no palia.* , . . "He makemake loa an e ike iaia i-keia wa, o# e mai ffnā," iwahi a ua Haku Opio Wahine uei. I'.i mniti ho«' a3rfi ai. 1 Ehoolohe mai'e kuu inoopuna, jaohe no ia'he okoa aktT, |o oe pouoi no ia «■kuu moopuna, a « oluolu mai no e kuu moppuna, e hooiohe hoomanawanui u)āi ike koenaaku o kou mooMo,.*» hski i kou kaa aiia aku malalo o na malama nna.a kou ina^akane. X kaoiai iki aua e na jtaawiiia ehaeha e lulumi ana ma ka puuwai o koi> luaui makuakane no kou luaui «iHkualinie,* ua ninau hou aku la oia i ke kauwa no ko lakou uvi, ua»hoike niai kela, ua pau aku la-

ikou i ka hoopau ia e ko Jak<?u Hh|ku Wahiue Opio, iuamuli o na kui tnu, e haaiele iho ana oia ia Home no kahi i maopopo ole iaia, marmuli o kona kipaku maoH eko lakou . Haku Opio Wir;a,ma. no ka mep, ua pau ae la no kona makemake, no: ka mea, he kulana ilihune ka kona, i kuptrno ole ka pili ana aku rn§ ia.

Maiuuli o keia lohe ana aku o

iou hjAui ; makuak&ne i k,eia uiejjij lia iwx>loli koke ia kona heiehelena mai ke kauinaha a ka piha inaina uie Iw lioua opio la. ka okala o uoua mau hulu, mp keig uiau olelo: "Aole na'u i aka, jia ka auenui keia iuau kaaa, uo ke ake c lib aku kuu Aliua," "Alina! E kutt. Alina! ! Auiea oe? E haalele mai ana anei pc ia'u ?" . . la- hoi kou mea i hoooaānawanui ole ai a hōi mai au. 1 iobe- la hoi oe i ko'u leo, e like me ka-u olelo paa ia oe, na ka make e hookaawāle ia ks.ūa no ka wa pau pH" , , E. knu Alina!! AuS»e» oePA heoftaka aku la oia e komo iioko me helehelenp, i piha ine ka inaina, a, maloko o ko laua ruuii, i ioaa aku ai iaia he leta, e waiho «Da> a oia kana i hopu iho i me na lim« haalnhi, a wehe ae la f. ka uwapa, a i ka hemo ana ae, ua oili &e s Ja ka lela i kakau e kou luaui makuahiue, a helulielu iho la mai ka mua a ka hope, oiai ua na-waimaka e kakahe ana raa kona mau papalina jno ke aloha i kou luaui makuahine, mamuli lioi o na mea maopopo e hoike ae aiui imua ona, i kulike ai me kana i ftoohuoi ai ho mau hana keia i hooulnia mai e ka enemi, i maopopo o!e ktia. A o kahi mea nana i hoehaeha 10% aku i kona mau noouoo, oia no ka waiho...ana aku o kou luaui makuahine, i kekahi heluna dala nui a kt>u" luaui makuakane i haawl mai ai na kou luaui makuahine, a pela lioi lae na mea "lioonani kumukuai nui i hoolakoia mai nona. A pia keia ano, i ike ai au ! kou iuaui makuahine i ke ano hupo, no kft men, ua lioonāauni» tnaikai ia oia ; oiai i»o hoi, o n'a wahi ni a kou luaui makuaknne 'i #«iho iho ai, he ola ia nona, a i olo; kana mau iue& i makeuiako a\ .0 kuai a hooko aku, ua wailio aku nao oia ia niau uiea, mi hoi e ola i keia kifto. No \a moa, he nele. m»oIi ka noho ana 0 kona mama neī; aolo hoi e like me na mea i loaa i kou kupunawahiue nei ina la maiuua ua la hoi a na pua,o kau ana, e hoi mo 00 e kuu moopuuii i Wia wa. Mahope ilio 0 ka haalelo iho o kou luaui makuahiue i. ka homf 8 kou iuaui makuakaue i kukulu ai uona a uie kana belx% ua hoi liou liiui la oia ituua o'u, a ua aku no an iaia. i kona wa i hoaleaka mai ai 1 na mea a "«a pii af ko'u inaina no na luaw nai ou. Aka, ua kulūhewa uae ia l\nhv ana, no ka moa. na ka eueiui maoU »i> kfia \ hoolkaw tttst i

keia mau haawina ehaclifp|iaīuna 0 kou luaūl , , Mah.ope il(o v *o ka oana ama & iou d®uikaiie 1 ka letn a hon mama, xs~ "Eianlelo aku la oiii i kn lioine o jhrna wahino me ka naau lainnaK luiiluu meka piha.pn"i" ka koia inau a Ika ī'kona hoea ana aku ijß>na Honie Kakela, oia hoi l£akela hookahi a kakou i puka mai nei, ua aku la oia TT;tka iroa h*obkfthr no j nei malMa I%eiā la/ na fj}pBu niai la kona . : "No kona ike ai£l kau- , • * #rjs . mmi maha o kona uiau no.mrem<a: o kana wale no o aku. .E kaumaha ue Hiik au kukn, t»o- ka %ia, a i ōi" aku" oia 3 haaiele an« mai o Miu \vatHt§rsa'u a me kuu hebe a hēle auwāffg no kaUi i i»aopopo ole ia'u.'' - "A ■iua paha oia i maopopo (koi kalii a feina wahine i 'hele aku ai, e oluolu oia e hoike 1 mai, a o ka kona mHkualiine ili6ifce aku ai. ' ,u ** "Da hoea aku au »o kahl. o kau wahine, a ua aua aku no ||j» iaia^ aka ? aole nae oia i hoolohe3iai, a o ka'u 9 hana aku ai no ko'u haawi ana aku i leekaīii maii dala nona e lawa ai, as&,''aple nar oia i lawe aku me ka hs<fle foa ana mai i kela uiau "0 ka'u uae i panaijj|ipi|„ftku ai, iria aole oe e la&o ana i mau <fala, alaila, o haawi s&Sif na kau hehe ke nui ae oia a kaīftffiamakua, aka, aole no oia i ae aku ia mau elala, a, mamtrfi o k®fhiki hou aua ia'u Ke olelo aku i;|p wahiue nei .au e kuu.keiki, u^^nalowale mu& aku Ia oia nie wu'inaopopo ole'no kana wahi i he«Hp:u' ai" <( 0 keia wale ae Iā fe'%a triēa i Hiki ia'u ke olelo aku fi|t e kuu keiki nō na mea e p2| i kau wahine, mamua o ana mai i ko ohia homej a. |tpa i noho ai," a e hoololie: iki niW nao. oe e kun* keikī" ? ' i "O ka wahine au nei, he wahine ia i'kplo ole uo kou kulana kiekie a a oiai, he kaikamali na kokahi wahine ilihune a haahaa loa, u aluiia o' na waLhi han^.^a.kg,^fth; i kupono loa nōna haa'inai ai aole hof ia he w&īiiīk' maikai aau '*£, aole hpi ia he maikai au "I ka lohe 'ana;jo kou luaui mano keia mea. ua hoopii ia ,V. * , , koua maiua a oi papalna aku mamua 0 kl a ua aneane no oia e lele aku inaliina o kona makuahine a haehae ai'. nie he li ona la, aka, ua hoopau ae la oia a haalele = nn maknahine riei ona a hot pololoi aku la no loko o konarujlft nu i na noonoe kaumah'a he&||t ana maluus oua." - v He kopa ma uio. ua hoea hou aku la a hoike aku la": "E kuu Haku, e &e mai oe i ko'u manao, e hoopau Tba oo i kou noonoo ftua no Wkhine, a e a« mai oe i ka'u lie wahine i kulike m*e kou »n<j?ji* nio kon kulana, a he niea hoohi§fhfl;i nae i koi kulana a -nle kt>u""iiffe ohana o ns kupuna oa i hala'alm ma kola ao a i ka laulaha ;ie itia o f maan.ei, oia wa o hoo kau ia mai ai he toau inoa hoo haahaa nialuna' o ke/ft:ikpln Kalīi ko o Bolisa "Sohona Hei." oia pu atiflrtsi ka wa a na po< hanohano' e lToowahawahft' mai a ia oe a 'me a'u, ka īuea hoi a'u < hil&hila loa uei i ka wa e kan ma ?u i« Uaawina īunluna o Kaua a nn ke Kakel& nei" Iloko o'kela'wa' iku koko ma ; tti t>£io ko wiwe o kou, laaui niākjaa*nuo hoil ūane. mai ta iuo ke OjM»-a: nana W i mea. n< All, "ko^U^;:■ wai, aoh hoi Wlaw)ū s w?»ro ktitFr ko'u hv lahīla'ana, wakeuiako id pw '"p.i ik loko o Wu ita|t>lft w&i, aku ko\\ aloha t \vv.ni olakon-* " '■?* *A o M : Vuv. Ali ua. He ctieīM ia r aolo ho au e hooki j;ka^|frfi-. ai km Alina a luki i 1 no ka hoihoi hem ||| v,ai ini; 'nuia o'u Tteij rtOivft pono ia i>o «VftU3 • ;i I a aole hoi a*ri t\\oa «i keia a m a'u lVus - ta nona wai o v uivi3S* .i.-fsate •