Ke Aloha Aina, Volume XIX, Number 99, 28 August 1915 — Hookumuia Ka Ahahui Puuhonua O Na Hawaii [ARTICLE]

Hookumuia Ka Ahahui Puuhonua O Na Hawaii

Ua hooala ae o Kuhio ame te kahi poe iakaikahi i ikeia ma b inoa Ka Ahahui Puuhonua o 111 Hawaii, a ua malamaia ae 3ie hala wai ma ka luak'im o Kawaiahao ke ahiahi Poalhna aku iiei i hala a na mii no na makamaka i hoes ae no ka hoolohe an'a i na poe waeia na lakou e haiolelo mai. Oka manao nui 6 ke kukulu an; i keiā Ahahui 'wahi a ka poe i hai olel6 mai ma ia po f oia 110 ka hoo' lokahi ana ae i na Hawaii a lilo hookahi, hookahi ma ks manao hoo kahi ma ka hana, pela \vak= iho L' no e loa« ai ka holonnia. aole nii kekahi ano e ae. līe inea oiaio ke la, oia no ka mea e holo nma nei m lahui e nia ka lakon uiau liana an< nui a pnu: ua oi aku ka niana o ki lokahi mamua o na mea e ae a pau aka, o Ika (ninau nui i keia la ; oia no ka hiki i na kanaka a pau k< lokahi nia keia niimi ano nui. H< mea maikai ka Ahaliui 110 na mc£ a pan. a o ka oi loa aku he Ahalm keia i kukuhiia no ka pomaikai t na kanaka Ilawaii, oia lioi ka hoonaauao ana i n keiki Ilawaii mr ka aina e, a no ka mea, nia ka nhiai hoonaaiiao "ke emi hope nei na Uawaii ma keia ninau. Ua mauao nui oli 110 kekahi poe o ka hole ana c na keiki i na wahi kula raao at> noi a puka inai laila mai na nui lo'a kela ike i !oaa 'ia lakou. na kuhihewa ia manao ana pela. no ka moa he mn aku »a niea hohonn i loaa ole i iia koiki i na wahi kula mao ae nei. O ka ninau nma loa i ka Ahahui Puirfeoima o na HAwaii e noonoO ai, oia ke ola o keia lahui. He mea pono i na hinnnui o keia Ahahui e wae i kekahi inān keiki i hoonaauao maikai ia ma ko knkon nei mau kula. a hoouna ia mau keiki i na kula ao kauka ma na aina r, oia ka mea mua loa e lianaia rsa he mea hiki ia ke hanaia. a maliope ae na ninau e ae. Aoie Ke Alo\ia Aina t ao aku i na lunamii. alca. he mea p>no e hanii kokeia ia hana ! inahone koko iho o 'ko 'ku ana o! V . Maīi* pnha o olelo 'i'M- hina nni o ka Ahahni he . \-i.ka naanao o ke ku'k . 1 7 , ■ , | a 'm kekahi I . . —,ai\-iho akn | ° . 1., .ea pololei io «ii iN. akh. r nana aku i ua lahiīi e,

-( aole no ka nui ana o na kauka nai aiiaō o ia ko lakou la mea i hooi hemaliema ai i kauka no lakou, - aole, aia, u'a makalikau ma'u lakou i ma ko lakou aoao i na wa a pau. . Huli ihope a nana aku i ka manawa v o na mai ahulau like ole, o kakou i lia Hawaii ka hapanui o na poe i hoopilikia ia ma ia mau mai ahui lau, aole o na lahui e; īlo keaha? - Ua makaiikau lakou me na kauka e - pale aku ia mau mai hokauhlhi i wale aku no, aka, no kakon, aole he - me ma ko kakou aoao e makaala i a i ole hooia mai he mai ahulau io i ]>aha. a aole paha. Ma ia ano he - mea ]unto e luuui mu'a keia hana, i maliope īho o ke ku ana o keia Aha- > hui. E na makamaka ame na hoai lolia. O ka Ahahūi Puuhonua o ; na Hawaii i manao ia e . aole ia no ka manao ana o kekahi i mea 1 kona komo ana i lala no keia ■ Ahahui, e manao aiwi oia e loaa mai i au>. iaia kekahi poma*ikaf, mai ka i Ahahui mai, aole, aka ua haawi aku > ofs i kaiiMiiai! kokua ana ro ka po- ■ maikai o keia lahni no ka nee aua i aku o keia mua aku. Aole he poi 'maikai e loaij mai ana ia oe e like ■ me na Ahalnii malania ola o kakou ■ i keia la, e like me ka Ahahui Kai mehauieha, Kauikeaouli, Ka Oiwi, iimee Xa Poola, aTne kekahi mau hui e :«\ aole, aka e na aku i mua !oa. no keia mau makahiki e nee mai nei, ina aole kakou na "Ha-, waii o keia mau la e īuakuala, he | inea inaopopo loa e hiki 1115? atia ka J la o kakou e ike ai I ka pilikia oi ae manuia o keia, a o ka bi loa aku o | na keiki o keia mua aku, o lakou ko ike i na ehaehali 0 ka noho ana. aole o ka keia numawa, a no ka mea. ua tihiahi ko lakou mau la. 0 kekalii ninan'nui a koikoi 0 pono ai t keia Ahahui e noono, i kulike ai me kona nīau knniukanawai, oia hoi ke koi'nīie ahaolelo, pia no ! ka hole aua aku 0 keia mau komhe 1 ua hoa hanohano o ko kftkou Alui- ! olelo knīoko, a noi aku e hookaa- ' waleia kekalii mau huina da!a no ke kukulu hou aiui i mau kula no ka kakou maii keiki. oia ho! ke ao atta i ka kako 1 mau keiki i ko lakon olelo niakualn'ne. a no ka tuea| ko nalowale loa aku nei ko kakoii | olelo ina keiki 0 keia mau la e piil ae nei. Ke hoolohe aku i 11 ā keiki

he iianm wale no ka olelo, aole hej olelo ma ko lakou olelo £uib\j ; a oki loa aku ma ke kakau a heluhelu. Ar>le nt> lakou ia lieuiahema, aka, no na makua 0 kela mau makahiki i hala aku nei ia lemahema, na po£ i hele aku e kau i na kanawai no ko kakoa aina aloha ia mau a o ka hopeua ! ike ia, oia no ka hemahema o lia keiki i keia lā-i ka lakou olelo kumu, a he mea Jcu maoli no ika hilahila. I ike ia no kela ame keia lahui ma ka kkou olelo iho, aole ma kekahi ano e ae. Nana aku ika lahui Kepani, ke ku nei ko lakou mau hale kula e ao ana i ko lakou mau keiki i ka lakou olelo kumu, ia maiiahookahi e hele ana i ke kula haole i ke awakea 1 ana "ae, a ahiahi liele hou no i ke kula Kepani, aole oia wale no, aka e olelo ana na keiki Kepani i ka lakou olelo kumu 'ke hui ae no na keiki o ia ano lahui ] i kalii hookahi, a pola no ke hoi i i kauhale, aole lakou e nanm akil ana i ko lakou mam inakua, akai 0 iia' keiki i keia mau la ke hoi lakou i ko lakou mnu home nam!t ia aku ana Tco lakou nVau makiiā ame knpuna ike ole i ka olelo haole, o ka hele, no ia a na ket-' ki liilii loa ka namu aku i ko lakon mau makua a mau kupwna paha. Ke holo pono keia Ahahui, he mea pono i na kanaka Hawaii a pau e kouio ae i keia Ahahui ma keia' inua akn, no kā hooholo mua ana 1 keia Ahahui ma kana mau lawelawe hana ana, aole no ka manao e loaa mai āna he māu pomaikai ia oe mai keia Ahahui mai, aka, no ke ake ana no e ike aku i ka hokmiua o keia lahui no keia mua aku, aole' hoi ma ke ano hoomana, a i ple ma| ke ano aoao kalaiaina paha, aka e waiho loa aku ia mau manao ana ma kuono, no ka pomaikai o keia lahui holookoa no keia nee ana aku. o keia inua. A ia oukou no, e na luna nni, e waiho loia aku oukou i ka ninau kalaiaina ma kuono, a i hana oukou pela, alaila e loaa ana no ka holomua ana. Ke lana nei ko makou manao e ike aku i na Hawaii e komo nui ae ana i keia Ahahui no hooholō muia ana i hana, a iu» ka uiea aole lōa e iiiki i kekahi hana nui ke ole ka lokahi, "a i ōle pelā, aole he «a e hiki ai.