Ke Aloha Aina, Volume XIX, Number 69, 23 Ianuali 1915 — Kupanaha! Aole ka i Ho-Amerika ia o Hawaii? [ARTICLE]

Kupanaha! Aole ka i Ho-Amerika ia o Hawaii?

I ko m&kou hoomaopopo ana, k<< aoe&ue akn nei e piha ka 2*2 makahiki o ke kaa ana o Hawaii malalo o na hooponopono aupuni like ole, mai ka lawe powa ia ana o ke Aupmii o ka Moiwahine Liliuokalani a hiki mai i keia ma» !;i. ITc mea oiaio no aole i welo ne ka hae Amenka ma na puoa o lolani i loko o ia mau makalūki oiai. um na makahiki mua elua a ekolu paha e hoomaluia ana mi mauna, na kualono, na kaliawai ame na aekai o Hawaii, (aole nae o na kanaka o k& aina) malalo o ka mana o kek&hi aupuni -Pi-Ki (P. I. G. ka pololei), a no elua a ekolu hou makahiki mahope mai, maln'o o ka inoa o ka Repubalika o līawaii, a no lf makahiki a hoea mnī i keia la m»liilp o ka inoa hou o ke Teritori o Hawaii. Mahope iho o ka loli ana mai ke Aupuni Moi o Hawaii, s i k<? anpuai P.' (ī.) G. o Hawaii a maliopp mai, i k e . aupuni Repuhalika o TTawaii, a mahope loa mai Jiei i ke anpuni Teritōri o Hawaii, he liookahi w&le no a-makon mea uiaikiii i hoomaopopo ai i]o£o o keia loli lelnilehu aua, oia'no ka inoa HAWAH, a ke mauaoio nei wakmi ina no o loli hou ftku ana k? aupgni Tīa\raii nei i jnu<? keia mnkahiki, n<» im uiakahiki he 100, e no o ana o Hawfiii i %onft iūoa. Iloko o k<?ia nian makahiki o ka loli ana o na liooponopono aupuui pina ma keia aina aloha o Hnwaii. nei, o Amenka wale no ke aupnnil kuwaho i feomo nui ijoko o Hawaii' nei, a mamuli hoi o kana niau ka-j koy apa i liiki mai ai, koia wsui loli! ana oiai he poe Amonka ka !?a-| n« i hoala mai ia uuui huna; a i!okoj o keia uiau loli a<u< a pau, ho hoo-j kahi iio muuao. oia hoi ka lioolilo' ana aku i keia aiiiii no Ammka! Huipuia. Aole I poinu makou i kaj olelo jwtlaua!oU) Ihoomalimali a ua! poe Ir, "ina o hlo o īlawaii ia Ame-i rika, nie ke kap:iia v !uui ai kanakn! 0 keia ainu i ko t!ala anie ke iiula,, a e loaa nna ka hana i ka jkv a j>au e noi ana." O k«.?ia iia pomaikai i hooleleakaia'e n'.aiuna o na paia o Hawaii nel. aka. aole' oia ka 'io o !--i t 0 'keia ;iei. Aole hc da'a aau' k* gu!a ka moa a iu"» kanaka o ka o v. -ve Aia Ina pak-U- . ! , a I>vV kakiMknhi < k«heavrni :,' ;uve ko -.da Aohf hau» « "A.iakala Satuuela"

ffale mai ai, aia she a-1 kala kii kon, a he mikilima, a he kou olike"me ko ka anelā, a o ōlelo una i ka olelo n na Tverubima, oia ua mea a na kanaka o koin aina e iioomakaukou ai, 1 hiki ai ke loaa ia ia ka ni aroe na pono e ae, no ke ola o ke kino. līe man makalnki loihi ka lioao a lawelaweia a«a o keia mau haiia nva ka aina mii o Amorika, no ka nana a noii ana ina paha ua kupono ial kulana i na kanaka o ia nina, a ual kupono io no palia; nka no na ka-l naka o Ilalīwaii. me he la, i ka po| niamua iho, he waiu amē ka meli ka ke kanakn e ai anā aka i ke ao ana ] ae. nia hoi! ho jx>haku ka ilolio o kana umeke. a he moo nahoea 10-' ko o kana pa; oia hoi. m» ka hoo-! maopopo iloko o ka vra pokole hi, ua loli m> ka lona ana o ka hana niai ka nmaiahi a ka pakiki; o na 1 mea ;ū loaa wale no i nehinei me kei knmuknni ole, i keia In aole e loHa ■ ke ole kahi okeni. j Tlf nina o Amenkn i knniia me leo' kuni o ke'"Knokoa." No ko kuokoaj i inolia ai ka po<> nana i knknlu i kei aupuni o Amenka o kn noi. i ko la- 1 kon nuui o!a. ko hikou nian ]>ono, a ine na mea a pau o koia ola ana. TTo oiaio, na loan io no ke kuokoa, a o ia kuokoa a na luaui i imi at ka na :iusapu)a o hoao nei e hoopaum'aele, ma ka hookanwa kuapaa ana i na kanaka o na aina e, ma loko o kona mnn palena «una. ma Hawnii noi. Iloko o !ja maakhliiki mua a Amorika i noho mann maoli mai nel' luna o Hawaiī noi, ua hoīkoia ao_, o kona m»nao nuM»,J»i?a ka TTo-Anu>rika ma ne in a oia nohoi snona n ka poe pakaha, A hiki' mai n\p i koiatiae i keia la, aole he ho-\wiei-ifca .ina i ikein ma J^nw;tii N nei. *> tia loti ana o ikeia nei, ho tuai\ o!i ana no ia o hiki mai ans »o i ko akon va. Aka, o ka olelo ae na loniaikai keia ;\ina mannili o ka U!»i uni i panalaa» no Amenka, AoU> he nau m«t o hiki ko hoike inal i k» inaio maoli o ia mau olelo. Kia no iw.'U'<',u o ka jk>o pakaha he p4>c nnkunuku o 01010 ana "im, u!uU>howa. ko nmkon hooikaika aua no ks hoohni :»m« ; he lapuwale, a uo ka poe knkaiknhi ka pomaikai.'" Ao|e uo* hoi i 'neU l ko kakou ike anft Li mooU-U) o ka llalo AhHolelo I n.) 01010 a kekahi poe S«ueto«L a

. , Luimmakaainaiia ho'i. i Tia i āna.' ''ua like o Hawiui ia Amenka, me mai helie ma ka papakole ■ o Irs kanaka w s , A iloko o keia nja,u la o ka nohe hoomalu aua o . kem aiua,, lie AfūCīrika pa uie» apai|, be Amei'ika ka ai, iie $.mevika ka bc Amenka k-a ajiia, lie ka ftai, «* d ka qleli> paha a »f n.>, k|> hoaM vni nri no e ! ka o1e?oj nokamen, "he "kunnimu' ka olēlo ~ī§tretania a o ka oelo a ka poe Ameīika' ka olelo pahee a. otuoln 'i ka pepcfap - f _aka„ me keia mau | īa|g Amenka apau i lo'aa ia Hawaii nēij ke b<>}<> wai nei Veknhi o na Poo Oiliana o Ameiika,' he kanaka e n6SO mana ana maluna o ka oihana lloopae Limahana a mai "an'p loa <> iiololea ka ho-Amerika ana ia ilawaīj iuaialo o na .lawelawe haw»vvg a huikau o hanaia nei i keia wa. 0c pono e laweia uiai na kulana q hiki ai kc kono aku i na limahana o kuiana maikai mai ka aina nui wif o .Amcv:»:a, a e -hoi •na nawai i hiki ai ia lakou (na limahana Amerika) ke* noho pna. 6 lai men i emi iho i keia he kne loa~i?f''l kn pono o Hawaii. ,, ■> lIeH hiki anei 1 kekahi mea'ke hihewa i ka. manao o keia kanāka, e olelo mai aole "ma o ka lawela\v| iiawawa a huikau'' o ua haua| hoo^ pae Innahana e lawelaweia nei ma keia ninn, ke kumu i kau oii' ukn a o Hawaii ma ke kulana hoAmerlkaial A<■](> anei e hiki i' ka OIANĪī' IKANAKA ke ike iho, inamuli '"TrS.tc ! 110 o ka luina a "kekahi poe. ka£ft^ ! kahi i lilo ai keia aina nani i ! "waSj hoolu-a 110 na limnliana o ke knfr. na haahaa loa?- Owai ka i pomav k;ii nin 'keia m:ui hana, o Hfrtraii aiua anei ame llawaii ī/ahui? wni koia mau koa kiai e ku nei iio- | •■'■.''■■ ■■■:•■■ ?•**»■■ | ko o ka aina, a i mea aha kfia mai ' papu i piha me na Tnefl make_. o k< , kuknluia ana ae nei? KaiiKm o ka hlo ana aku o hoopomaikaiia mo. ka m<\lumgju o kē ka6koa, he malnh'īa la ioi na mea e lqaa mai ana, *ota"%ā .«me 4UNii<>, Ke huli aku a nana i hope H>afana 0 na piina ame na ihona a īia makaai iloko o ko ke kanaka ola ana, aok i Ija oya La^iahe ilihpue.ka j&oho pna o;jg;^ ■**, no k « a s»>i , > !«■ °« r.£J^as»uS (i.i mau ke e>\ <i m ain'a 1 k« T T n mnha no ka noonōo T Ira hf> mau'-wnhī poe nwalā" hoahanau, a oia ? nana mai ana i kou pololi ana. Aka hea la i keia la?" Aoīe ia £ujana'J ikeia. 0 ka mwt & ka maka ī kamaaīna i koia wa f mn na whi a he KAPU. līe kapu ka paa j lunā ka paa ilalo, ka uka ame k!e kāi. uohe wahi kapu ole. ! ' ne haaliaa no'ke kuīana b ītawaii Aina i "nehinei/ i keia ]a na'e, ke kau pu ia mai nei ma ka papa helu o Pota Rieo me Pilipine. I\< namnnaniu nei ka poe pakaha >h keia mau m?a nk'n, na lyū ak'u ane' 1 hana? hai aku anei na haus "hawawa a liuikau" e ni: iloko o ka aina? īloko o 16 maka hiki aneane e $00,000,000 i l|n ia knhi niaopopo ole, a noho hoiko am no ia mau dala, oia hoi, ma kln ave nka aua, āueano $4,000.000 'no ki inakahiki. Ro nialaniaia Sioi nu huk" o ua oihana o ke Terilori me ke an< *'hawawa a huikau/' wahi a" Mr f!wanzy o ka Ahahui Kalepii Hawaii, a ia nmkou'e nana ana'i kein mau hana, hopmnnao no !n makou ; ka olelo ka Tsoraela ia Mose, "i lawe mai noi anei oo !a nmkou e make niii k;i \caiVnnhple V Oin nnioli no ka hopena i kau niai maluna q keia aina anie kona poa kiinaka. o ka hono : u\a o ho-Amo-rika. k<> ikoiu noi ka popilikia amo ka iuoo manuili o ka "hawawa a mo ua huikau" o ka hoopouopono anpmn ina Ilawaii.