Ke Aloha Aina, Volume XIX, Number 66, 2 January 1915 — He Makahiki Hou [ARTICLE]

He Makahiki Hou

E HULI AE ANA ANEI HE AOAO HOU NOU

ff"-' ■ \ '' Aloha Makahiki Hou. E hoonuua .-•kn -na pomaikai ma ke kino. E i- pakela ae k» ike, ka naauao amo ka r. hoomaopopo aua ike kuleana oka , noho ana iloko o kc ao nei. ''Heaha r ka'u e hana ai i keia makaliiki hou?" Ua hooaoho mai ke Akua i ke ka- : 'iuks • nohoalii maluna o n:i inoa a pau o ka lionua Ana i lwna'i, a T' "aohe mea i hamiia i hana ole ia e la~'' He "maemae na uhano o ka- ■: iiuk» i .kmolii,'' elike mc ka mae- . ooae o ko ke Aknn Uhano. 0 ke ~ kanaka no ko ke Akua kii. 110 ka jne& ua lianaia oia "e kn in knkou." Mai kinohi loa m;H o ko k o ka- _ •.► aaka ola ana nia koiu ao, ua liaawi jaai ke Akua ia ia i kekahi knleann i- kiekie. loa, oia hoi, ke kulenna e "JCoho Nona Iho.*' E hooiuaopo]>o' * v ia he holohoīona 110 ke kanaka nia . kekahi ano: aka aole uae oia ma ka papa iike me na hoiohoh'uia e ae a ,fce Akua i iiana';. Maintilf o kona "like ana īne kakou." ua kao- •. koa. ae oia mai na lioloholona ae, a . o na haawiiui maikai a pau iloko o k« kanaka. oia 110 na liaawinn mai ke Akua mai. ;■ oke kuloana e "Kklio Nona Iho,*' b» kuleana ia i loaa o!o i «n holohoiona o ao. O kokalu koia o i,a pono jiili )Kia !oa o ke kanaka. 110 motbi maknniao ia a ko Akua i waiho - »1 iloko o ko kanaka ola ana. Fa like •i» ia tne k« kukui nialamalama iloko o kona hale, a ina o ia.woia'o in e poeleolo ana kona hale. c makapo ana oia, a h ka !:• mnopopo e like aku 1 nna oia mo kokalii o na holohoh>'iu\ o ka pana haahaa iho ana i hoonohoia mai ai o noh? alii, a aole tio i kakaikam ka haulo loft.ana aku o ko k'anaka ma!al«aku o na holoholona. !!<> ]oVra!o!H: wak na moololo i paa iv-a n« huko. a aolo no i no!o ka" ikoia o ia mea. i loko o ka kc Akmi o!«<!o. k? <Bcke pookela loa o na Bako a pau S» «Jn* wnle no ano o na kana- . wai o ko ko ao nei mau aujmni, a ka uana aku }>ela no paha uo k< Aktia aujnini. T! no m.ii . k ?■ ■ . leAnawai **e. hana i koia. w no kr m«a, he mea ia nou e pomaikai a« a "mai 'luioa oe i ko!a.'* no ka i-«.. be mea e poiuo aka «a<» i hookīkMia»! ke kanaka e iian; oia i kek&hi o keia n.au iuoa < !;;a waiaoia mai 'ia «a no i kans

. ' V- •. .. > ■•■ mea e i»alcemak« ai/ a 0 kiileana e 1( Koho Nona Ibo," fca mea aana e lioiku mai 1 ua makemake la; -a Jin» aole ia kuleOna i!oko o ke knaaka alaila nia 10 110 kona knleana (me na lioloholona o ke kula, a malalo aku p&ha o lakou. Aole he 'm'ea īnalihini i ka pepeiao ka lohe ana i kekahi kanaka e kaeua aua i k.'i uui o kona ikaika, kona mana. kona waiwai 0 pela%aīe aku. Ua ike n lohe ma'u Jio kakou i ko kakou mau hoakanaka a ia ka : kou iho 110 lioi, e hoopuka aua i na olelo ,*"0 ko'u kuleaua 110 ia," a "noua no ia kuleaua,*' "liealia kou kuleami i ka'u," a nui aku 110. 0 ke knmu us lawe kela auio keia i kona kuleana iho —''kona mana koho'*— & I ua niiiiiao kakou 'aolie kuleaua o kekahi okoa aku e hoopouopono 1 kt> kakou hele ana, ka kakou o'ifo .-m:;, a 1110 ka kakou luuia aua i kekaiii nuui mea i kamaaina ia kakou. Ao!e nae kakou i hoomaopopo iliu ī'oko o ko kakou ma« n;tau ( manui'; 0 ko kakou lukiliaua ajtni i ko kakni! aiaii kuleaua a koho tmi, ua lo;ui i ko kukou uian hoalolin ka poino ame ka popilikia. Aka ua olelo īnai ka llaku, o ke kauoha ikanawai) uui loa, <>ia no "'e alolia ;iku oe i kou Akna, mp kou nliane a uau, n\e kou ikaika a pau, ame kou iiiiiUi « pau."' a ua like nohoi ka lua 1110 ia, 4, e nloha nkn oe i kou lioa launu me oe ia oe Oia hoi aolo e hiki i ke kanaka ke alolin ia ia ih<> ke ole <>ia e aloha aku i kona hou launa. Ma kekaln 01010 ana } aolo e liiki t kē kan;ik;! ke hoohaua i kona 4 *mana koho ? " a t ole, ke kuleana 0 '"'koho noua iho" nie ka hoopoino ak« ia hai. Ak;i oia iiae ka hapnnui o iui ikein »,i iloko 0 ko ke kanaka ola ftinx. He iiui a leliulelm na niea nmikai ana i hana !1 < 1 r'MU;-"k.>: ak» ai ī kona "hoalanua." „k.> u:; oi Soa aku ka pot.no ame k;i pojn!iki:i 5 >.>:V) i u \-. hoahmna ifo..kahi la no, mamuli o ko >a 'a I o hai:a ar,a i kona kulo • >: .. k, l -. o s B * * * >; 1 iho. K, k.Uuu a k<> k<> ka ,iku \V ltlA{l ia la na mea a pnu o hooluo'u m i 1 > ' >' . imJ ~ . ko- a r ' -» 1 . U... «..U 110 K. knk k ' L. ;i.\ a kuu ' ' * kT < 1 vt nol ila. \a k»a >' 1 k . 1 1 p t la akj, no ka homi aiia ir.Ri 5 ko k<? knake »iau

hoolilo a me ku liihi wohōi. A~oi^i u hoo)!ajjaia ana keia mau mea me ka hooinaopopo aua i ka pouo o ka ■'hoalaūna," aole e loaa ana he poino a he popilikia; aka i ka wa a i ke kanaka e hapai a« ai i kona inanao mc ka haakei a oleio iKo m& kona waha "ua hiki ia'u ke hana e lik<* rae ko'u niakemake ilio_uie ka nana o!e ia hai, jk> ka mea, o kfl'U kul£ aiia HO ia," e lilo ana mea f S mau mea hoopoino a hoopilikia i ka ■'hoaiaun».; Eia kekahi poe kc malama nei I na ilio. he mau ilio uiaikai kekahi a he mau ilio maikai ole kekahi. H< mau ilio kekahi e noho m.alie au? ma na kauhale; aka he muu ilk» kahi e kakali hoomakakin ana ma loko mni o ka pn, a i ka t mā alo ae ai <f kekahi kamahele, mawa ho o ia 'pa. e lele mai ana ka ilir mc ke apnapn ana, a Tilo i mea hoo puiwa i ke. kamahele, Aka, ina < oieloia aku ka mea naiia īa ilio n< ia mea, o pane hookano mai aua oi{ me ka olelo ana. "nona 110 ,ia knle ana," aia tio maloko o k&na waln Oia paha ke knmu i hooholoia'i o k( kana>vai o 1911, aole e hiki i ki wahine a keiki paha ke koi polu i aa iiui kaa ahi ina e make ko laiu papa nialumi o k<> alaliao nmnmli e kn hookuiia ana e ke kaa ahi, no t«' mea "nn ke kaa ahi 110 īa knleana." Ke inanaoio nei makou he manao kn iiiiiewa kfia o ka hapani\i o na 'ia naka e' mnnao ana pela. īīo ha , Kr hookano keia a kanaka me ka nart ole i ke kuleana anie ka pono o k» "hoiUamia,'' s Ina ua loaa ia kuleaiiH i «a llpi Alahao, no ke aha lioi e luaa ole ai ia kuleana hookahi ne i na llui Otomohi]a? Oia ao nae pahu ka mea e pu wale ia nei o na knnaku e na kaa olomohila a pan ika paiahe? lleaha hoi ko lakou mea e iiopu a lioopaahaia'i, oiai e 'ko lakou knleana nohoi ia"? Eia hoi iloko o na lahuikanaka tpau kekahi poe iiaakiki loa, manuili u ka iakou luea i mauao ai. Kj inanao nei keka)vi poe aohe kuleana o keknhi o no nku ai ia lakou i ko itio ame ka.hewa o kekalii ma» tßea. B lawe mai i ke kannka inu rama, Ke oklo alu oe lieahaj| kpu kumu o ka paakiki-loa i ka nm irama, € paae koke mai.ana oia "ia oe ia va* heal®. kou kuJe.ā*gv # kou pilikia i ko'a ina raftia pe'a wale akli. Aka he mea oiali anei-ia, "aoh« iaV ia wahl,' a ao& o'u kuleana a aohe au i pilikia i inu rama ana''f Ke manao aei •'aia ia'u ia wabi" ka nana ana i ka, hana a ko'u hoalauna; he "kulpaaa ko'u'' e hoopakele ia ia mai ka i>oino ame ka popilikiu ruai; a "ao, nā |rilikia au a ua ehaeha ka iiaau no ka ike aku i ko'u 'hoalauna' e koīa ana i lalo, niai-ke .kulana mamae.;o ke Akua, a i..ka haukae. pelapeki o ka holoholona, ka meu aua e alii ana. Aka, aole kana he "hoalauna'* wale no, he'mau nialihini palia kekahi i kekahi. Aole. Aka, he man "hoahanau" kaua ma? jna makna hookahi mai o A<lanm a ' me Ew&, he mau "hoahanau" ma ke | koko mai na kupuna 5 nnvi; ma ba Vn>a mai ko Akua mai; a e iioho i aiia ijfce.ia la lualalo o ka maluma'u 0 ka I141; hookaīii. Aole anei "ia'u |ia^a>T'} kuleana ko'u" e mapale aku 1 na pilikia 3m< na poino e' aneane ana e hekau iliu maluna o knu '•hoalauna/' a o ta 01 loa aku maluna o kuu "hoahanan." Aole • anel he kuloaua ko ke Keiki IliwahWa a ke Akua e niakAnl;i a i' hoopakele ae L ni kuuaku inai na l\oowaknvale a«i\ a Suluua? Ina pela, alaila owau nolioi kekaīu j kuleana. — t a luili ae uei ke,(Su o ka manflws a ua hiki imu kalLu i ka hoouiaka aua o ka mak;onki Jiou. Ile mea ī maa innu i ka poe a kalepa, kn helu ana. i ko lakeu mau kumu .waiwai, ku halikelike anu j ka pukii ame poho; nia ua paka, v mahele i ka puka i waeua o na hou hui, a ī ole, e hooliui aku ia puke ine ke ki'.nui waiwai iuua, i uiea e hooikaika hou ai ī ka oilianu. J ina he polio kokaln o hooikaika i pilui hou ai ia luakalua i poho. mau kanaka kalepa like kauu e kuii I' hoalauiia' a ' hoahauau" lioi. 11« [imui kuuju waiwui like ko ka.ua msj jko kaua . Makua liookaln uiul. Cs uiui Oia ia kiiuii i na pookela loa, oia Uoi ko j u lui- ke "kuleaua e kqjUo «<J I a iuku m:u )a k«ya i „ka Uopei.a o keia luakahila, o ksus Ui\\v.lawc ana i ka oikaua e sx. ola. ta iho uei at.<.i kaua ī ka < j»Uo; v keui īuakahiki? lua .« I^kihui ;u ia puka lue > uuia i eui ke jiaea. % > Mo

V ImU iHuu i Aoa<> ITort iloko o!L<Hm lt*lopH **. a&u!