Ke Aloha Aina, Volume XIX, Number 53, 10 October 1914 — HE PANE IA S K MAHOE [ARTICLE]

HE PANE IA S K MAHOE

(Hoomauia no ka elua Manawa.) Mr. Lunahooponopono, Aloha kaua:--E aha ia ana la o Mahoe e kaui oloahewa nei? Well, na hala kou mau la, aole kupono e hele i ka Ahaolelo e hoopau manawa ai, a e hoonui lilo, a e uhaai {illegible} dala a ka Iehulehu, euk ai i kakauolelo namu a i maheleolelo namu nan e mahoe. Stay home, give

me your vote. I'll do the work for you, old man. Ke hoahewa nei oe, a ke hapala nei oe i ka Inoa Maikai ona kauwa hoopono a ka Apana Elima i koho ia e na makaainana o ia apana uo ka pono a pomaikai o ka lahui holookoa mai ka lao o Kumukahi a ka welona o ka la i ohua. Ke hoahewa nei oe ia Hon. David M, Kupihea, II. M. Kaniko,

Jack Kalakiela ame E. J. McCandless e hole paonioni nei ia oe e Mahoe ame kou nuna no keia kau koho e hiki mai ana, a ua manao oe pela iho la e loaa ai kou mau Balotae hoikeike mai i ka pouliuli a huna ina mea nani a Kupihea ma i hana ai i keia kau i maalo aku nei. Kai no, o kou hoikeike mai ina mea nani a Kupihea ma i hanaia a i hooko pi no ke makemake o na poe koho p ka {illegible} Eilima, poono oe, pono wau, {illegible} kakou ka lahui holookoa o Hawaii; a ma kekahi, aoao boi {illegible}keike mai oe ina mea hoopilikia, pale a pouliuli paha a 'Kupihea, Keniho, Kalakiela, McCandless a pela aku i haua ai. Alaila na {illegible} o ka apana koho elima {illegible} kaupaona no lakou iho, ina koiko ha lilelile a nani nohoi ma kahi aoao o ke ana kaupaona, a mana kekahi kiwi, o na pouliuli o ke {illegible}, alaila, e ike ana ka {illegible} me oe pu aia no ke nani {illegible} me he pua pikake la na {illegible} na moho lunamakaainana a {illegible} Demokalaka i hana'i i ke{illegible} ahaolelo iho nei. Ke wahanui mai nei oe me kou

kapa mai, he poe holehole iwi a kumakaia, no ka hooko ole ia o ka Bila Elua Dala. Ea, e ka lahui na mana koho o ka apana elim, he nani {illegible} ole ana hoi paha {illegible} auna opu keemoa {illegible} Repubalika, a i kokua iho i keia pono o na oiwi hana alanui ina la hoi ola na kanaka, {illegible} he ike iho ona opu {illegible} ole a Mahoe a haawi iho hoi i ke linia akau o ke aloha ina oiwi o Oahu nei, pela me kona mokupua be awaawa, he makoua Pela no me Mahoe ame kona mau {iiuua e hole mai nei, he makona ka No Kunihea uei, me kona mau hoa e hole nei, ua paa ko makou maanao {illegible} ano apau e hookomo Elua Dala la a hiki i ka lilo ana i kanawai, a e hooikaika mau aku ana wan e like me k loihi o ko'u ola ana na keia honna ina kakoo ka lehula {illegible} Apana Elima ia'u oela no wai e hooikaika mau aku ai, ke ko aua o ka makemake o ka Lehui Iwi hana e hoomanawanui hoe, e {illegible} ka lolo me ka lolo a hiki i ko {illegible} opa puia aua e na Repubalika Nahoa i ka paia. He mea pono ka loaa o ka uku mahuahua o ua limahana, aole i ka elua {illegible} wale no, aka, mai ka alua, ekola a eha Dala o ka la elike me Kaleponi ame na mokuaina e ao aia no ma ke ano o ka

hana e lawelawe ia aua. I loaa kahi waihona ma ka banako, a hiki mai ko kaua (raindy day) ua makaukau oe kokua nau iho, holo no i kuhi {illegible} no kahi eke poi ame kahi puu i'a ola no ka maka-pehu. I keia a kakou e ike nei, mai ka lima ae no, a i ka waha, paa, {illegible} koena. Nolaila nele mau no kakou, pele no ma na hana poola o na uwapo, e hiki mai ana nae ka la e hapai aku ai wau i ka Bila Ukuhana o na Poola e hana ana {illegible} e ke aupuui Teritori, a o na kupa Hawaii Amerika wale no ke hoohanaia, Aole e hala ka'u olelo. Nolaila e Mahoe o ka Bila Elua waii noi i holo i ku maua kau kanawai holookoa aole ke ano ke aole no i ke au o ke Auununi Aeko Teritori a Maboe n oe hoolehelehe

koho mai o ka Apana elima, ua hanaia ka i hook oole ia e oukou e Makoe no na kau a kau oiai o oukou ma ka aoao o ka hapanui, a ua noho ma nano ka Aoao Repubalika n oeono kau, aole, mea i hanaia he nele loa no ma na ano apau. I ehia manawa i koe a La Apan Elima e puni hou mai oi ia oukou? Na hana o Kupihea ma i ka liana oia ka mana kaukanawai, a na ko Kiaaiu Uahoa no e Mahoe i kiola mai, o kona kuleanaa io no paha ia, o ka Mana Hooko, oiai. ua ku kaawale no keia mau mana ekolu o ke aupuni. Kai no oia wale no ka popilikia eia hou no ua lokoino no. I ka hoi hou ana mai o ua Bila Elua Dala nei i k Mana Kaukanawai no ke apono ole i ka vito a ko kiaaina o ka mea hilu na'e ua

nanahu na alelo o ua poe lunama kaainana Repubalika nei a Manoe a make ka manaolana o ke ola ia lkou Repubalika no. Ke holo hou mai nei no e pelo hou no i balota. Holy smoke, go way back and sit down. I ke kau o 1901, hooikaika o Mahoe i ka Bila hoopii ukuhana o ka Hio wahine. Holo keia bila. haaleleia ka ukuhana ona oiwi Hawaii no na ka balota a holo koia nei aloha i ka ilio wahine ka mea leo ole, he heloholona balota ole a kupaianaha o ka ike. Holy smoke. Kau o 1907 hului pauia na poe helei o ka onohi, na lima pepee ulia, na poe pohaka o ka ili, na kanehankeuke, na wahine ame na keiki a piha o Puuhale, pela ka nanaia o na keiki kula e na kauka; pela ke komo ana o na hope kauka o ka Papa Ola ma na ipuka hale o na oiwi, ina e hiamoe ana, e hoalaia ana oe, ua inanaoia ua he mai kou. a ina he mai poo huai kou, alaila e hoohuoi ia ana oe. E kipa mau aina i kela ame keia manawa, he ano hoouluhua ina poe oma'ima'i liilii ame na poe no lakou ka home. Aole o keia wale, e hookikina mau ana na una nana o ka Papa Ola i na poe ilihune, ina no na maemae kou {illegible} ua pelapela iho la no ia i ka Papa ola a Mahoe ma. Pe hea oe e ka old man Mahoe i kupale ole ai i keia kupueu, oiai o oe kekahi iloko o keia kau? E nana e ka lahui i ka moolelo ka Hale o ke kau o 1907, a e nana. i na kanawai i aponoia oia kau e paa nei ma na buke kanawai a na Repubalika. Pehea keia i ko onkou manao e ka Lahui? Pono anei keia, aole paha? I kokau o 1911, ma ka mahina o Feberuari e noho ana wau, me ko'u ohana ma Kalihi Camp ame hookahi haneri a oi o na Ohana Hawaii i hiki aku ma kahi o ka ekolu haneri a oi aku na kane, na wahine ame na keiki lehulehu. E noho ana ka Ahaolelo Repubalika a o Mahoe no kekahi, oia me Edwine Fernandez ame kekahi poe e ae, ilok oo ka nanea o na mea apau o Kalilu Camp, aia oi ua hoopuniia i ka po o Kalihi Camp e na kiai o ka papa ola, aole aeia kekahi mea o hele i ka hana aole no e puka aku mawaho o ka palena o Kalihi Camp, ua kapuia. Ua hoomaluia makon no ekolu la, aole a makou ai. aole i'a, aole ma ano apau, he eke {illegible} oia ka ka papa ola a Mahoe ma i hoouna mai, a ua nui na poe i oaa i ka mai kiekekei. O Lunamakaainana H. K. Kawewehi, he Home Rula no Kona o hPilip Pahi no Maui, o Chas. Chillingworth, Senetoa no Oahu nei, o lakou ka i hoea a'e no Kalihi Camp me na eke poi. Ninau lakou "Pehea oukou e David" pane aku wau, "Ua pilikia makou, aole e hiki ia makou ke kii i ka makou mau mea ni, aia no iwaho ko makou ola, ma

na uw pa, ma na alanui, a ma na lae kahakai." Eia ka pane i loaa mai mai keia mau keenimana mai o na kuaina mi i loaa ke aloha hea kanaka "E David e hoomanawanui oukou, e hoi a'e makou a na makou ia e hana mai i ka mea pono." E Mahoe e, ihea oe i hole ole a'o ai e kokua ia makou, oiai o Kalihi Camp kai haawi aku i na heuna paloka kiekie nou a puka oe ia kau a he {illegible} oe ia kau? Auhea oe kahi i hiamoe ai? Puhea oe i ae wle ai e paniia na hale hana poi apau lea, a nui ka uwe o na makuhine ame na kei ki, na pee ne apau oia na oiwi i ka nele, i ka poi. Olelo mai ka papa ola he kerela ka poi, he korela ka i'a maka, ka limu ame na i'a kele oia ka pap'i {illegible}, oia ke {illegible} o, ka loaa o na Hawaii i kek orela, a {illegible}, paa ko waha i ka punukuia a paa ko mau eeiae i kekuli; Ea, i ehia a kakou {illegible} e ka apana elima e hoomanwaewaia ai! E uana.

e ka labui, e nana p na mana kobo oka Apana EH ma. i ka Palnpal.l. I (letter)) a ka Peresidena* oka 1 Papa Ola i ka lulc o na hnnmiakaainaua oka la To ?>r<n-aki } 1011 aoao 277, noii.-4'.Tournal, "t*< I.pj laluro, Teritori 6 Hawaii. 'Hi la palapsla pili oibana a ka Pere/ dpna o fcn Papa Ola o boakaka a>ia ia penei: Mnmnli oka ai maaivan o na Hawaii ik poi amp na in nmka, ka limn -ame na i'a kolo o ke kai. oia ke kwmi loaa i k n km obi. Oka poi ka "ai kamaaina ana Hawaii, no ko lakou ai man i kn' pof oia fee klumi loaa ike kni-p's ' a make, na'ikeia V anoaiio korebi koloko oka poi, a o na Hawaii ka poe «i poi, he iiui aku na boakaka pili i keia mea. Kp iko mni la oukou e ka labui 5 kpia man moa kn■pafenaba a Mahoe ma e bnnn nei.

He maw mea keia sole i boiko akoaia ia kakou na Hawaii, aka, na kuahana aku na na mobo TVmokalaka ma na *walri apau i kola kan aktt r»e\ aolp unci boomaopopo pono ka loVulpbu. T T a lawa kakon <■ ka Apana elima ina poe kumakain olike r.->f> Maboe ma e kapae lon in lakon i keia kan, a ina kan apan e hoea mai ana. Snro iliko. Eia kpkabi kowananui uoi o Mahoe ike kana-wai oki ope'? ame -weha liha a Kauka Irwin o Hilo i hookomo mai ai, ea, na oukou T?epubalika nohoi na Hila la, baawi ae na kauka Irwin e bokoiuo ae. Na Kupibea ma i pppebi a lilo i tnoepmi na kp Tp opala. Tna pslia nole o Kupibea ma ilia no na bolo ina Repubalika kpia kupneu no ka nn-a ho poo puni wale no kekalii pop Lunamakaainana Hepnbalika i ka hoowalewaleia, ana biki no kp alakaiia ma na pukaibu eliko me na "Ripi "Buffalo. I>AYII> M. KrPIHKA. Moho Lunamakaainana, Apana .*> No kpia kan o Nov. ,'i o biki mai ana.