Ke Aloha Aina, Volume XVII, Number 36, 7 September 1912 — He Moolelo NO KA Naita Leopaki A I OLE He Nanea no ke Kaua Kerusade Eko lu ma Palesekna. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

He Moolelo NO KA Naita Leopaki A I OLE He Nanea no ke Kaua Kerusade Eko lu ma Palesekna.

MOKUNA XIII. i" i l;ini mai la kn moa p ke no, r : !h|h> na liiolani moe kr.uhal.", r.i m.'ii"ke ala«!a o ke ao, t kf nkn la ka Moi Kde*ada i. ka mai o ke ar>, \ mmii niāi la ka leo o na mnnu, !■ nuiho atia, he ]a w^liweli—e— ':i tiiai la he leo— ; i i; i mOii o lca mefl nooa ku noho niii mau .5 K-m-' I3alauwina rao kona poe, i (;.!,( la o maka io ni> oc OFĪATTERTON * * * * * *

O knhi a S'r īhoiu-"?» i !;uve aku «i i kaiiH jii(\ oia liui o Koneto, u;n : |'ic :.iku no ia o ls:i hale-lole a II:- . .!■ i oho aua' Laweia aku ia Xrfita Si j ki'tia nei a. maloko o kē !. hi lmlfpt-a okoa aku, rfjrilaila : ,i iīr< ia kena iu«<u Hma me •. ; • !ivo i mas mau i ka hoopaa > :.;i poe pio. sva i pfl»e iho ai oSr Thoroa? V;.'ti nei i ka i ann ilio: '.i !ri)o aku-noi no kau» i 1« .i a'n) .i noi •* l :t Jioi, aolv . maluna oi), ir.; i■ !niuhnnhflaia kou knlaiiii N. :- Il< pom«ik«i iilii kēin i hiaa i : :i o;, e kuu hoa'loha. lī<«u> •i!i.'t.itv»n*"a me ko*n k.nnn>."

■ k,i isi ana mai o keia pakui-I; i ;•!>: m:\luisa ou. A>s!<- loa c ... lus o na kaneka ikaika e. 1 j&:e ■ K'-u iii&loko o īi*. 11 i. 11 Kcrtift.de, ©-hoon.onna ne . ;:«! ;>ku ia o K«nete i ka i «n» ...... ; ka Haku o (jrilcs*lana: o ktm pomaika» i loaa mai ia u. me kau i hoike mai la, e knu : e ka Haku o Oih ; selann, ...■! '.i-! no īaoka lokoma:kui oka M :ifi,tke" M,-.;iiiei hoomaha iho la ua Naita , ] .!■:! nei i leana kannuho ana, n kiina noho hamuu ana, la \vs ; .r lu.i; aku ja la: lii uiea hoi keia e hoo'uolu nui .u «a noonoo o ko'u ohann ma ; wa f lohe aku lhkou i koliL ■i' .".oa iU)isj|keia ama fv,x\\\--.1 ook' h a i 'iw.i oU'lo. Kuiou itiii 1« kona. •; '10, paa.ae 1» k<u)« tn.*u !nna ■ a»ao 0 kOOA P'H>, aluih, klnu i ■> kona raau wauunka ■ma kona ( iwpahna, a QiO ka lt-o waiohia, j i ■'.»<* iho ia ia:- | ' Ē kub maku*kane! Kuu ; m.ikuakane aloha, Ua akn | ' "i au knn keiki i ka maemae o;

'! palekaoa-kila. " li iko o ki wa pokole loa, ua pau l;i ke kaumaha a ma ka luuluu ■ ' uio ma|uaft oOft, a olino rcai la 1 iiianaoiai)» iloko o kwt* nooueo, "i- ho mea U e . «na kekshi i ' :ioko o koiia lynamanas) mo k.i 1 »' a: "K hoom#tl«0 i ka oleln w.uiana 1 U Puu o Eana Geoki." K» la konii'poo ilnna, a nstis ia ia Sit Tho,ūtiaf, a pano aka a ia~ Sir 1?hōu)«t? i ka i ana "Kjkuu hoa*lo!)a, e Sir Thomas. ■ 1 hooilina a'u e houlh noi ia oe, ioa he »lawo .aku ko' ; ' u;uke ia'u i keia la, oia no k«« ''"PaW kana au i paa mai noi, a m-! ; ;iku 1« o kft |iftkaukr.u ' u ;i, e S.r Tkf.raas, eta k*»kahi 100 • iv.ne nei iloko o'o, aolo i koia !h' 0 aku ai k«> r a ola mailoko « !; u noi o'u, e liko uie ko kauoha a' k' l M»i o kaua," j Nana m*i la o S'v Thoraas ia Ko- ! ' n«> n« npka pahaoimo. a naa-; !! • • t!io *a ia» ua olalaa ia pahako; K niK)t!oo, i kona hoiko ana ; imua ona, aola oia e make aoa' «'•> ia la, e iiiie oio ke k&uoha a kaj 'i liikeke, aka, laaunili o feo Sir, 1 aloh* a {uia&unua ia Keiu- ; . aolo uo oia ibgike mai \ ka ir.iuao ano • aq k,ooa hoa'loha tia. "■.: ] ° kanaoka ana ni»i| Hi.ua o ua hoa NaiU nei onn, ' v-. : , i

I " : - Nia^a Lpopaki, o kiukauj oha i hooili mii nei-maluaa o'u, |no ka moa e pili aaia i kou. p api i e | kaua, ke apo mai nei au ia kauoha jau, na'u ia c nialama, a e lilo h O . Jiai hoahina no'u a kau iku ; 1 u njau pua. "A e kiiu hoa'ohn, na hnī'n.ai nei no ka Moi ia'u, e p iuo au e -kī i -aku i ka ma'iua mW no ka heh- ! ™' a ,na! p I ,<l| :it"i;ia ia oe, i hiki ai ia oe ke mihi i kou mau hewa apau, , a haawi. ba makua uhaoe i i kana mau ka'k an a i a oe, ōaamuao ko'u h-i , ana'ku ika hana i h*awiia u,«i ia-'u, e ka Moi." K hooko aku oo i kau hana, c. kuu B r Tnofnas maikai, me ka hoo kāulua ole," wahi a Kenete i pane aku ai.

Me na ka'paai uiolohi, sele akn la ua Huku nei ō Gilese!ana, a kok° be-loa oi'a e puka aku mawaho o ka hah'lolo, 4iuli mai la oia a nana niai ia ia Kenete, alaila, hpi | liou mai la oia (Sir Thomas) ama tcahs a e noho ana, alaila, kulou iho la oia ilalo, Inlau iho la i kckslu linii o Kenete, a me na hio- ' a p"a« i'pahola •pu ia e ke | aloha, ia wa oia i paue iho ai: i "E Kenete ; he luaui uiakuakane i kou, e like uie ka'u i iohe aku nej! i'« ** i olelo.ae nei, aia no oia kej , •'-< '3s ma kou ama hanau; a he ke , iln h,oi ka'u e ola 'la .no ma Enela' • l!: Ke kau mai la n.\ maka o kou j :luaui m&kuakr.ne o kou huli l -.;' j Ak'U' & luiipn huu me ia, a ke kwi ! | mai l.i no hoMia inaka o Jja'u keiki |o ko'n 1:oi ?ku irjii ka aina Hi.kina j aku nei ā huipu hou me ia. No'e ' iieī, aohe kanalua ana, e ike aku) flt.a no au i"na maka o ka'u keiki; ' ; f k;i, i) of, e kuu hoa'loha opio, he : ■ mea nwopupo lo i, nole oa e ike hpu | { :»>:n i na mtka o kou luaui uia- j kmkane. No!ails, e Kenete, aole ; ' •■'.i <i au raau hnaolelo hop?, e haāwi j . mai ai ia'u, ma ke ano o kau mau J , iu"iV! ;ia i 'kou lnaui makuakane a ine- kou ohHiia."

Nana.ae la o_ Kencte ia SirTho-| i-- a pane ae Ia: " ""Aohe a'u j j m»u hnaolelo hope e hoike aku ai I ii , o >ir Tho.p?s maikai. (':■ j J"k..pa<. au fkuu kauoha, a ui lilu' : aku ka hie o Enelani_ mai k«t Pou 1 : akn o Oc«oki',' v na nalowale ' īhn, Ke kali nei au oka hoea niai' I*- 1 j k<> makua uhane. « iaia an o hai' | aku aī i na meā a pau a'u e noor.no [

[:ni i kei i ! Kui'm' iho !a ke o Sir Thomae lilalo s'. • kf:kr«hi manawa, a i ke nt-a |anaae. ia wa kam&iH > iho la.oia iaj Kon»-to. ' "Ua aie au ia oe no ke oia a'u « g)!.i nsi i koia wa, a kt> noonno nuj tw\svi i kahi'e hiki ; n'u ke hookaa| aku aio. He «la no ke ola,! ka nu'?Vh;ki ai kr> !i v kaa i keia • ;,iv o ! u, t"nTnā^v4uMk.>' r,-i alf^oj ka maope.po lm, e ao! n'n e h;uu'ku si Aou. Eoa waie. no! ka jnaijaol*na ant ao, e like me ka ; manaoio »« i hoike mai nti ia'u, noj ka hoojfaneeia ana'ku o ka manawa | e hooko aku ai au i ko kauoha a ka | Moi Hikeke i kauoh» niai nei, e like ; no !.oi mo ka kram 5 īoKo pn aku' ■ - ■ ■ - «* - j Uul. j "Ihaiakuauia ee e kuu hoa'j 'iuiiu, i ka nui Uuna ole e kp'u Lupo j i ko'a ae ar»a i ka man.io o ka Moi i e- kukulu hookaoi ia oe. i kiai malu ; na oka Tuu. v> Geoki. Koj oiihi ioa nei aa i kuu hewa. Ma : . oi loa aku rio ka, ka pono ina owau j pu uiO oe iua ko!a ki;ū aua,"Tna la ; paha, aolo e lonhia ko-a _ pilikia | ma'uwalo ia oe a keu hoa loha. :

j. "A e Sir Kcncte, ua maopopo , loa ia'u, aia he huna pohihihi I loa iloko o keia ulia pakahki i b«u | mai nsa!un& ou. Ira e uinau ae au iua ka anei a n-.e ka 'ma--j ! ka'u wale i hooulu niaW keia popi. : iikia nm'uwak uialuua ou, o kuu .h 1 »!! i- iia npio? Aolo oo hu kanaka . i me i* haawina? Aoie ■a» iu' kannka pumvai hohewale- \ iU—aaLe K?s- l'a htn» *nei op i krkaln han» kamakaia i ka hao o , i i3.iu'iaiu a i ka Moi Kikoke? AoU» I iiq, Aok" anei na Kono(« o Sekotia i i mai i ko kahuna lapaau j : i ola «ikaMiū Kikekef K hanß ( | «nei <> KeiieU- i ka har.a o loaa ai ; he oi» 1 ka Moi o Eaolani, iua he . ! niauao kumakaia kai loko o Ivtn6t6 i , ' Aole. | I "NV.aila, ke manao nei au, ho ! [ un)t > uwiU knp.i<*h«hft ikaikā nan» | ! w i hoki aku i ks po nfi, a kaawale! jōem»tka Pauaku u Sant» Geoki.' ! Aolp :ih ī 'poina f hsna o ko'u , la onio, o kola ikAmaha-. 1 s kupiii»»»';* kamoa n«na|

\ x ho °bifiapinepine a kapae jae no hoi ina kauoha he nūi. "Pa j hiua ko kakou makuahine makajmua, mamuli oka hoowalowale, a : ua hihia waleaku hoi kokakou makuikane makamua, oia o Adamu, mamuli o kona puni wale ana i ka leo o kana wahine. Nolaila, o kuu hoa'loha, e ae mai oe i ka kou hon'loha e koi.aku nei ia op, oia hoi, e j hai.mai oe ia'u ina he w.ahine ka | iiiea nana i koi ia 00, o 'haalelu ika Puu o Bana Geuki i Jka po aku la i hala?" Pnne aku la o Kentte i ka i ana aku; "E ke kanaka oke Alii, e huoko ak.u oe i kau hana." Haalule iho la o Sir Thomaa ia _Kenete, me ka manao fcauinaha no iioko ona no ke kanaka nana i hoop»ktle i kona ola, ma ka wa, aole 'no i mauiao loa aku mai ia wa aku. Eia u Sir Thomas ke kii nei i kahu na nO ka hele ana mai e penilonia | (ka oihana mihi no na hawa a me ke kala ana i n& hala, fe like me ka | mana'o Katolika Roma). MOKUNA XĪV. He mea ole kana mau olelo, ■Ua like no ia me ko na wahine e ae a pau; He kumehala walaau wale no ia, He leo aohe ona hua-mele SONG. Ma koia Mokunn, e ka makamaka 'ipluhelu. e noomaha iki ai kaua i ka nana ana no Kenete a me Sir ' T!.omr.3, o 'OileeeUna, a 'e nana | kaua i kei'i wa 110. ka Moiwahine Berent?gi*ria a tnc kona kokoolua o ka hoea ana'ku i ka halelolo mua loa o komo aku ai i ka halelole, a ka Moi Rikeke, *e moe an« , kah hoi ana i hookolokolo ai ia Kenete, a haawi ai oia iaia i ke kauoha e laweiaaku o Kenete m kahi e hookeia ai ka hoopai weliweli ana i kau niai ai maiuha ona (Kenet a ). Ē hoomiuao pu iho no hoi oe.'e ka makowaka heiuhelu, o kei* ka hua-kai s ka Moiwahine i hele mai ai no ki» imi ana i wa'hi no Kenete, e hoopiikeleia ai mai ka niake mai, e līke ihi' ka mea i honniahuiia aku ia oe, e ka inaleamaka heluheiu, ma ka mekuna i hala. A e ike ana kaus, e kuu hoa uhai-a-holo, i ka pakele a me ka pakele ole ana 6 Ke-1 nete i nr< leo uwalo o ua Moiwahine' nei. ' ■ ' ' |

! O kekomu nui i hiki ai ua Moi- ■ wahine n"i i ka halelole o Kikeko, o | like me ia i hoikeia ae nei, mamul' īno īa' o ka hookikina ana a Edita 1 lua Moiwahine Berenegaria nei, no: | kona heie ana mai e uwao la Koue- j |te mai ka make i hooholoia no u& | Naita Sekotia n«i, oiai, ua manaoio I | loa no o Eflitab ka hoopāi no ia a I ! Rikelce, e kiu ai maluna o ke kana f-ka i uha'i i kekahi kauoha a ka | Moi mkeke. . i j Ikawa i hoea aka ai o Berenega- ! ria, ke Kama'iiiwahine o N&Yare, a i Mo:wahi»e hoi i keia wa no Enela!*ni, ame kona kokoolua, oia o Edi" ! ta. kalli o Enēgedi, a kōmo iloko !o ka haielole naua, e like me ia i ! hoikeia ma ka Mokana i haia, ua | lo!h» a£u la no oīa (Berenegaria) i |ka paae oolea ana mai a Rikeke i ikona Puuku; aoie eae i ka Moiwa-; hine, e komo aku iioko o kona (,Ri-: k«ke) haMole» j la wa ua Moiwahine nei i huli ae: ai a kamaiiio mw la ia E*iita m% ka j pilia hop«ihopo o kona leo. dieio j mai la ia: "Aia hoi paha la! Ua hai mua| aku . ne-i no hoi au ia 'oe, aole ka| Moi, eae aua ia kaua e komo aku| * I iai», . j

j A ni» i» wa uo o Reren<?garia a, j uie Edita i lohe aku ai i ke kauoha | *na aiai a Rikt;k<o i kekahi mea, e, j lawo k aku i kekahi kanaka, & e ikau ik» hoopai o k» mako malMi», lona use ka hikiwawe loa. Ta wa i- : puih uo ai o EUii» i koua (ftsu | & paa la uaainua o kona umauma, j i a hooho'a» la oia i keia mm hūa-' _ oielo, nia ko ano mama īoa, i ka i j»naao: *'E kuu Akua! 'Ē ku« . llaku i K alolia mai oe i ka moa j |hala ol«l" " * j j Ua m'auno loa no o EvUta, o ko: | k»oaka a ka Moi i kauoha mai ai, j j« laweia aku no ke kau ana mai o j I ka hoopai makt niaiuna oua mo ka | ihookaulua oie, oia no o Konc!o. ! Mahop* iho o ka pau an» o koia 1 1 mait wahi mamaolelo i hoopuk**c| 1 ai, holi ae h in a aku la i ks! I Moiwahin? Borcnrpiri?i a pane akn | k ia rne ko kuoo a me ka wi>o| 'ok>: - t i "Ina uaT?analoa kon manao o ke 1 i Aiiiwahin», i k« komo ana'ka iloko, |

alail», na'u e kamailio aku i ka Pu"uku e ae mai oia ia oe, e komo aku e ika i ka Moi.'' O ka manawa no ia a Edita i kamailio aku ai i ka Puuku ma ka 'olelo ana'ku: "E ka Pu*ku o ka Moi, ua makomake ka Moiwahine § kamailio me ka Moiwahine." Ia manawa i pane mai ai ka Puoku: "E ka Lede Hanohano. I keia wa, ua piHkia ia ka Moi ma kekahi hana pili ike ol\ a me ka maka o kekahi kanaka." O ka wa ia i olapa ae aika manao wiwo ole ame ka maka'u ole .iloko o Edita, ka Ui o Enegedi, oiai, ua ike iho la no oia, he oi aa ke kiekia oka Moiwahine maluaa oka Puuku, a pela nohoi me kona (Edita) kulana ponoī īho, oiai, oia ponoi no ke kaikuahīne o ka Moi Rikeke: "O kfc maua huakai no hoi ia o ka hoea ana mai la ia nei Ua pili np hoi ka maoa huakai i ke ola a me ka make » kahi kanaka i pono ke hoopakeleia oia." Huli mai la o Edita a paue mai la ika Moiwahine: "Ke lawe nei au i ke alanele o ka weho ana i keia! puka, i wahi nou e komo mai ai, a ike oe i kou kuleana." 0 ka neo aku la no ia o Edita a ma kahi o ka paku veLeveta e uhi paa ana i ka puka e komo aku ai 1 ko Rikeka halelole e noho ana, ia wa paleaō lakona lima i ka paku,' oiai h.oi kekahi lima ona i pale ae ai ika Puuku, alaila, nee aku la no hoi kona kino a ku iho la ma ka lihi paku i paleia ae ai e ia. j