Ke Aloha Aina, Volume XVII, Number 30, 27 July 1912 — I HOOIAIO AKU. [ARTICLE]

I HOOIAIO AKU.

!I ka X«pepa' KE A.IXA, i ka'u min' It T ī u k;i !a '>• V || kolamn elna. T rmu ku || ,m«i k.item f> Hawan Holomiia nia |f ka'u jwne.ma ko\i Hein osala 1> g aku nfi. .Ma ia pano. aoie loa o ?! Hawaii-Hoioinii i n kn v i■' ! r kakau lai p;ine īim k kih rir i Vu i nina««ka . n i "Hehanakal ī ' in ni k kahi aka Ahaoielo Lahui i kupono ai ka memoriala >• noi aku ai i na Ahaolelo la, no koua hana ana mai y i kahuahana?" . ? *" ; Aohe pnt> aua mea kakau uei o Hawaii Holonnia, Ko keiiha iho la hoi i pane <>le ia inai ai i haina jio keia ninau? No.ka pane ole ana mai o ua mea kakau nei i haina no p "keia nma«, na ka lehulehu e ike f iho, ua hoaa ua mea kakau la. Aole i paha e hewa ke oleio ae, hē hoaa ' heln ekahi, f. Ua koi aku au iaia, e hoike uiai : oia i kekahi huke alakai, e hoakaka ana i' ke noi ana o kekahi jnemoriala ; a na Kupa Amerika e hana mai ka Ahaolelo Lahui i kahnahana no }akou. Aole na niea kakau la i hoike inai i kekahi huke knhikuhi oia ano. Heaa helu elua ua mea kakau nei o ■Hawaii Holomua. Naka lehulehu no ia e Ike. I'a'ninan mainei ua mea kakau nei o Hawaii Holomua, '' A pehea, ua ae ia?" Eia ka pane: Ua ae ia hoi ke noi o uapalapala nei a ma kou no ka pili i ka p<juo kolio balota ona waliine. Aole ia he ninau pohihihi. Pehea e niaopopo ai ka ae ana o ka Ahaelele i noho mai uei nia Balaiitnoa i ua noi la? Eia iho no hoi iloko o ke kahaahana a ua Ahaelele nei i hooholo mai neī. Oia kahi oua kahuahana la, e hoakaka aiia i na mana ekolu ilo ko oke Aupuni Federala, oia ka Mana H<xiko, Kaukanawai ameka MauaHookolokolo. O kenoi pono koho balofca-no na wahine, he* hana pili Kaukanawai ia. Ke noho nei ke Aupuni »Tetitori o Hawaii nei malaio oka Mana Kaukanawai oke Aupuni Federala o Amenka Huipuia. Aka, uahaawi mua mai keia Aupunl Federala o Amerika 1 Kanawai Kunru no Hawaii nei, a maloko oia Kanawai ma ka Pauku 60 i hoikeia ai ke ano o ke Kupa Amenka i loaa ai ka hiki ana e koho balota, oia hoi, he I 'Kupa .Kane Amerika,'' (male citizeu), Kolaila, oke keehina hana e lawelawe ai ma keia alahele, oia ka haru\ i liiia Kauawai, e hoololi ana i ka Panku i>o o ko kakou Kahawai K'.imu. ina ke kapae ana i ka Iniaole'o '.'Kaue" (male) ak%i i]iaka hu.'ule'o "Kupa" (eitizen). Na kn "'Kane" maloko o kela i hoike mai i ke eii' l o k" Kupa Am >rika hiki e ieuia k.i pmo knho lia'oka. Ina e- kapae in nkela hu«o]rfo a koe o "Kupa." . («■•'e-en), akila, e i na L . Wahine Kupa Ame>-ika ma IJawaii nei ke koho ha!ota.

A «? h.-ina ;ii; Penei: ka Ahaolelo Kjjloko o ke Ten*.ori nei. e hmiholo i kela hoo'.oli Kanawii Kumu, alaila. una aku 1 kek hiia kanawai i ka Ahaokio ],ahii! no 3;ooa apono ana . niai. Ama apono mai ka Ahaolelo Lah.ui ī ua ;»ila kAnawai lu, a kaka'.moaia e ka .PQrcsidena, alaik, o ka h!u m» i;i i kanawai. 0 keiu ke «Lihi.-k' uiii ka'u hwmaopopo ana, oia ke alahele a ka Ahae|ele ina Haiuiimoa i kuinkuhi mai la na ma kou e h:\na akn> A oiai, ua honpna i.i k' \<n P» 'mkalaka ma Aiuenk&Hmpmn. o kakv.*> i keia loina alakai i hoikm ae la» ua loaa ia m&kou na manaolhna no ka hiki e ifponoia keia keohina luma a makou. 0 Lmekona Kiiwai ka Elele Lahui a niakou i n» ik- n ,k< u uana 0 luMko aku i keia liana. Aole o Kuhio v iii i l l !t>thi k u ii ■ iku. 1 noh> \ > ki \\ i >1 1 «h i> e \.»ia i li.iii" u < ' <v t < koia pono ' I o 11 m t » t hine Amenka. . Ko kah.i anoano a kākew. e lioike " aku iui, peoei: he umi makahiki e a: ka 0!t>lo Hawaū ina-* loko o ka A.hnolelo, :\ ke p:i« kela idsu mnkahiki he nmī niahe ka Ou'lo Hawaii i ke kai o ko haku." Make ka Olelo Hā*aii,

' «'e kamait»o Ikm ia maloko o ka Ahnoli'lo. ko nau i mssah}ki ho •inii. rhvui ok. ,, ii kai haulo pio ma ktM;i w»hi 9 A»»].» ,'nei nka n;oa i «if-. o k.-i Ol»» 1 FI i\va" j>o īimi kahik 1 . a msuiopi» aku muMi i ke kani-a-i'o k.i Oloio Ha,«-r\ii, i;o}iu miii ana i ke kani-a-i oka ni'.»a, a make »03. Ina ol<ilq mai koieahi kanawāi i umi makahiki o kf kanaka Hawaii e hiki ai ke hooī i k:i >i i :iī n nia a pau kela niau makahiki hi l umi, aole ai hou i ka pt"'i: he kanawa'i maikai iho a i k-m mnnao? Iloko o iiiui inakahiki ke aloha « •hikou, e na Rc-pul>alika i na Hawaii ike ole i ka Olelo Reritania, pau ka mni makahiki. pau ae la ka Olelo īīawaii, anle nae i pau na kanaka Hawaii i ka ike Olelo Beri<araa, "heaha aku- la ia helu kupono e oleloia ai no na Repubalika inahope aku oia w;i —he aloha anei ia o na Repu lialika i na kanaka Hawaii ike Ōlelo Beritania ole? Pehea mai nei ln>i ruA auo naauao mihou o Hawaii Holomua? Umi niakahiki, aloha ka Repulmlika ike kanaka Hawaii ike OWo Hawaii wale fno, a pau ka umi makahiki, e o!a ana nt> ua kanakh Hawaii ike Olelo jHawaii wale nei no, pau ae la ka lawelaweia ana o kana olelo maloko *o ka Ahaolelo, he aloha Kepuhalika no īa, ea? Aole paha i loaa na kane noonoo apiki e like me keia mea kakau o

Hawali Hulomua. Ua olelo au ma ka'u pane o ka la 22 o Iune, "o ka Eleie Lahui e noho ana ma ka Ahaolelo Lahiii ma Wa>!ns'tona,*' oia ka" mea kupono e lawelawe i na liana e hele pololei ana i ka Ahaolelo Lahui. Aole o ka EWle haalele i ka Ahaolelo e like rae Kuhio, a.me ka pau ole o na hanu o ka Ahaolelo, lioi mai oia i jtfawaii nei. Ina i noho o Kuhio tna ka Ahaolelo Lahui a hoea\īiai i keia wa, a hoea aku I ka wa e pau ai ka Ahaoielo, ina no ua hooana aku makou iaia i ka mea i'makaūkau ia makou, aka, aole nae pda. Owai ka Elolo Lahui o noho aua ma ka Aliaulelo Lahui. ma ka wa a'u i kakau ai i ko'u inanao paue i puka ai ma KE ALOHA AINA o ka.la 22 o lune? O Kuhio .anei, e like me kau e hiiopaakiki nei? Aole anei nia ia wa ua hoea ruai o Kuhio i Hawaii nei? Aole anei o Hawaiī Holomua o ka la 26 o lune, aoao 23, kai walaau mai malalo o ke poo "Ka Eiele Kuhio," e. olelo ana: "Ua lilo i mea nune nui ia ka huli hoi ana .mai nei o ka Ēlele Kuiiio me ka noho ole i ka Ahaelele Wae iīoho Pere9i«Iena Kepuhaiika ma Kikako.'' Owai aku la ia Elele La-. hui i ka Ahaolelo au e mea kakau o ka Hawaii Holomua e paimjka mai nei. 0 Kuhio no? No kau mau olelo ano kamalii, pah.eueh..»na a smo ku ole i ka rula luuuiao. me oe no ia. Aohe a'u paue me iw no i;i mau ano olelo. Makaokau nmu.no, aXiLiA K. SHAKPE, , Kakauolelo, Hui I m i Poiio Koho BaIotaona — Waiiihe. ■ __