Ke Aloha Aina, Volume XVI, Number 22, 1 June 1912 — HE MOOLELO HOONANEA NO BENEKOSA A I OLE, NO KE KANAKA HOOKALAKUPUA. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

HE MOOLELO HOONANEA NO BENEKOSA A I OLE, NO KE KANAKA HOOKALAKUPUA.

, MOKUNA IV. O Ka'i' =■ W.4UIN-K JĪai:k Krr.A. X T a ho-a ia'ae la na ilioiho kukui iv< ka. poe make maioko o ka halepule, kahi hoi i maa no ka waiho i na kino o ka poe i haule no h >okahi la okoa a me hnokahi po. Kiiia mai la kun kino nei o na kaiknnane o k:i ekali'sia, owiliia ae ]a a Daa i k*a lolp keokeo, hoihoiia ae la kim man lima a kan iho !a ma kua umauina, a kau ilio la he papalii iei pua keokeo ma kuu poo. Ke ike 3a no au I keia mau mea a pau. ''la wn i hakoi ae ai ka manao liuku o'u me ka hopohopo nui a we liweli no hoi, o ka lawe ia mai koe* 0 ka pahu kupapau e uhaoia aku ai kuu wahi kino, Kokoīo maeele mai !a ke puanuanu ina kuu puir w.ii. Heaha auanei ka mea hiki ia'u ke hana? 0 ke ola a me ka noonoo, aia no ia mau mea me a'u; aka, o ke kiao, ua n.waliwali. oia nu na ano a pau. Aole !;iki ke oni, a ua laau oolea no hoi Hapai ia aku ia kuu kino il-.iko o ka puhu, a hooiliia iho la maluna o ka holo;v,p:i i hanaia no ke kau ana iho o na p&hu kupapau iloko o ka halepu le. Hookahi V rigine i waHio ia iho no ke kiai nna ia'u. 0 ka manao weliweli loa i puoho ae iloko o'u, oia ko'u hoomaopopo ana iho, aia ma k'ekaln la ae, e kanuia aku ai au, a e oīa ana no nae au ia wa, lua ao'ie e loaa mai kekalū hoopake le ana ia'u, he mea oiaio, o ko'u hopena aku ana ia. "0 ka hele ia a kuiu ke aumoe o ka po, a e pahola ana hoi keanoano īai pu ma o a maanei o loko o ka halepuīe, aia hoi kani mai ana ka bele hoike- manawa o ka lialepule o ka 4iOra 12 ia o ka. Bom —— Bom —i kani mai ai ka invati, a noo iiuo ae la au me ke kupilikii o ka nianao, oia paha auanei na kaniana mai o ka heīe. o ka ha'epule no ko'u hookwa ia ana'ku —B-o-m —B-o-m —B-o-oū. Ma ia wa i oiapa ae ai ki'kahi manao ano e iīoko o'u, a I;e ujsnao no nae lioi ia i loea mai ia'u . i na inanaw» a p.m e hoea mai ai o Aksrata, k« kauaka hookahi a T u i hoomaonopo ai, oia waīe no ka mea hiki e hoopakele ae ia'u. Oiai o hulili ano e ana ke«i manao o'u, me he juea la, ua ike aku ,Ia au i kona aka e nee mai ana mai . ka poka komo mai o ka halepule a hele mai la %a kē ala waena o loko o ka haiepule. 1 keia Tra i ninau aku ai.o Ks\jina I'ioika: "Pehea la; ua ieie neanei ka maka'u iīoko ou ia wa?" "Aolt —aole; he olioii nui ka mea 1 loaa ia'u, no ka mea, ua maopopo «0 ia'u i hoea mai oia no ke kaiii ana ae ia'u maiioko msi oka make weliweli ioa, e aneane e.iia e knu iho ni:iiuna o'u. ,f "Kele—-hde mai la no o Akaraia ke kupaianaha, o Akarat» ke kamahao—hele mni hi oīa a ku iho 'a :ra ka a>ao hen n r» ];e poo o knu pahu. Nann iho I» oia uialuna o'u, nlaila, kuiou iho ia oia ilalo, a ha iho la oia mahnm o kuu kau iho la k-'un n.au lim» eiua malaihi. Ia iva th;' iho ui ,iu i ka nalohia ar a aku o ke pnaouanu koo u o kuu k .ii a puni, a ma 5a wahi ho nuhani unūkai a oluoiu ke neo ana ma o a :u,.ant i'o kuu kioo. "i'- u :-,e lst kn la-nu ooiea o kuu V : i-o. a iko iho 1a nn, ua loaa ia'u ka ik-ika e hiki ai ia'n ke ala ae a l'aalele iho i ka holowaa papa a'u e wi'lio ana ma ke ano he knpapau i'. i ka p >e kuhihewa, a he woa o'a «hane no uae ma ka mEmaoio »

kuu mama aloha, a owau ka hoike oia manaoio ana o ua luaui uei e'u, la wa kaikai ae ] a o Akarata i konā mau lima ro a i kuu lae, ae. Lohe ne la au ī ka n.!]:,.!-,. i;;' H „ :lhi mau G hoo _ īuaopopo iho la au o :ia ku'i kolu ia i hoopaaia iho.ai ke pani laau o kuu holowaa. - "Aole i liulia mahope iho, woha aku ja o Akarat-a i ua pani nei a kaawale ae )a mai ka waha o kuu holowaa. Hoi hou mai la oia a ku ma kahi ana i ku mua ai, alaila, me 'eo kuoo a kuio nc hoi, pane iho la ia: E ka lala o!iva opiopio o Italia, \ia makemake any oe e noho ma ke ao o ka poe e ola ana; aole paha? Ano, ma ka inoa o ke Kakaolelo, ka mea i piha i ka Naauao a ine ka Ike, e ala ae, a e haalele a-ku i kahi au i makemake o'le ai, a e hahsi mai hoi ia'u no kahi an i makemake ai.' "I kela wa no i huila ae ai keka hi malamalama ano e ma kuu mau maka, a ike iho U nu me ka hoohevrahe\va ole, ua mama kuu kino mai 0 a o. Me ka eleu nui, ala ae la au olope ino aku la i ke kapa i uluia iho mawaho o'u a koe ko'u aahu iho. 0 ko'u ala ae*!a no ia- 0 ka mea kupanaha nae a'u e ike ae ana oia ko Akarata hohola ana mai i kona mau lima, a ua hapaiia ae !a kuu kino e kekahi ikaika ano e loa a ku ae. la au mawaho o kuu holowaa maturia o ba papaa hele aku aku !a ma ke alanui waena 6 ta halepule, kahi no hoi ana 1 he!e mai ai. "Hahai aku )a au mahope ona. T:i*« i kaulo ae ai ma kahi a ka wahine VirigiiK! kiai e uoho aua, ike aku la au iaia ua hiamoe ia. Hoomau aku la au i ka hele ana maho. pe o Akarata. O ka elua iho la keia o na manawa a nei kanaka k«paianaha i kaili mai ai ia'u mailoko mai o ka lua knpapaii. "Hele aku la au a puka aku la iwa ho mailoko aku o ka luakini. Pa mai la ke aho mnkani kehan hnihui, mapn mai Is ke ala onaona o na a he keu ka nani. Nana ae la kuu mau maka i ka ponaha lani, a iketie la au i ka ooi mai o na maka o na hoku alohilohi he mau miliona o na miiona ko iakoa nui. "Me ka piha okuuuhaiīe i kahau oli, aia hoi, !elē aku la au a hopn aku 'a au i ka lima o ke kanaka nana aa i hoopaki ie mai loko mai <r ka m;tke welisve!i. Nana an la aii iaia me na maka aloha, a e "baloi anahoi na kuln waimaka raa ko'u m.ui maka. O ko'u manao maoli a pau ia wa, e nonoi maoli ae ana ia Akar;ita, kuu iioiipakele, e ae mai oia iā'u e honi aku aīl iaia, a o ka'u wahi makana uuku la hoi ia e; moK'.i aku ai iaia no ia wa. Aka, ' pane il\o la oia me ka leo aloha ia'u i \ ka i ana iho: " 'E ka pua oliva o keKaiwaena-1 honna, aole i keia wa, aka, no kahi! wa aku, e lawe mai ai au i kau mo- j hai aloha.' ! "Hoomau mai la oia i ka olelo aua ia'u i ka i ana m»i: "Aka.'l wahi ana, 'he wahi noi ka'u e wai- ] iio aku nei imua ou, mamaa o kou | haaleie aua iho i keia hale hoohiki, : ina hoi o kou makemakeia, alaila, | e hoike mai oe ia'u, owal la o keia : iiuui iiiea elua* kau e kohoai: Owan ; niiei, a i ole, o kahalehoohiki paha? | A eia hou; makemake anei oe e noho * Virigine mau aku, a i ole ; e lilo [ paha oe i kokoolua no'u ma ke apo j guia maemae o ka materemonio he- ! molele? 0 ka'u i pane aku ai ia j Akarata, ke kamahao, paa kuu ma- ; nao e iilo au i wahine nana ua ka mta hoi nana au ?%oopake]e; ko mai o ka mana puanuanui o kx h'.a knpapan. j " 'lna pel.i,' wahi anai pnilfi mai | •ū ia'u, 'ma ka'n wahi 'e hele ai, j oia kou wa'.'.i e hele ai.' Nolaila, | hahni aku h «a iaift. U-hwle «ku j ia nnuia a hoea roa ka ipuka o ka | pa e hoopuni ana ka hale hoohiki, j aia hoi ua paa ke pani puka i ko ki j ia. Olelo aku !a au iaia. Aole j kaua e hemo ana iwaho, oiai, ua ki m keia pnka. Aia ke ki i k» \ iri-1 R i»e kiai puka. O» hi&moe oia i j

keia wa. Ninau mai la oiaia'a' Aia mahea kona rumi?'• "Kūhikuhi aku la au iaia-- Ao ka wa ia a Akarata i hoohuli pono aku ai i koua alo ilaila. Ike. la au i ke kau aua aku o kona mau liina no ka rumi aka Virigine kiai puka e moo ana. He mau minute elua a ekolu palia ka ]ohi o ka ma- ' nawa ana i kau aku ai i kona inau )ima, alaila, hookuu iho la oia i ua mau lima nei ona ilalo. " "Oielo mai la oia ia'u; 'E Lorena Falesia, e lawo ■ mai ana kela | Virigine ike ki. E .wehe ana oia i ko pani puka. Aole oia e ike mai | ana ia oe ame a'u, Elima minute j mahope iho, puka mai ana ka Viri- ( gine iaia ke ki o kepani puka. Hele I pololei aku la no ia a wehe aku llai ka puka. Ēlima minute maho pe iho, aia maua ma Jie alanui o 1 jke kulanakauhale. Lalau mai la o i Akarata i kuu lima a olelo isai la j oia 'E wiki kaua a loaa aku jko kaua kaa. A o kou palekana jno ia. E hoomaopopo oe e Lorena I Falesia, he mau iaueani kane me jna wahine i kanu ola ia €ke kuh* j hewa a me ka hupo o ko keia aoj Aka, aole keia he wa no kaua e jho-ulolohi iho ai maanei." j. "Me ka awiwi nui maua i hele | aku ai. A oiai e hele ana< j aia iloko o'u ka manao e olelo ana : : Ile lua ole ke kupanaha a me j kamahao o Akarata. He ekolu a . eha paha alanui i kaa hope ae 5r j maua, aia hoi, hoea atu Ia maua i : kahi eku ana kekahi kaalio, Ha I makaukau feia &aa. Hele aku la maua ā kau aku la maluna o ua kaa j īa. He poha ana na ka uwepa ake jkalaiwa, aii au «mo Akarata ke laweia la e ka holo a ke kaa." | ī keia wa i ninau mai ai ke Ka. ! ma'liiwahine Louisa i ka Ui o Ttalia jPalesia: j ' 'Aole me ka lima ikaika oe i kaj ili ia m&i ai, a i hanaia aku ai j pa v a maluna o kon kino? Aole j anei oe i hooweliwoliia aku c kahi j mea? Me ka manao maikai wale j oo anei oe i uhai mai ai i kela kana I ka'?" .. . . I Aole nae he pane aku a Lorena i na ninau a ke K&Eaa'liiwahine Louisa i ninau mai ai, Ua lohe no kona mau pepeiao ia tsau ninau, ( aole nae . hiki iaia ke pane aku,. ! i Nana mai la 'no oia maluna o Benej kosa, me he mea la « kali mai ana jno oia o ka, loaa aku o ke kauoha I mai a Benekosa aku. . j Olelo aku la o Benekosa iua t>i j Italīa nei: "Makemake ko KamaI 'liiwahine Louiaa e pane aku oe iaia i no kana mau ninau i waiho mai nei { ia «•, oia hol, mamnli paha o k& ! lima ikaika i lawelaweia aku ai ma | luna ou, a i ole ia, o ka hooweliweli I ia ana'ku ou i ae ai oe, e hahai aku 1 i ke kanaka nona ka inoa o Akarata i au i hoike mai nei?" "He manao kuhihewa loa ia," | wahi a Ijorena Falesia i pane aku a* ; imna o k'e Kama'lii#ahine Ix>uisa me ka hoomau ana aku no hoi i ka ' oleloana: "He oiaio,-he manao ; kuhihewa loa ia, Owai ka mea hiki I ole, ina paha he kane ia a he wahi--1 ne paha, i hoopakeleia mailoko mai j o ka make weliweli, e like me ka : mea i hanaia maluna iho oHi, a i f loaa hoi ka palekana mamuli o ke : kokua ana mai a kahi hoakanaka, e ■ like me ka meā i hanaia e Akarata f imluna iho o'u, e haliai oie aku nia ' hopo ona, oiai, o ke ola i loaa i ka | mea i hoopakeleia, mai ka mea i nana oia i hoopakele iaia? Aole | anei he aie paleni ole k<j kela mea ! i hoopakeleia i ka lima kokua naoa ! oia i hoala ae mai ka waha ae o ka ' holowaa puanuanu? Pehea e hiki | ai ke ninauia ua niaau oia ano?" [ "A owai o Akarata?'' i ninau hou! [ mai ai o Louis&, j [ Aole ao i pane aku ke Kama ln- j 1 wahine Louisa. I* \fa olelo aku ta ,0 $enekc>3a. ia L<oreua Faiesm: ia kanak» o Akarata? 1 auhea oia i keia wa; a pehea kou ! nianao nona?" L ; "Owai—owai o Akarata? —Ae — ! oia kuu hoola —oia ka mea i kaojhi i ka make aole © lanakila mai nialu na o Īiorena Falesia. Auhea ou\ i koia wa? Kia no oia maaoei i keia ' ; i

wa. A pehea kou manao nona? Ua aloha au iaia. A o kuu aie a'u i aie ai inia, (ū,i kela honi alohaa'u i pl e liaawi ae iaia rna kela po in: k i, !t i a u mai ka mai, u<i kaii iti wnhi aie n'n, a k« . hauoli hiaole n.-i uu 110 ia iuea. E Akarata —ne —e P>t-nekoHa —e Kauoa Pinika—ooo no ia. Ua aloha au ia oe nie kun puuwai a pau — Darling, owau no km o Kaunawahino PLnika." Me ka haaheo, huli ao la o Bene kosa a nana aku la i ke Kama'liiwahine Louisa a ninau aka la oia iaia: "Ke lohe mai la anei oe ika hooia ana a kuu wahine, o Kaunawahine Piniki no oia, ka wahine a Kauna Pinika, i kapaia i kahi wa o Benekosa, a i kekahi wa lioi o I AT;arata?"