Ke Aloha Aina, Volume XVI, Number 8, 24 Pepeluali 1912 — NA LETA ELUA A KUHIO O KA LETA HEA KA NA REPUBALIKA HAWAII E HILINAI AI? (KA LETA MUA.) [ARTICLE]

NA LETA ELUA A KUHIO

O KA LETA HEA KA NA REPUBALIKA HAWAII E HILINAI AI? (KA LETA MUA.)

W«9inftona, lan. 10. 1913 l kuu Sk>phen A'oha: Ei» m&i ia kau hva me a;u i kt-ia { matiawa, a ua ike iho ina njea a i pau, J Eia no &u iloko oke ahi o ka ] mokemoko ana, « c hooiksika anal no hoi ma na ano apau, e lan«ikila ; ai kakou malnna o na poe-e ltne nei i na Hawaii, '«me k4 poe hookeia oei raa ko kakou aina. " . Ua h«)«a .aku paha iooukou ka lono do ka ae ana mai o ka_ Pt-residma, e hoouua i kanaka -e heh? e imi pon<> i ka'u mau kmiiu , hoopii i ke Kiaaina. aole aie ka mjiaiahi wale ka ae ana mai o ka P«?re- , sideaa i ka'u noi. aka, m« ka ,hgoikaika wale no au i p-uo lioomanawaaui ai, oiai, ua ike no oe e kmi' hoa i na mann nui b kakoo ana T ke!i aoao. Ao ke kwmu no paha i' ae mai ai ka Pcr t s!dena i ka'u uwaio ana, oia no kun kamailio ana aku me ka uhiuhi ole. "Ina oia e hana ole mai i kt kauiike imi ana i ka oiaio, a oiaio ole pab§ 0 ka ! u mau kuuiu hoopii, alaila, e lawe aaa au imua oka AhsoleU> Lahui, a na ka Ahaolelo Lahui e hoouoa i Komisina imi. ponp no 1 ka'u mau kumu hoopii. Ua ike no ka Peresidena, ue.mau kumu hoopii ano nui kekahi iwaena o ka'u mau kumu hpopii, a ua inaka'u oia i k» komo inai- o na hma o ka Ahaoleio : e lawelawo ia hana, a mamuli o ia ano.ua aeoia e hoounaia he kai\aka e e htde e imi pi>:>o i ka oiaio f a oiaio i ole o ka'u mau kumu hoopii. j E hoomanao pu no naa oe ame ko , kakou p)§ apau. A iie e hele waie ana keia kamika e iun wale i ka'u mau kumu hoopii, aka, e heie pu ana oia e-hft-ha i ke kulana ona Eleie eono a ko kakou aha Tcritori e hoouna m&i ai. j Ia Wrti ana la ia mau Biele,,aia

ilunli " poīff e 'uīupa " neī'i kō kā¥ou manaolana, a i ole, aia paha oia ko'u aoao a me ka lahui aloha o kauu? : īna e ike ana keia kanaka i hooa naia e Peresidena Taft aia ka ikaika o ka wae ana i kela poe Elele ma ko kakou a oia hoi ko kakou lalmi, alaik ma ko'u manao aole ka Peirsidena eaa ana e'koho hou ia Kiaaina Firia, a fka w& paha e ike ai ke!ai kanaka a ka Pero tiena e manao nei e hoouna» aia ka hi-o ana o ka mana ma ka aoao o ke Kiaaina atne ka poe e waha-a nei ia kakou n» oiwi o ka aina, ala' la e huokohu-ia aku ana no o Firia. Ma ko'u hoomaopopo aku ua ano hopohopo no ka Ptrcs'dcna 110 koaa wae ia, oiai, eu pu iluna o ke kahua mokomoko o Htwavt-la, La Foletta am« Gumming ( a o ka loaa ana ō na Elele eono o Hawaii, he I kakoo nui no ia nona aia ka aha j wae moho PtT-3.dena, a ina e lilo ana m kakou keta mau Eiele eono, | aiaila o ko kakou pono nola, a fke jla mai no hoi kakou, he walii | mana no hai 1 ko kakou maluoa j o ko kakou Aiaa Oiwi, huh aiauao I au. aol* t- luh ik. hu Hi o Firi» ma | kona kiihuia e paa ntil E kuu hoa, I e hov)ikaika aku oe ma ano apau. e , hoonaanuo aku ina Hawaii oko j KA»a laiiui «o.keia m<a, aole uo ;paha e ne'e ke ku pu mai q n» ; Pukiki me kakou ma keia ' ano nui, oiai o hkou pu no me kaI kou ma keia paio aua. Ua make- ! m»ke hoi au eloaa pu m>»i na kokua aua mai ko kaua poe mai, a he mea uo hoi na lakou e uoouoo ibo ai, aole no'u waie keia pojk> «'u e hooikiika nei, he ninaa nui loa keia no ko kakou kuieana iiuua oko kakou Aina Oiwi. Owau no kekahi ana eliio i KJi;ie no keia |ha wae iuoho 4\rtw'deua, ina na@ lioi e ioaa Sa k;fkou ka ikaika uu ka Aha was Klrle uko kakou T. r t >ri t Aok aae o ko u puka aua owau waie u>, asia, aia n»> a iilo hoolookoa keia Euie ma kakoa, v kuiīko aua Ih.i iue ka iuk.'hi oūlpna o k«i* pait> *r.4, hou kek,ih|, aule ē jx>no « in M Īi piKv ma* I»!» a k« a ki t»'>ho r P. r«mier.a t| o ii( 'i- .'«< \ :k*»u i)i- ka liuia i l auho&' «!'i 5». !!•' ii* i;iH *• t'c S4 ang f , * ft<4» |NW &,]«

i ko n « wa m* e |k«? s»l n•> h vjt»aa % keis {we elel* mAls'h> ..-ūh, n Vrßi haaMe uft U U kak< u, vts Wa •«1» 0»1b!h kan» i munan »}, aka, ina oia e iko *** u.iie 1 W'im Mft tU\* m Ō k'kaM tsoho, Aok e nele ana kona ma.* U'a 00 U m»u Ē'ele, oi* iws, !ria w»o « paka ana 1 I£;*!e nm* kak&u poe» aUtk, n ka wa no s hoik£ aka ai ms k& i na KMe o H.iwa'i t ka mea 1 s 6 ka vm m lio lAiaīna Tir'a, & tanaklla T? hooikaika \o& oe, a me na pof 5 imi \ kti pono oko kakoa Lahm. H<? ra?a ponn i m Haws»« makee h<innhanr> apa 1 », 31 mn hoi i tf{i ike k maanei, lki nO ke\ahi o kakou maTnna n ko kakon Ama Oi*vī, e ku like mal me ke kaupale 010 ii e na 'manan Mke ole oka wa ihala. Ē kakan i ka bnke hor>pia inoa'o ka aoao, ā i !fwa hoiia lakou k-\ mana knho'i na "Rl<?le hele \ Hnnoiulu no 'ka wae 'moho elioowna i;\ i Kikako. Ēolelo mai snn no pilia kekahi tKW<iltal:<^v; % *Aolf pn h<v Repnhalika a heVriMi,''~alif> kn'n aoao kilai aina, ppl* io no paha, nka, aole keia no fef*'BnmenrH«flofl<>. Ei* <i'PmeiAe na Tsftke makemake nei i eono EMe Hnwaii, 4ie wa anei ia no kakon e hoohenaahema ai i ko kakon m«nfwa maik&i loa? Ua hoohenehene ia kakon, a u* lioea ia mao hana ia nei. Ao'le 'ānei hoi "hp wa kupono k«>ia nō kakou e na Oiwi o Hhwaii p nee mai imūa a hoike mal aole loa kakon*%e a kuUnaku pono 'ole nieilana o ko kakon aina hanān? imua o kakj>u keia kulana no ko kakou lanakila, a ina e hoohemahēma wale ana kakou, a Hlo kakou i k'a hookuee aoao kalaiainajwaena iho no o kakou, oiai no me o kakou no k,\ hapanui o n \ poe koho iluna o ka aina, a ina e hanle anakakou ma koia ninau, alaila. na maopopo 'W ia'u, aole kakou e ala " hou ana ilnua, a he hoolaio ana ia i na olelo waha ino, e noke .mau ia rei no kakou m.oloko o kela-mau nupepa hoiuo Hawali. Jna no hoi e hiki ana ia oe" e.

Stephen e holo pu mai i Elele no : Eleieno"Kifeako bo ka aba wae moi bo Per<'3idena, alaila ua poao loa, a I iaa ao hoi e hikl. oia iftj3e, alagia, i j kahi mea e ,uiaQpoj)o ua kakoo ia'u,, alaila, ua poao ia. Oia mea nui wale uq, o keioaopu c . kakou a pau eJj:»tvio pu noka pooo, , pomaikai o ua poe « opa wale ia uei. Ua paio hoi au me ka hooiuanawanlii i na kipuhi ia uiai e na huaoldo iwino, ua naaa ola ae au i na hoiuoia e ko kukou _ mau enemi, ua nee aku au iniiia, oiai, ua iife no.au j he hakaka keia uo ka pono o ; Laiiui ;unc na poe bune liome ole u'.aluna o kuu uiiia, ua mawohe ih h ka pili ana a kekahi lioak'ha o'u, eia ua hele naau aku au uo j mua, iue ka nana ole ae i ua hoiuo ; lthu!ehu e hookauia aua iluua u'u, | a uo'u hoi ia uiau hoiuo, ua ioaa ! pa aku Ia oukou kuu nuu hoaloha , oiaio i ka H*tl i o n& olelo Uoiuo, a o jka mea oi loa aku o ke aloha, ua [ maevrarYva pu aku la ka Lahui Ha- ; waii, no'u hoi ka heino aua. ua wei la pu no na maka o ua haa Lahui i j ka uwahi o tia hoino ia, | I keia ia uae eia j£u ke huli aku nei j i kuu Lahni aioha, eku liko pu mai ! kakou - iluna. Aole no ka hoino wab aku i na luakamaka iHpyab>a 1 o aole loa 'pela, aka, he kuWna ko kajiou_Qjgaīp _uo po'no, ame k"a pono o U mau mea Aloha malunao"kaa'Uaako Akua i hoohanau fnai it » kalou. I Qā e h.ioheuiaheuia aua k«ikou i keia kuieaua pomaikai a u%&| mw uei iiuua o ko kakoa «m» qi*ka* & h»la ao keia n>auaw& loa, alaua ao!t l.w o iioi ans ia. uuuawa uuiuua o k<? uia uiua aku. . „ . Ina uae « koho aku aua o P<resijU*ua Tnft ia Jvi;vaiua firia e hwa ako aua m &ul ka i kj» Ahaoh lo paha au o hakoko aw&uuiu&p hapo io® ai uo ka pouo o £U piiakiki lōa iju k 4 Ajfc«wfclu u houuna m i w piii i k*'u i|au luH)pii i k« Kiaalna, o ka Wa ni >kOiUijki3JP*^'1 *'• i v,v >' *Wp«e £i ft,i kāhpt» !*•/ * 1 Q* ie 4 ; * | ; 1

ia w * oe amb ]n& *»>•*» s'pnn 1 maW 1 ks pnno * [Hsw!V "MW.wiA īa\w\. 1 lb(y>V3*i! '•> k:jV-»u nuioma m maa' jrshi. I t*a l*wi Vso« ho Wa ' oko mavsi n3t «> artle aa hoa apin KOT? HOALOHA. ' «tmT6. ?. S. 1? ifoo oe . \ keU leka, ft o na mea k'nponn V ko»i maaao hooliomo al?ti op nn»' "kahl nupopa, a o tia mea knpōno . ole wal]io ae no. j

<K* LETA ELCA.) Fa hfK>pvika ia ae e ka rwmt* n ka Poaho i nnln, »Va PWi» iCrōno i hoonn* i»ktj ai no hoohh*' atf#>a am &*. « U nnpepA, T*Pnti' O nn 1 hn'h* !*, 9v>l#> f»n hp R 'pnhnKk», a e aha nn i ka aoaf> ( aole !oa he oiai<vftofa*an he nwii m<ihnki\, io?e hw e Htof"l mki a'no. Ha Rjp'ihi»Uka aw, sf nnho ana h«vßet}obalika roe ka inAna ole heaii« 1r kft m*a e h<npa nmi ann? O n» nftma e piti «na i kr>'n ianna knka »na me n* Atakai fea mi ke knlina a*u i law l »e f»i n>i ke kne' ana ftkrr i ka hookohu 5r o Kinain* Piria. aole he kahui oka oiaio. Ua kuka au me Mr. Kini «. Mr. Akepoka, nn na mea pili waie tio i ke ano'6ka am ma ka w<iiho ana a&n 1 ka'o mau kamu hoopii. O Mr. Kini ko'a 1010 piīikino, a oia no "hoi ka louv o ta o Kapiohni. 0 Mt, Akfepoka, oia pu*. kekahi o na lo» o ka Waiwai o Kapiohni no kekahi onanawa lehulehu. Ua hoohana au iaia no ke kokua «na ia*u ma ka waiho anS nko i k'e Kohina K*iaiaina i ka'u man kumu hoopīī i Iv\oa ai no Firia. Ao!e he m«u mea e «e a Mr. Kini, a i ole h* Mf. Akepoka i h*na ai m«WHho o na mea i hoikeia ae !a māhirta. V keia tnao kumu hbop*T, aa oili aku ia mailoko sku o r o, a mai a'n wale ti6, a ōw«u wale 110 ka «iea e atL*mō ana ia ma'u kl)lkoi ' lla lawe tttāi au i kt>'u hilina) la Kolopana ma ke »no he agena pi]\

- waīe no He kakoo au i ka hookohu feoa ia o P;*tBidena Taft. JFIe rua-kēmal-e nni aa iala. He hoslob& tnalkaT oia nona mokupiui! Hawa'u. He mnnaoio \o*a e laia noiaia\,i wa<s hoa in ana āme ke koho' hou ia &na. E hooikafk« tio au e like me k& hiki ia'u no kt> kokua ana i lona ai Vfi« hoppna. TTa īio-ipuka :>.e au ! ko'n manao ke s\* o'e ia o tia &lefē. XJa lawe ae l au i kt-i;i 'kulana e roe noe mua ana. Ei:i flaf, i ko'u huli hoi ana tnai ua tke iho la i ka manao iwaena o tia Repubslika o n:i niokupi".tn, k& manaoio aia h<? lie holuni nui o na po« koho i kakoo i ke a'o ia o »a EMe. Ke pnka aku nni au me keia mav o?elo, e hoai no au c liko -ne ka Ikalka i loaa ia'u e loaa na <elrle ® ā'o ia no ke no ka wa<* hon'ia o TWsulena Tift Ke kuku laakii nei an, ow;iu" kt>kahi molw ao k« kulana ele!e i ka Ah.iele'» [^&hoi. 0 kt- Komitf» Bepuh.uikano.kvkahi komu a'u i makeaiaka o!c hoopukn »e, 'ua ike he hana kupo no nona kekomo pu ;na i; ( >k, v u keia paio mawaena o K aai.-i Firia aini a'« R0 ka iuwkohu hou ia o ,k* īnoa mua. 114.» no uae o U'u iioi &U--kino ana aku >4 ps, .o u hikaleliii..4uaihu m auoi. e i ktkahi u,a a io ualuua o kci4 kue« maiuaa u kekaUi uj..a a koe wak 1 no uia ke uoi ana mai a na luna «apuni m% WasimU)«a. Malia h*> }ft no ? hiki mai ana e kaiiailio ai m au > n i kuma i bwr * e ai ō ke feomftc i kHa abh.>U?. X .■« ;i K » } u , i makeu i .- t ke »k- e no; i k* «Q*Q * l*wo. ** i'ke'a tiiak»ka. l.a hath» &u me k.i mauuo a'u i ikt *i iw &ono no k& waiho atia aku ; kun» & : u i ukanao ai a<.!e lw ku« P«uo « Umikohu h. kv Kia-iuu a e Iis)OfB(»« *k\x no i ka hanu a .a {vU. t« * a i y!o o Ule iuk*k* *k>i i n* pouo iiiii yi; ~ £i«w*in V* d<m ak»trti i k» a.\i,> }; lik* au<> hr ol p.koi.i «M»«»«At,a i oU-1> Kia„!UA r,i ; A i! e it* kana -nau' h.»..» .i: U « »*IP4 l|o&o *na a kv 'k..;uite e aoo«HKkuwiuu.*}

kd»feoĪft, ke hoio pooo, si o ! e, h«>?te ih« anae o*l. t»4iu.> p-Uli n '<> KUn4in:i Pif ft, KRKHI(6 au t 'sftm.iirit> »'<ll, ua.lo&a m*l 41}a Ck<i, ft;aaa£iJlOūkfi o ICS&&ina £ *1», > riftSj « ho-iko Fevle.<4i:\ mv mm o k.4.i\tma kou ia, aua o kA\h\ fe»»kohu ki»»in&, ■, loa e qiftkn(jftk ana ka aoii ana m* M pib»t ? me ke j4*tj«tl§ p e .hoopaa nD au īa'u iao,to-- ke s,ao he a aia te a-io ha R"pub|ilik«, a h? mea h>Qft no n& Hawaii, e ka a kekiKi i. k» hopeaa4 loaa mai ma ia noii ana. " Ma ko'a manaoio Tna ke ano Rspuhnlika ®aīki>i, aoie he mea hiki ia'o e hati\ hon aka. ' Ma k? ano he mau niaikai a mau Ampnka oiaio, *j»le in;i ht> hiHi i »54 hoalnha o Kiaaina Firia ke hann molak» ?h(v<> kvia. J. K. KAT.AmKAOLE, K1»4« i lea ,\b !o'?-lo t-āhui. [ Honulalu,. Fch. H.'i-i, 0 na ieta keia a ka Kohio 1 h> opakaia ma ka Bo*u o HiW. 'a t;e ka nnpepi nnmu Bo!< t?» na ōHonolnlu m»i. Wn kana Ifti ska nnpp'pa Hoku p mv*lo maiana i na Ha«'aii e hoe.nna ia akn na ?He le eono okaaoio R ka Alinelilo w;ie m£)j)o r*.-rf«H3«'na o Kikako uie ke a'o ole ia «o Kekahi niuho perwsi(leua. Ma Jssna itta koi ma ka nupepa oaaiu « oioni hpū ana. i. kaoa mau )»«& i hoeiaha ai ma ka Hoku, me "ka oielo ana iho, mlihope 0 kona hiki ana mai a ike i ka nui/b ka ka koo T«ft pe!a o ; a i apono hī hoouna ia o na Elple mai H twaii aku nei m<» a'o i*. Ki »ka apiki, •eia he m*h«« n«i IwaonA o !H*Ti pu •haiika, ke makemakp ni-i k< kn!ii m*u aiakai i k& hoouonk akn 0 uh Elel« m&i Hawaii ,abu nei n<\ ke k* koo 3»ia no a ke hoole nei kfkahi p k >e aiski»i a o 'ka Aha^lel* l .TSrhorf _wutei no ka'ii e ■hAt'«i ••%»!» mr»nTi ¥e hooponop s«.o I». Ali « L, Kiwini,Jtekahi «

«aliou b&-n& ikaita o kji K'.hio, a iunahooponopono oka Hoka, i ke oI« ia \me ka nnn r.\> i keīa, l ¥ le hod ana •«<}!.< o ka'EW s; KnHio mai ko lmīana an'a r fc« mua at a i kōia Jroi*n« hoa. Aole no pah» ok i uiB.aU kft4 0 k;v iūielo Ka s ik) eao U uj, »U k ua hiki orp iaia k? a'u), o ia ur,s. ani auiuei ka poe kalepa a uiahlka ui!,'; oJ*i o J*k >q wale no ame' na lioalo ' ha *kakSikaM kai ho ipuka ae i k«j! lakou u3g.D*aiyikoQ i, ka koouoa k | oti i e.i'k' HiiWiūi iu> XiJt» ilmi.ii p h'ki .«:kx KHoT.»hake ike i ka Uki ' We!o Kahio e kupia nu' kona manao iho ana i ike ai po ! no, oi&i, ai& m*u ka poe kak pa tv» \ , o kouA koa e iuaka«la ai «u ko Uk >u la pua \ a. v i hoao nmanu k » p<n ) o k.i po.- I Wā koke r.;u iaL» na ka> ! t««na ako * ka poe Tr.siw.ii. [ - Noiaila, hft hookalii wji]t. no ha-.i» | poao i ka - lehuiohu o ki-a T< rit-iri e i k» LUuū* ka A.wo DemokaUi;d, ke koa, e hui oleai i k> i ;l t< pūnnkn \ sona 1*13«,