Ke Aloha Aina, Volume XV, Number 31, 23 July 1910 — MOOLELO HOONAUE PUUWAI NO KAMA. A KA MAHIAI KA HI'APA'IOLE O KA IKAIKA O KE Kai Huki Hee Nehu o Ka hului. [ARTICLE]

MOOLELO HOONAUE PUUWAI NO KAMA. A KA MAHIAI

KA HI'APA'IOLE O KA IKAIKA O KE Kai Huki Hee Nehu o Ka hului.

4, R Kams, e Kama.i ki hnli niml I 1 "! Kama, p K ima-hnli-pu, hulia i Miiui i ko k'ipiinnWane o kaua, ia Kn ka ohia-Uka, i ko laau. ia Ohie*k **io '0-kn-!aiu»o-Unl<Mb;«la:. Ia lohe ana n Knm un-ka'Mahiai . i k<>ia lo>\ ua mohahi hou «c 1 i kona iiiioihh», oni knpilUi lv>u ar!a ka hauoli iloko ona, a lann Ina no ln ko iia nwumo no kona ola a nie kona pal»>kana. Nln«w iho la ni\p oia ilo ko on-a: "Pehea no la h'H i nnaupo 'oa iho nei un i noi hma am? O-iu» wah? inanna il- a n:;i hoi o'\i i kahi?A i kuu lmm, s:v Ohi-e-ka-io-o--kii-la«u-r>"-Hn!cMka l a. a i nei halia nhn, nni'Wlle l |; a h<>? ai"?: a poina pu k .'n noonOfV i prmho:iua: a-puu k«lahahv no hm " Kia na h ihoa ke hah ini loaiho la mnlno!» o kona pon a ma kona kxia> ha'i-lima wale no ke kaawale 0 kela a nie keia o oa m:m hohoiln, mīiluna iho a mahopo m:ii. O tvi Mfth« hoi, koikftla no na kannka 1 k<> laua W<< poloU i wa ko kukulu, • hoea aku ni i Haona. Hookahi ]io\ o'a nei kaikooke i hoio, o lalau mai i ka hohoa e nee ana mahope aku o kona kua, e"a nae, ua loaa koke ak'.i la kona lima i k t wola e * papoa ai kekahi kalo nui nepunopu. ■<■ ao ka ?k?k<'i hou no ia oka lima o - ua kaikoeke nei. M-i ia w-i no h m loho ia aku la ka ]<>ivpah<M\oh?rio o na Mahu ikf» pa-e sn* m.ii t a oili mai la na hfi.nolelo, peoei: "E aha ana la xia wahi koiki uwn ivalo m'i o Maui o hookanakanaia wale a« la i)o? A'. īke iho la 00 i ka hohoa k:inīu lae ana keiki o ka pQU o Ahi o Makana!" Ua lohe ae la o Kama-a-ka-Ma hiai i keia ninau pahenehene a htxi naaikola inoino a Kiauania, aol« no

hoi i kana inai kona huhu a r*e fea o kona in-iin') no ua mau ht\a p»io nei ona. "K make ana ol«a ia'u, e kelii mur M»hu h i panp ao ai o Kam \ a-kn-Aīahini. pan «<in no o kei;i nv»u 01010 a Kama-a-ka-M*hiai, o kona kahea ai» ! i no iii k Ku-ka-ohia-laka: E Ku-ka-ohu-lnkn, K ko »lii o «a han ;v i>:xu, Ko ke kuahiwi, ko ku:i!o'\o, Kokeawawa.ko k;\ h;isl'.i, Ko ka he-i,„ko ka nuku Ko ke kahawai, ko ka \A";io. Ko ka wao tvtaukeU\ \VK><?iws, xrsfv akua. wno ksnatei, <> oe e Ku-k*-ohi*-!ftka ko alii, <> na Ikmi a pu\ o kf> kai, E alh, o alj\, o ka ukiu o Maknwao, EaU «3. Oh i-k«-io-ks -la;i u -o- II ;v!ea kaU, M«*a k ix> m \i M;uū mai, A Kauai nei o Maiio, R..um hoa-paio, N'aw ka hv*hi Mnb> in w o Kn-k*-ohvi-l;ika. Ht* oo a uo noi m*ke ia oc ls, E K« -ka-oh'.i-iuk*. < īa ana o kon pu.h- a kA-M«hiai. ol«{w ans ka msUmskm* i ka l;uii, huila Aiw Ho ninlam*- . iaiaa i ka K-wa, halulu ka ho-; n««, « wi «na o Kanai Moknpuni; n»ni o ao, n«' lv m<N& !a c h<viin»,ue i» An« * olai nui oio ki ifc«-1 īka. A ilokuo ka w* s> h s. : ku «)V» ho liviinvV ; .sn, ;i' no hov i I.»ihs nui k.«va n-n. Vhi kona Wii'» Ih , :\ i."\ Kap holookoa U 1 O o;t wa:-.i hohos k u.-t Mahu. luhlA 1« ins UU .» iw k.uu .'»■«1 I'. \ a 1 i aku U k.; «. V '• r...'"i sv..\ no a u.i n>sn >vnhi hv*hoa sv. 1 k;\ * *,fla ho "F oko «1* kou h \ko, ! o*» <ua \» U* »v " iV,n> iuo K> h»o «oi o !iko tne k.t hsluiu O k-* T\ vi K-Y uk* O Wāi «» o'a nt>i mA!S k;«»wa koi-»*, Vt' k-■'oho oh,« i kul? nwv»pun*i* K*.u*-«-Kn-Mfshiai .\®s m« ko o!o* .-la. U\* r'o o-U * oH * u.;i, \ ni i o>.!-, ko ak : \. i mai ois, Uuwi mal* T -

"Hft make pah:i mau wahi in >, e pono ai,"wahi a Kiimi-a-b-Mahiai i'n tm i aku a; i k«* kōpun »"ka i 11.., ia. Kiika«>hi'i!,ik;i, mo ka hoo- | mau ana'ku 110 hoi i ka olelo ana: ! "Mai make au ia lana net i ole no knu kahea ana'ku nei ia oe, pakele au. !! Alaih, pane mai la «a maiī wahi hohoa nei me ka leo kanaka: Kaniii-a-ku -Maliiai, e ola mana. lte hoola ka hoi oe ia mam, he !okouiaikai uui no hoi ka iyaui e haiia nku ai nou. oiai, aole i pau na ika o ni moku o HawaM noi i ka lukniaeoe. Aia i Kau, Hiwaii, iuīi *ti '*

Hft manao maikai keia a u;i mau wahi hohoa nei o ka w:\iho ana ra:ii | imua o K ima-M-ka-M.ihial, nolaila,' (i!flo akn la o Ka'na-a-ka-Mahiai ia Kukaohialuka: "Ua ma ; k:xi ka ole ; ilo a k«ia niau wahi hoh >a. E ola io hoi laua uoi, 0 like ipo ka laofl | noi, malia hoi ho wahi 'pono io ka j la,ua:nfi.o niuli aku uei." Noiaiia, ua hoolaia ao lft na mau 1 wahi hohoa noi e Ku-ka-ohia-laka, j O Kaim-a-ka-Mahiai hoi ua pauloa 1 ae ka opi!i, a !ol<» o kona kino i« ] wa, a lioi hou ae la no ka ikaika a 1 me ke kooekonea o kona kino a liko j me kuna wa uiamua. Alaila, kau- I | ōha hkn la ua euou nei o Haleakala 1 | i k.i laau aua, ia Ku-ka-o!iia-lak;i, 1 | oia ko hoi ka laau au, 0 kau makaj maka heluhelu, e hoommao iho ai !01e ka poina ole, oia no o Ohi-ka- | io-o-ka-laau-o-Hale:ikila, a 0 kona i inoa pili Oalm hoi, oia 110 0 Maku* K'i. ka laau i kaulana i k» ona ia « ( i ka i'a, nn ka 01010 aua, pt s noi: 1 R Ku-k;i-ohia-laka, e Kupulupulu, 1 [ Ē Kupaaikee, e KuhaUimoku, I t K Kukwilowalu, e Kukapao, | i K Ku-Kanaloi, e Knkailimoku, ! E Kukeiilew.i, e Ku-awihiwihi-u!a- j <»-ka-lani, E Kualanawao, e Ku-hei-moana, ! K Ku, inoa keiki n Manouli, Ē Ko-ka-aUwa-piaka, E Ku-palala-ko, e Ku—«■•! Haia aku 00 i na Mahu o Makana, K wiki —E au — O kapoo Liua i ko l.iua wahi, Paa ko lana Ma pnka, Oni wale ana w, e Ku-ka-olaia-laka, Mawalio 0 ko laua p.iia hale, E leie oe, t*. Ku, E Ku-ka-ohia-laka, A n~iī na ht>a paio o'u nei, oko moo , puua, Ua noa.

T lawa no a k-' k:ni;ten:!o a K;\ma-,i-ka-M:thiai i k ilokalo au I ai i ko kupunakanō, o ks wi no in \ I walaau ao ai na wahi ho'io-*: ] 'E' Leie ko kupmwkan<? i kn | pali o Makana, o maua nol la lole < Ninau aku la o Kaina-a-ka-Mahi ai i ua mau wahi holu«i noi: "Hvaha ka o'ua wahi p;mo o lelo jai nv? kuu kupunnkane nei? Malia paha o ko olua holo no ia e nei mau wahi imalea a ko akamai nui walo, j palekana olua, a ku ith> la hoi au i I k& hoaa a me ka hoka'? I I "Aole pi4a. oka opu aloha a loi komaikai. hana ka nnum ō ha- ] Ina t>« aku ai nw ko kupunakane j t -nliī. Eao mai oe, oka haku lani a • ! maua, oi»i. i o!a mana ia oe, inamu • li o k«u opu aloha i piha i ka ioko-1 maikai o ka puuwai hamama, a hcaha hoi ka maua o hoh> ai mahojv j o kela «mi Wp-ia hainft o ka haa- ' We#ua ihinoi ia a mai j makt miua i ko kapnnu l sano, o o!o ■ k<»u W, pakolo ai no vmnu," i pano | a« ai ua mau vvalu Iwhoa noi. ] ] "tta*wi iho la o Kama-a-ka- j i MaUUi i k* ao i ua muu waki hohoa ! | nei. e htk pn me Ku-ka-ohi i-Lika, ; | noke aU«3n ana ia Kiai«.\ nv\, Alai ' Ma, huliaeU o K»ma-a-k-\*M;\hia.; I a knwaUio ao la i ko kupunakano I iaau ou«: * K K«->'! K Ku«.ka*ohk-Uka | "~v % . "0 ko kino lnu, e knp\i kila ■ Ma ma> m"i inva-» o'u, e waiho aku Ha; ao ko kino ka-.i* tAia:i<-i '■ i knu ni". i* k »pAh!i ai. alai I Ma, o*a ai \ka 100 is <s% o ko • knpuna" | U ?>a\! n-' o koia mau 01010 a J Kam* #-k*-Mih s ai, hulla r.\* ko ' ahi i b low:\, n .holo a!iva ka hv> v > jk* hok ;,i , aia ma»-»** 5 r.itowa v ;o •' iho »i kr kino kumuWw m*oK o OhiI ka<u>M>-ka-l**u-o.(tal««ka > &. \Kr. \ ohia-hika* a Oiii kapalil? ana hoh a-;: | iv*inhi m?*oh il »ko o pohoWa o | !Cams a ka-MaWa' O'ka *.vt ok< \ V kansh * a«an*j, * !k* kr O <n:d hoohm, na Msr ->1? ks ula okoAo oko ahi ka - J i

0 Ka nm-n- kr.-"M -h iii ia w"a~ ka ike mai a ke Vnpn- J nakane 0 M.mouTi a Vnē na kanfllrfl* a pan 0 nana mai ann inia, ua nailo-' iho ja r k"Ou .uiA nwu ano a |>>ui, a 0 c>3iool;-j ohr lapalapa 0 puai ana ma keka-homm ' * Kama-a-ka->fsltifli i kxi ai, oia. wale 00 ka e ike piai ( «n&. ! ,j A oiai ua lalapa' ah? nei e liliko ula weo ana 01 aia w{ihi," lohe aku la na kanaka. i ka p'nin ana ae: "S , Ku-k^-ohia-hka —e! I ehia pi> 0 ko:kinsjftii-kaua a'u <b hoo-J pi'o ai, ala-ln, leie oq i kai koolan, j ; ka puu 0 Makan i?" PoH» a n Uhelo i h n kHi mailoko 10 o m okor>ko ahi nti, a loheia aku la na hnaf>lelo: 1 " "E Kama—)! . Hoanimnuuia kuu kino ieo \o pi'o., ona pi'o no i& oko kupunak nie noi, hajw,pa i ka pai« pohaku o Makana. R wiki, «• au, e ka mof»prina, ftia ou man hoa paio, ke wohe la ī ka puka o ke *n« 0 l;iua He ukif ana paha kō luna loia sku i.i'n?" 0 ko Tvima-a-!;a-M.>hiai 0 aku la no ia i ka wolau o ua laau kupaiana ha.iuū aua i k.i ili honui, a hoopi'o aku la iua l <;>u noi. laiai i h»na aip 'la ua nalowale a<? la ka ula wewena okoooka o ke ahi a na kana ] ka i ike aku ai immua iho. j 1 nei mao ana ae aka moa i like , kona weo me he lalapa nna na ke ahi, ike m ū la lakou' i ko. ko&pukani Kf»ma-a-ka-Mahiai e hoopi'o ana* ika laau wai-kaua ana. oka hele ia a loaa ka pi'o ekahi, poha ana ka leookahekili. He elima no hoi pi'o o ua laau nei, alima ia niāu ku'ina hekili, alail'i, kepakopa iho ia uia i kekahi mau i'n<*a o k\3pū nakane nei oua, a hooili iho la i ka hana i makemako ai oia e hana akll J He anapu awa na ka nialamalama. o kekahi uwila ano a he W&Wa ana hoi na ka leo o ta hekili, ua anai pu ia iho la ka hanu o na ka-! naka a pan me ka maka r u a hoi, hoila atva kekahi malamakma nni, ia wa I oill akp ai kekaln mau popo he eono ko lakou nui, oia uo ona aa}ft,eon§_] © uhai aua mahoj)e o kalna.i6eXalii Aia hoi malalo pono 0 kahi a iaa popo ahi noi eono. e aaa, ho ehn mao moa lol^a. K noko niuu ana koi» mau mea oKh!o olua 1 ka nko-uko ia laua |ho, ama ,ia wa h »o!i;ihi no hoi 1 puka 1 ao ai koia ni;vu lalani uiele hula a ■ ka |H>o ka ka !aau: 0 Makana kai Kina la e, la — Ke —ke — u-ke-ke; E waiho ae ana la e,:la — | Ke —ke— u-ke ke; I O Haena i ka nani, la e, la — I Ke—ko — u-ke-ko, O na hala o Nauo, U e, la — j Ke— — u ko-kt; I iloolewa iko kai o Kolokina —\ \e 4 ! | jKo "ko ~ U-kvVko. ! I He loihi loa aku na "u-ko-ko' • ' ; ana aua mau wahi ho!is>a noi, 0 | , llko no tno k > l<iil:l oia ki wa i 'el ; aku ai bu 1 nie ] | AOKI 1 I