Ke Aloha Aina, Volume XII, Number 32, 10 ʻAukake 1907 — MOOLELO HOONI PUUWAI NO KE KOA KALUSA [ARTICLE]

MOOLELO HOONI PUUWAI NO KE KOA KALUSA

MOKONA IXI,

Mamnli o ke pioielfe o n* koa a me na makaaioana no kA hiki oie ia lakoa ke paa boo akn I ke knlanakanhale o S»na Konstina mai ka haolehla ana akn Hoko o ka lima o na enemi, nolaita, oa kahea ae la o Kenera!a Kolioagoos, ke ahi kanana i hoohiki paa i kona manao aole loa o S«na Konaiioa e haawipio a hiki i ke kanaka hope toa, aka, i ka nana aka e hooko oie ia ana ia man imi, oiai ka hapanni v 0 oa koa a me na makaßin»na e kakoo ao4 ma ka aoao haawipio. Me ka ieo o ke kaoaka koa i laiapaia kona nmaoma e ke ahi o ka wiwo ole akn la aa Keneraia nei i kana maa awalo ena i na koa a me na makaainaoa e noi aka aoa e hooman lake koe ana akn i ka eneml a hiki i ke kaoaka hope loa no ka ianakila o Fdrani a me kona nohoalii, aka, 0 ka mea kamahao loa āole he leo kokna i oili mai mai na lehelehe o ke anaina kans*a e akoakoa ana. Alaila, bn!i ae ia oia a oinan aka la i ko Kapeoa o'gi ma nao kekabi o kona man alakai iiopo oie me ka manaoe loaa mai an» la hol laia na katoo ia aea, E iike me kao not e ko makon «i»bikana noi e boibe ako an i ko'a maoao hoakaka mainna o keia komnhaha ano nni an i wai to mai la, wahi a Kapena o'gi, « hai aka an ia oe me ka oiaio aoie loa e hlkl !& S »na Konaīina ke paa bon ako imna o ka%oe(n!. Ina e hikf ana fa k<»koa ke paa*l /ko kakoo koiana no hookahi pale a i ole oo eba la a i o!e no «ina !a e loaa ana ka maa&olana a me ka ike i n» pnaiikoa onwaho 1 ke aiaheie e b!ki a) k*koo ke faoopakelela, Ak*, ke hopohopo oel an me ka maoaoio ma ka te!e kaaa hon ana msl a enemi e loaa ana la iakon ka lanakHa. Aole anei he hana pono ma ko kakon aoao ka horpakete aoa i ko kakoa man o!a mai na Inka weliweli ana a ka enemi, nolail», e haawi pio akn kakon i keia wa •oo? Ae. ae, na pono kela maoae, wahi a ka lehaieho i booho mai ai, E kamaiiio mai e L*nk*f <Jh ke aiaka! bni o na pnal! enekloia, i ei akn ai o K?netala K&lfof»g;">na. E hai mai me ka poiolei i ke kaiaaa o ko kakoa maa kaoa, na hiki anei fa iakoa ke paa haa akn no 4 kekihi m«nawd loibf. | E Keoerai» Kolinfig )oa, wahi a K»pt • he eha mao ! papa - * bookabi p* • pn o a be tw* ' kaio< : •. i w - niahi i ka w«1

» ma.oao 6i» 'he aoeaoe e biki aka ka helaaa o ko katoa poe ooftke i ka elaa hāoeri. 3e oia maa oa paia o keia maa papn, ak«, o ko lakoo man kolana ikaika e pale akn ai i ka eaemi aa nalohia mat a lakoa aka. AUHa. oili mai la he oaao b9nwāl»aß o ke pioipke lwaeoa o na koa a me oa makaaioana e of aka aoa ae ai mat aoa i ke kapooo oaaoii oko lakoo haawipio an». fii l)aman t wabi a kekahi leo i pae mai aif a i ka leholeha i halio akn ai no koj>a wahi 1 poha' mai ai na ike la ako !a o Kioi Penekota, ke poo o kekahi hai oiana iole nni a he kanaka. i hilinai noi ia e na m»kaainana e kn ma) ana. E hoolohe mai e o'a maa hoame na hoa makaamaoa, wa ke mpioaohoa oei aa aole o Keperala Ko!ĪQHg )Qa e hoole mai eoa, oiai oa hanwi aka kakoa

laia ina kokn» koh inai kinohi mai. Ua haawi kakoa I*ra tko kakoo mao liko ai, i ko kakoo mao waiwai, a 3 ka kikoo eiala, a māwaho ae oia dt komo pa akn kakoo iloko o ka hakaka ana, Ua hilinai akn kakoa malona o

ka moi ika hooana ana mai i na kokna. He oiaio na haawi' mai

ka moi !na kokaa ana ma ka hooona ana mai ia Mooaain Mootariai, aka, ma ka hoonka kaaa o Sioa na lilo akn I& oia be, pio na ko kakoa man enemi me ka hoopaeha iiiiii ia o kona man koa a haale paha iho la ko kakoa m&n manaolana. Qe eiima la mai ia hoonka kana nai aaa. a hiki i keia la eia no na pnkaaiahi a na enemi ke boom<*n mai nei i ko lakon k! hoomah* ola aoa. Ke kaii nei kakpo no kekahi leo kokaa e pae mai ana mii kela aoao mai t aka, aole he iao oia ano i iobeta. Ke aaeaoe akn nei e pan ko kakon m»o iako a*i, aka, be ooi kabi a ka moi e aooaoo ai. loa Le maoao kooa ia kakon, aiaiia, oka niaia nni waie no e biki ao« aoei ia k%koa kaoia a hiki i ka hoopakele like ia ana o holaokoa oei, no ka mea, aole he aiaa kekna i ho& ojai, a Qia oa paia o ke koUuakau hale ke hiolo m«a nei me ke kakoa ui&o koa make e abo mokaki mai aei uia na wahi a pao—Ul oa hiki m&i ka hopena uialaoa o kakoa. B baawipio, e hnawipio akn, i paana mai ai na kaoak*» me ka lekahi.

Aole wahl a Eiol PenekuU, «ia, e mtike kakoo. £e oieio mii nei oi K. «peoa L«okeIod« * me Q!gt aole @ bikl ia ka too ke koe boa aks, a ke elelo m«ī o#| hoi o tx«?uert*U Eoliaagao« be b«Ott j>oqo d» kaKoo ke fcae aaa »>o. KabUs« lie we» fcttpo&o I» e kve ala. 0 ko'o s(ob« % me ko'a is»ti makee •]pAQ «U 00 1« 0 §iQ& KC eslifift opl, »o(itta 4 e %opsa kakoa » bi%i i be k«oak« bope loa, * q k« ojf# *» kqo sua i ke> unuino ba fcoQ}»lul<i ots ūie ka bQticws3kl§* Ix v ~ i *\ i

E p»» it» Kotiiit na "i €ffutf j boo la ioa qo m he mea e pea "ar ko kakoa mao ola fka Ii!o. JUe meha mai o a 0 o ke inaīoa kaoaka, Ma be!a wabi i ka ae ai o Keoera!a Ko!iDngooa a paoe ako la. E oa feoa a me Da maka&ioaoa ano ke ike ako Dei ao i ko oeleoa mao maoao kanaloa no; k» hoomao ako i ke fcaaa, nolaila, aole &'n bana kopsfio e ae, ake, o ka hooko wale i ko ookoo make make. ( e kamailio ana auei oe Qo ka baawipio e Keoer<ila Koliosg iQa> i hooho mai ai kekahi leo. e MOKUNA XXII.

Owai keia leo e boao mai oei a hookiekie ae malana o'o, i n!> oan ae ai ke Keoerāla me ka leo kakena. Owat», wabi a kekahi kanaka i nee m»i ai ioona iioko o ka aaho ok&kao&ka makaamaoa. 4ole ao be makaainan», aka, o ke Kao na E*emia ao, a E»pena oka poali kiai kino p ka mol, a i blki mai ia hoi ianel kona inoa. Ma kf inoa oka £nol, i paana ae a! ka iebolebo. Ae, ma ka inoa o ka moi i poi na ole iko b>oa £onatioa nei, aka, e hoomanao mao ana oo oakou io»wa a pao. Ua boea mai ao ianei lloko c keia aaho bona be ekolo bos» aoi i baia ae nel 4 a Uoko o keia maa bota oa beie ako ao e nana i ko ookoo man fcoi«na pale me ka hoolohe pa an* ika ookoo mao olelo. Ua ike ao i ko ookoa koiana he oia man kona ikaik» #q |a paa aoa

ako i ka eoeini mai ka ba»wtpio koke aoa. Nohea o?ai kela <s»o Uo bobewile i kopooo oa oa faioe a me oa k«(Q»ii4 e faoopaka. £ hapai fte iko ookoo mao poo iloo*,# 0 oo»o ibo ma ko ooboa iOftNf # £OOwai i ke kon s me ks wiW<J ole, * iq« e lo*& ole k» 1»<MtkiU naiaoa oko k»k08 man eeeaii.he o»»i UoakiU ole »o* U «« kookoi» k& baaa. ka'o a»akatk&i »oa i ko ookoo oiio papa k«oa aa Uiki U'a ke hoou *ko oa hiki U oakoa ke paa do «U« hoa aka« »ka, o ke ooi waU oo aka eaoi t paa oakoo i hookahi paia uo ka UoakiU o F*raou £ %a tsai i»'u e haawi aka i ka'a noo kokoa 60d» i hoomaa ako «i o R»losa< Ma kao boile e Bkipe DdL*oktf v (J 90 po&K pokaa, oa b*i m*M oa aU be eha papa i feoooawaitw»l!!a e halio .U ? la oaoknpooi P*obōro. 'kh oa S.<paaia iluoa o aa kiekleoā me ke k! bcomaa aoa cnsi i wabi e li;i ole al i ko kakoo mao kaoaka 'k? paboDoboao boo j keia as»a papo E ae mai ia*a e bv^ifce nkn i ko*e

auuae i ke «U4»t»bi a laia« « Uooko *|u -i. V*\ oo ia t»koQ ke kakolo hou > %««• m»ti p*po s» hooplha *u« * uiao waapa k«bUc U i*po, w-kilao {& tatca i»Ati)a k f> !£ fc'Vj>ath{i U 00 tIH a la ee.OOil l le U-

f koa wa eki mal aī e feeia~ aau [ w»apa lepo, a ma u abo na hikl l ko kakoo mau kanaka te bana bo«i iO9 papa me ka hoopllikla ole fā mti e ka eneml, 81a lahl kaahale o Beailkota «i* a« eQeitii ke paeU l» i kona «*ii p»ia pohako ne ka manao e bogbiQde ako i«ia. ij» biki i kou <j&Ba kjtQaka ke hooneela mai ka komohaoa aka hema.a e olelo mai ana paha ookoa ma ia ano e hoonele la ana kekahi man papn pale me na kanaka, aka, e ha! ako an me lia oialo me kanallma kaoaka na blk{ no !a man papo. ke pale akn } ka eneml mai ko lakoo komo aoa oai, E olelo nai afia paha kab! o onkon. aohe kanaka e hiki at ke boōlawa ta keia maa papo, E hai ako an me ka oiaio oa hiki ia'o ke lawe mal be hookaUi * banei:r kanaka me ka hakaiia ole. He mao leo o ka hikilele a me ka haooii kai pabo!a ae iwaeoa oka leholeho. Aiaila, hoomaa hoo ako la o Kalaea. Aole! mamao ioa mal ke knlaoakaohale ako ne! aia o B.rona Wai«poloka e hoomoaoa ss& me kona mao ko» ha ōkuia hanen a kali aoa no ka hoike a'a e hai ako ai I ke alahele maalahi a lakoo e komo mai ai> Ua heie mai ao maloko mai o ke kahoa hooloio ooa eneml me ko lakoa īke ole no ka hakllo ana i ko lakoo maa kolana wlkani. Ua pao ka'a kahoa bao» i ka boo lala# a i ko'a wa e hnli hoi aka ai e mahele la at na kanaka iloko o ekoln poatfl a o kekahi o keia mao poaii o b9okahi kanaka a Uio a&a malaio o ka'a maa alakai ana. Alaila, hoi hon mai Ia na ma» naolana iloko ona kaoaka no ka boomao a&a ako I ke kaoa, a oia Kīei P«flako4« i hooho ae at Aqo oa hiki ia kakoo ke Ukaka ako no*ka laoakiU,

t E kakaka, ae, wahl a Kaleaa* aole loa o'o kaoaloa i ko kakoa !ao»t!la. tfa makem«ke »q eho tfc* ako 1» oil\oq ao!e ka feo! 1 Wel% )* eukou, «k e h««!e pio ookoa iloko o k&. bakaka hahsa& me ka eoeoai be haole pio hano- | biao ls. Ibs« b!kf ana ia kakoa ;k« paa oo omi a i oie omi ko I «amakolo la « palakaoa aaa o t Fi*r<*ni. E hoomaoao e haoe ii aa ikt oekrn mao haoaooa o keia I »e« aku i ka ookon mau bana , wiwooie i booko ako ai. Da | hiki i ka eaemi ke hoohioio 1 04 i pai» o ko rukon koiaeakpuhaie, lakf, aole oae e b:k! U lakoo ka' I w«waln ako i na heomaoao 00 ka , aakou aua &aaa koa a wiwo ois I I bnoa ai- ' e poaoa om mahepa 'o 0 e ola maa loa o Farsoi, ! B ota tnao loa o Fir. , io! < ! heo(m»l ai ta leheleha oae ka | o(io(ii« ea<. | 4«o, 1 hooaiaa »ko ai 0 ~ai% e hei ako uo tg oakau o;«a | kolaoa kia! aoa oa a <sa ka. [H apopo # toa» a! u ookoo ha | *a« kokoa 0 hookahi haoen ka|d«k* boe. j i*o oa pape, i olowalo iike aa { ai ea koa ame ea uiaUamaaa me, ' na DBQAct»i3a Ikalka ee \* lae»1 fc!!a ♦ Kp Haiw! alrn ee! ao ! ke'o heo * ttaifca! a o«i 1« oe e Ka6o» 1«6 *, t **n tl w »i «i o Kētttfthi |l otlttago« ka feaawt a&« mai koua llaa akao okt aluh». tū \ hov4>«k#le ««I ee U S*u* .iiua aa? «'a uiu ka haukhea •oa ilako 0 u% hv ehilahiU 1» aua, » i aiss; a axt ; e F*r*al mal iea* aa».