Ke Aloha Aina, Volume XI, Number 43, 27 ʻOkakopa 1906 — MAKALAHANA IA KUHIO. [ARTICLE]

MAKALAHANA IA KUHIO.

O keia malalo iho ka-]eta a ka Moho Elele Do]]iōkafata, E. B. Makalanaliana, ia Kuliio, ka Elele Kepnbalik*a, e noi aku ana e hoike mai o Kuhio i na kumu o kona (Kuhio) olēlo haku epa wale ana ina ka e puka ana o Makalanahana, e kailiia ana ka pono koho balota o na kanaka līawaii: Eia ka leta: . Waiohinu, Ilawaii, Okatoba 18, 1896. ■ 1 ka mea Hanohano J. K. Kalanianaole, * ka Moho Elele Repubali.ka i ka Ahaolelo Lahui: Aloha oe: —Ua komohia ka manao iloko o na poe e kakoo ana ia oe ame ka poe e ku-e ana ia; oe iwaena o na liaole e koi ana oe i na Hawaii aole e noonoo ma ka' ili no ke koho ana i ka Elele i keia kau. XJa loaā mai nae ia'u tia hooia ana, ma na wahi kuaaina i noho ole ia e na haole ua a'o aku oe i ua kanaka e koho ia Kale Nokale ina aole lakou i makemake e koho ia'.pe, 110 ka mea ka, wahi āu, aia ka mana 1 ka "haole," Makalanahana, e hoololi ai i.ke Kanawai Kumu, wia oia e hele ana i ka Ahaoleio Laliui, ma ke kāpae ana ae 1 na huaolelo "a olelo Hawaii paha," a pela e-hooneleia ai ua oiwi Hawaii i ka pono koho balota. Ua ike'no oe, a ua ike 110 kou poe hoaloha iwaena o na haol'e, 0 keia mau ina ua olelo io oe, a i ole ia, o kekahi poe e ae paha, he mau olelo haku epa wale no ia, a nolaila, he hana pono ia nau, a he hana ku'no hoi i ka hanohano, ina oe e hoike ae ana ma ke akea. 1 ka oiaio ole, ina aole oe i ole-lo pela, a i ole ia, i ka oiaio, ina ua olelo oe pela, i hiki ai i ka poe koho balota ke ike pono i kou kulana ma keia kumuhana. Kou no me ka oiaio, - E. B. MAKALANAHANA, Moho Elele Demokalaka i ka Ahaolelo Lahui.

MOKUNA XV.-1870.

Pauku i. Oke kuleana koho ona makaainana ona Mokuaina Huiia aole loa ia e hooie ia, a i ole ia hoohaikiia e na Mokuaina Huiia a i ole ia e kekahi Mokuaina māmuli o ka lahui, ka-la, a i ole ia ke ano o kana hana mamua, Pauku 2. E loaa no ika Ahaolelo Nui ka mana e hooko i keia Pauku ma ka lawelawe ahaolelo kupono ana.

Ma ka la 26 o Feb<*ruari s 1869. ua hooholo ka Ahaolelo Lahui i ka Pauku 15 o na Hoololi i ke Kunmkanawai o Amerika Huipuia, a ma ka la 30 o Maraki, 1870, i hoomana ia ai. Ua aponoia kela hoololi e 30 Mokuaina mailoko ae o ka huina 0 na Mokuaina he 37 o Amerika Huipuia i kela manawa. Aole loa e hikike kaili ia ka pono koho balota mai kekahi kanaka aku koe wale iho no a ua hana maoli oia i kekahi hana karaima, a 1 ole, kokua palia i kekahi hana karaima, a he hana hoi ona i ahewa maoli ia. Aole loa e liiki ke kaili ia ka poiio koho balota mai 11 a poe koho aku o keia Teritore. ina no e hooholo lokahi ana ka Ahaolelo Lahui 1 kekahi kanawai o ia ano a kakauiuoaia e ka Peresidena, no ka mea, e kapae koke ia ana ia kanawai e ka Aha Kiekie o Amerika Huipuia no ke kue i ka Pauku X\ r o ke Kumukanawai elike me ia i hoikeia ma ke poo o keia hoakaka ana. He mea hiki nae ke hoololiia ke ano hooponopono aupuni—aia wale 310 nae a hoopaakiki ka Ahaoleīo Teritore i ka hooholo ana i na kanawai e hoop'likia ai i ke ola o ka lehulehu—e ae ana paha i na haaa haumia, a o kekahi mnu kanawai e ae paha e hoopoino ai i ka waiwai o ka lehulehu ; aka no nae, o ke ano hooponopono aupuni wale no ke hoololiia, a aole e kailiia ka pono kōho balota oke kanaka, a ina lakou e liele ana i Am.erika Huipuia, ua liiki no ia* lakou ke kolio ma na wahi a pau a iakou e makemake ai, ke hooko 110 hoi lakou i na kanawai o ka Mokuaina. ; Nolaila, ke noi aku :\ei ke Komite Kuwaena Teritore Demokarata i na poe koho a pau mai hoolohe i na olelo haku epa kohu ole e pili ana no ke kaiiiia o ka pono koho balota, a e kuhikuhi aku i na poe e olelo ana pela i ka Pauku ,15 o na Hoololi Kumukanawai o Amerika Huipuia.