Ke Aloha Aina, Volume XI, Number 42, 20 ʻOkakopa 1906 — Haiolelo a ka Hon Chas. Broad MA KA EMA KUEA, OKATOBA 17, 1906. [ARTICLE]

Haiolelo a ka Hon Chas. Broad

MA KA EMA KUEA, OKATOBA 17, 1906.

32 na Lede ame na Keooimana: Maluna o kei.a- papahele i ka po nei. ua' ha'iolelo' ne o. Mr; J. "W. U(.-art. k,.i : moho nn ke kuiana Loio Kamna a ka aoao. Repubalika, a kapa ac la ia Mr. Joe Fern ame a u tfe naaupo i ka hnli. ana mai ka aoau. .Kt puhalika a 1 ...ka ' aoao Dem«jKarara; .he mea oiaio no,. no na niakahiki eono 1 hala ae' nei, ua ku lho wau a paio fna ka aoao Repuhaiika, a ma ka M. H. 1904, ua loaa mai ia'u lta hanohano o ke kulana Lanamakaainana mai ka aoao Hepuhalika mai; a:ka la manawa hookahi, ua ku. iho tm wau e paio ana no ha pono laahia o na k inaka limahana" ame na poe .ilihune P ka aina; a ia'u ma ka Ahaolelo i'a hoao ae no wau me ka ikaika ho ko lakou mau pono; aka nae;' ua alai ia .mai ia mau hoao ana a'u e na .Repubalika: a ma. ke kau holo Eīele a kn aoao Kepubalika i na malama ! hala ae_ nei, ua hoao hou ae no wau i mea e loaa ai i na limahana na pono, aka, na Baraunu ame na makai o kana mikini kalaiaina i ulupa ae ia'u ame na poe e kokua ana i na limahana; noiaiia la, Ike iho la wau aohe he pono i koe no na poe llihune o ka aina, a ma ka lOK(,mal. kai o na Demol-:arata m«? kuu ,k<ii ole aku, ua loaa mai la ia'u ka hanolaano 0 ka liio ana i moho Senatoa i keia kan holo. E hoomanaoia, ao'e au he kanaka e ae ana ia'u iho, e.kauaiako ia me he bipi la e. hou ia ka ihu, a e huki ia ana £qa o a maanei; a aole hoi au i like ka 110 i uhiia me ka palemaka a e hookeieia ana e ke kalaiwa kaa; aole hoi wau he kanaka e ae ana e wiiiia e ka mikini a Baraunu ame kona poe makal. Olelo mai o Solomona ke kanaka naauao penei: "O ke kanaka naauao, hoololiloli oi.a i kona mau n00n00..... "A o ke kanaka naaupo, noho oia ma kona naaupo ana, a make waie iho oia iloko olaila." Nolaila, ma kuu kulana ano naau/io, ke manaoio nei au he hana naauau no na'u i kuu ike ana i na hana pauaka a ka aoao Kepuhalika ka huli ana ae ma ka aoao Demokarata i mea e hiki a! ia'u ke hana i kekahi mau pono no kuu lahui aloha. Eia hou:: Ma ka halawai a nu Repubalika ma ka Aaia Paka, ua ha'io'.elo ku-e ae o Henry Vida ia Mr. W. A, Kinney, ka lunahoomalu o ka aoao Demokarata, ma ko:ia kuiana he Loio Aupuni ma ka Hauuaeie Kuloko o 1895, e ae aku ana au, ua iawe io ae no o Mr. W, A. Kinney ia kulana ia wa; a eia nae, ina ma ia hana ana a Mr. Kinney e konoia ai oukou na Hawaii e koho ae 1 ka Repubalika. a e ku-e ae i na Demokarata; i:e mau manao hoala ku-e ill wale no ia, a ke ku-e ioa nei aa ame na Demokaraia ia ano huna a Henry C. Vida. Ke makemaW nei au e hoakaka aku ia oukou i na mea ano nui oia inau la o ka eliaeha i loaa i na Hawaii o ka aina: I ka M. H. 1595. ka wa i ala mai ai keia haunaele, o Mr \V. o. Kaiuika ka moho Senatoa e ku-e nei ia'u ka Lo'o Kuhina o ke Aupuni ia manawa, a mamuli o kana muu iiooponopono ana i kukalaia ae ai ke kanawai koa ma'una o keia kuianakauhale, a oia no hoi ka makuakane o na hr.i.:i kipi o 3595, a owai huu ae? O A. M. Baraunu ka moho Lunamakai o ka aoao Ilepuhaiika, ka Hope Ilainuku o ke Aupuni ia mau la, a oia ka makuahin.e o ua mau la poino la; na Baram>u no i haawi ae i na pu ame na mea make e ae i na makai a kauoha aku ia lakou e kl ki pu ae i na Hawaii: a o Mr. Kinney ame Alika Kohikana ka !>unahov>inaiu o ka soao Kepnhalika na wahi keiki a na mau makua nei o ke kipu Mr, W. O. Kamika ame Mr, A, M. li:iraunu.

Eia n;u< ka nii a kui>;uana!»a ioa hi Mr. Vida, k«- Uoahowa i«m tiei U\ Mr. Kinnoy, n makai-o ilio ia u» Mr. W. O K;»!l ik.i ,'ine M'\ A. M. Iku-.iunu na n akua <M.i n:au Uana u'upa t na Hao ka M. H. Miūai.a. c na hoa ir... kaa inana inn o na ha!sa <> k< hi liaiuiaoh' kuloko o l!v*a k.: kium: <• k -; m at oukou o l<aa\vt ae* 5 ko oukou inau ba : i<"a ko o!«'>h. nfi nu, o na ha.na .-i \V O. KannKa an <• A M m .nn n> Ki ■ üb, ; o .u .»m M n IV . ,a ' >\\ t : o ko ;l .-uk, u C 'n. ; loa , : ■ • o > < ,fM no W K; - .tt.tka. A M i '-.ii'a-aun :,nT na iroa,- n.' a-■ ■■! a ka ao ;o Ki'i'Khmlka a O k. >■ . . n . n I nn !'.< a;< t» ;t k > a-. ■" ! '« : . • .( ' Vaa hou • Ma na ha'aw.o r,;\ K>- ! k > •• ; Unk ' ■ : ':•> h'k. ao o Mr. A. N' v k< 'v;\h\ n»«»ho ho'o i,ti!i:t k ' -< k ■ ... ... Vo k I !!• i o k. .''o: . iakon .■ S,'.;;t ana t.t ou'<.>u ,• tsa ;ttttahana Ka nkuhan ; o ?l ;«* a hiki i ka ?4 O t> a irt .»•< 11 >o k t 'U» ? kU}HU:itl ih;t. Boho w.'ihi kHn t;h:in:t ?\t a ka a aa U*< puhai'ka '0,.a h.ou ;ic al kokah; \l.tUi

iloko o ka waihona o na Kalana i mea e liookoia ai ia. mau bo')!iiki ana. •Ua kukualu liou ne no o iir, A. V. (Tear i? hoi'noi ia ae na uku komw ame hnopa'* ame kii.loun o na laiknn 110 na K.'ihuia, ke olelo 1101 uu i:i he kanaka kipi mao'i o A. V. £lear i ka aoio Rej>uba]ika 110 ku mea, aohe i korno iiokn o na kumuhana o ka aoao Repubanka e hoihoi la ae na. loaa -lai-kir-!i no mi k 4 aianri. a oia no hoi na kumuhana a Mr. Aehi i hoolaha «e ai nvai n;i o n:i limahana a > ku-e ino īa. ai e na Kepuhalika o ka Jler;):ii kalaiaina a Baraunu ma aine Ge.ar ma.

i(e moa. pono e hoom-.-<.n;.u»ia, ma e la•WPia- u(» -na Uiaa konia, hoopa'i nrne na: im.-aiii iia i' i • Kal.ii ivi ai. ula ua iike no la me-ka lawe ana mai i (s4 ! a,ijooj Eha h.imii 'J<UI<<UII I). Li ,ni! ka \\,uhona nu i> ke Vi.' iiii r i < 1 i'ir , ct oi i lioi, na ; ka Ahaolelu- .i-.ha-la. ae nei, ua ike wa-u ame ku.u m-u m» kau īa mau V-:i; o na !u.;a mai o -ke Aupuni Ter:Lore no ua inaialnki «?lua uialalo 0 na kanawai e ku nei, he $2,ātJo 3 .ōo(! : '.a"oi' iki aku, a o na biia haawma a makou 1 honho'o ai ai Oam' like ho , o .a, nolaila. uia o.hooli-oia na hoohiki a Mr. A, V. Oear anio kona auna o na Repuhalika, alaila he mea akaka loa i na poe noonoo noaikai, e piiiiiia ana na poe mala-lo o ua malama ana .a. k«' ■ aupuni Teritore; a ao.e kakuu i.ike malia o lilo ia j mea o .h'.wa *ono 'iie ai ka ai anie ka i a a ko k uaiu mau makaniaka e noho mai ia nia Kalawao, a 1 oie ia, malia o lilo ia ī mea e hiki ole ai e uku īa na ukupanee.o ko kukou mau Bona Aupuni. ■ ■ ■ < Nolaila, ke ha'i aku nei au la e kuu mau iioaloha, o na ake_a_ a Mr A. V Ge ir ame kona mau auna ona Repubaiika. he mau ku.- i o:a.io oie a he moa hiki oie ī na Koouhaiika ke hooko ke hahui ae laKou i na alaana a ko la;<ou mau kuhuahuna. E kuu mau ]••>.e! e hoike hou 'aku wau ia oukou i ke2a: I keia wa ke 'iana ne-i au he Luna no Lewers & Oooke ma, pehea la ko oukou nianao? i*a e lawe au.i na kanaka iiana o Lewers & Cooke nia a'u e hoohana nei a, hoohana ma ko'u home a i ole ina ko'u mau hana ponoi, a pau ka pule a niaiama paha e kikoo aku wau i ko lakou mau uku mai a Lewers & Oooke ma mai! he liana f>oloiei anei ia? aoie!

Ae, oia iho la no nae na ano'hana a A. M. Barauhu e hana nei no. oukou. O na makai ke hana nei. malalo o A. M.' Baraunn, ma ke ano o oukou na Ona o ke Kalana, a na ke Kalana e ukn na ukn maiama o na makai 4 bia nae. ke hoohana nei o Baraunu i na niakai ma ke ano. hooikaika balota no Baraunu, a pau nae ka malama ke kikoo nei kela i ko lakou, mau uku malama mai ko Kalana maf*"

Ma ka ha'iolelo a A. M. Baraunu ke olelo nei keia he hana hewa ioa na Col. C. P. laukea ina e puka oia ke hoopau ae i ka puali makai e hooikaika balota nei no A. M. Baraunu. a e ina he hana liewa loa ia. alaila ke olelo nei au he hana liewa loa no A. M. Baraunu ke kipaku ana i ke keikl a C. L. Crabbe mai ke kulana kakauolelo ae nuilalo o ka oihana makai, no ka mea, ua ae aku ua Papai opio nei imua o A. M. Raraunu e kokua ana oia i kona makuaktvne ponoi ma kona kulana alualu i ka oiliana Luna inakai no ke Kalana o Oahu.

Kupaianaha no paha ko Baraunu mau manao: ina nana e hana kekahi mea, maikai iho ia, a ina na hai e hana, he hewa loa ia.

Eia huu: Ma na kuniuhana kalaiaina a ka anao Ropubalika, ko niakemu.k«i tioi iakou e hoihoi ia na kula aupuni malalo o na Kalana, malia paha he kamuhana maikai no ia; aka nae. aohe mau kumuhana e loaa ai ke daia i na Kalaua no ka uku ana I na loaa maā, ahiiia. he ine maopopo ioa kumukula inalalo o na kumuhana i hoolahaia e ka a<>ao Repubaiika. E nana i ke Ka'.aiiii o Oahu; o kona mau loaa mai he 125,000 110 ka nialama; & o na lilo maa uiau nie ka haawi oie ia 6 keknhi daīa no na alanui he $21,000, o na uku hoi o ha kumukula o k? K&~ lana o Oaliu he ? 12.000 alaila, o ka tr... ,i akaku loa. ho |33.(KKJ n a 1110 malama f lu» $20.000 wale no na ioaa mai. a oiai inaialo o na u'.elo o ko K'inawai Ka!a:ia. ao'e e hiki i na Luiia k:a| ke hooi aku i rui lilo nuunua o )u\ e Uoopau ana na Lunaklai i na kumukula. ina pe!a. o ka hopena e, ala m.*t ara na mukua woa k«>ißī mai o a o o ka aina o noi i v ( . Kiaaina e kaheaia i Ahaolelo Kuikawa e noonoo no ia pilikia, a o ka hopona. e hanaia ana kokahi kanawai e hoop.;u loa ari«, i ke Kanawai Kal,-.ua h<- l.opena hol a kakou i makem ik o > i Nolaiia la! t- liu ir.au haku maka • ainana; ioi i 1 1 < UI j :i * qukou, no ka pono o mi ak- u te.ati ohana. na H<>mo aleha o kakou. a no ka pono o ko ks>.o« i na kulalwi, ma k i ! 'V , ' ono o Vo\< v e hiki snal au& e haawi n\ai • u en i ko oukou niau halota no na m.»luv e ka a«»ao rau umi ke po < t > lK i i kā hl'u a nai mvina , t n \ x >u K ou kauwa haahaa, tk« ka«« b' o bcr* S«v k#f* « ti« ia « ih> ; - b »o«o .J»k» ao Uio 0 ,j ; ,_L " l" i