Ke Aloha Aina, Volume X, Number 44, 29 ʻOkakopa 1904 — NO KA PONO O KO KAUA LAHUI. [ARTICLE]

NO KA PONO O KO KAUA LAHUI.

T ka Nupepa 1?e Aloha /iina, Aloha oe: — E« cdi aks &ei i ko« . oluoiu e haolaha akēd «e i kela ku «ou taaufto cu»lnIo iho, ,a ke uoi pu •« nei au j a» iaoi kiekie e alak®i j lokaiai tpai i iahui ihhuoe, » e jQ6&£, • e hoomaameamn ae i ko jftkou oaaii paao i i | ; īioaa boā ai k» pono oia kioo fa laiou a eoe ka lakou m&u keiki a mao moopuna, paha, X*'u e kefeau nei ke lioike aku oei au ma ke bdo he • Wfthine Hawaii aloha aine, aioha [ — I lahm s a m&kee i.ka poeo o ko'u one ' hanau. He haele ka'u kaiie, oie ho! o Ksuka Keom Atcber'fj ! ooho kaaka *uput»i iho nei ?>o Ko- i baljh Heuoa, He tha a a aua nj.au Aeiki Oi» ko ooaua hame nei, he Ha« •waii oiaio lakou. He aiamo m«i au naXeJeo Kiuim«»ka me Hanakeoia, ka mejp» hoi o ka pn&!jkoa o ie appooi 1 ke>u o kt Aupuu; M ' Kal*t«*ia a na k'a m&ke i hookaa■wale laia mai keia Oihaaa aku i ka ; X884; He oaooo o Leieo na Eini- . maka, ka makuakaue hanai o ka j Moi Kalakaun, a he ona »ina nui no boi o Kinimaka no na Kona i eei. Ko£i& n» ahupua&a o Ealahiki . a Maibf, noua pu hoi Abufjuaa p Onouli-opaloo o Mnlo&ai a Tae ke ahupuaa o Kooiau loa, ūq» Oahu, a nona do boi ka ba panui o Kaaleo i Nuuaou, Oihu, a pela OQ9 ka pa hale o Knuka J ,dfi, ka home hanau o keia kiaaina pauw&i eleele, ia'u aue kn'u ma6 kelki « m& ko'a lahai. I noho aikane ftloba ia © ko makou <ne ka kapunakaaie o ke;a kia&lna, ~ oi* boi o Kauka Jud<3, pela i aloh» 8Ī 0 Kinimaka iaia a me kona oha oa a h&awi makaūa aka ia i keia home nani U lakou- He mamo " mai o Kinioiaka na Kahikiioa, alii wahine o Kau, kona kaikoaana •o Hooiuiu, kupunakane o Mooheau Kahapula (i hate) m&kaa, Kabaa welani Kahea, ko laua mau kaik.u ahine o Hoe a me Haelo K»heihei «aalie. I hoike iki ae nei au i keia 1 wahi nou e Hawaii pae»ina e hoo ihewahew* ole al i&'a, ka mēa nona keia manao hoakaka m«lafu iho. "No k« pouo o ko kaua lahui, e lxooh»na koke i keia wa o hloaueoei kaoa i mea ōYe. Ma ko*u noonoo J ikahele ana nj eiwa euahina ka | inamao, ma ka hoakoakoa Uke ana 1 «e i oa hana a ke Eiaaina Keoki J £aaka o ko kakou aupun! nel, ka j «a mao oi«io hool»b» a pau, h« kue uo ia kaua e kuu koko. 0 ka | cank e moknki iloko o na aia'i &hu | i«U e like tae ka huhaoika e puka | •hulāu J&ai nel ma Honolulu » s»e | kahi mau Wohi ®ae 'o M kuaain», | «ia k« īiui paa msu o kei& Kiaaiua |

| nou e Hawaii, Diuii u feo kuua !ahrtt | ke Uiau nei nu ; ka paa ina hana a na kupuna o kaua. Ua ike no keia > kiaaiOa o ka ma'i luku e like me j ka bojbonika, he ma T i oia ole keia i j kahuaa- Nolaila. heaha keu h_oo i pal e Hawaii wahi ate Kiaaina | ! pauwal i fea lahni C3iift ' ! I k?pu 1 kona kaikaina Kale Kaftka | roa ke kflnja k«lo&o o 1895, i alakai j ia e Wilikohi, aloha aiiia ā p«uwaf J | 'wiwo ole onata i haī*. Ua hoa 1 kaka ia ae ka p»b« 6 keia nlnan i m* na hßna Vke4« kinaina nnuwai ' aleele ī n'a mahiha 1 hal» ae nsi. ! Ina kakou e nana i ke ktstnu manao oiaio o ka 6kiokf ia o Ika nku o na opio He wi'ii a pau 6 noho ana mā I na keena anpam, oi»i keia klaama | e kahea mao ana la niau !a he ili | l hune lea afna, nolaila, e hoeml na . j !i!o, I O kano hana mua oia ka pepehi ji ka !aftuf fT»w n•, kimo koke akt> 1 ike Keen; : k Pnpa 0!», nni aku i keia keeoa k?ota ia na kauka aupuni, pak;>hi, » palua ka mana wa. Hoole aku ki Pap* Ofa i keia nos ake kiaama. P«ne aku oPe J jtß'd>na Kauka 0 -.oper "a »»'*? Kaa ! k& Sf Byi &ole he pono o keia noi a ! ke Kiaaina, oiai, o ka hoopan aira ! 1 j na kaoka aupun!, o ka hoonele ana ! no i» i ka lahui llihune o Hawaif | nei me ka bapanu! f ka laau lapaau, ' he hana hoi keia e mate mōkaki »i kanaka ke hoea mai na oia'i ahnlao e Ijke me ka b jbjnika v Ua hōolaha pu keia mau kauka i ko laua maoeo aloha nou e Hawaii ma 'fa ld?erl ; Ber o ka la 5 o Aperv!a. 1904. Ūa olelo ae o Kauka MayB, u kahi uku uuku wa!e no beia a Aupuni Am+rika īa oe e Hawkii, a o k& hoonele āna i ka lahm ilihune o kaua! ka lapaau uka o!e, o ke leaili pau ana rfo*ia i na poho a pau a waiho ia oe e mafee cbbkak! kohu ' holoholona. | "Koi hou ke kiaalna no k<* booua j ku lilo o kela a me keia Eeena ' Aopuni. Oki ia ka Papa Ola a5O pa keneti ka hoeooi HIo. 'Hoea aku i ne! ka hoike a ka Papa Ola 1 ke' k aaioa ua hoemi ia na hooli'o me ' ka paa ia no ona kauka aupnnl. I ke ko ole ana o kona iini, ua nolio \ ke Kau Ahaolelo Kuikawe, Iloko o ka leta ponoi a ke kiaaina i ka Abrto!ēlo, ua kii maoli iho konā pulima a oki i ka uku enahina maa oiaū o oa pae puu ;atahata uei ou e | Hawaii, oia hol, na kauka aupuni, 1 a i |10 wele no oka mahina. 2 j 'koe ae i na Apana ana ! m&naoaī e hooikaika mau ia ana kooa kakoo : ia ma kana mau hana lapuwale. E | make ana oe ke lokahi oīē mai ka kou I keia kau kuho hiLli. tfa ' hakuepa ae ia i kekahi moolelo no ka ? u kane a waiho aku imua ena !a!« o ka Ba!e i kumu e koe mo aV ka Ahaolelo 1 na kauka aupuni a ko hoi ka lioī puuwai ele®!e o"ua K laama nei. Peoei ka epa a&a o 1 * u» kiaaiaa nei; O K«usa Jghu * '

' Atc!ierlfy ftek»bi o ua kaukn nu ! j.>uni, >iīh i Wiimea he ukn kiekie | ikn k<»f» aopnni bp $1?S oka | i mahina. Ua iho mai !ct?kfthf kan» j i ka opto Uihoōe maf tfumnu!ft mftf! ! he 40 iaile ka mamao, i krr mai i j J laauno k&n« wahio« oa»*i i feokoke| > e make, ' I ka hoea en* eka i kahi' f o ke kauka o« ako ke'a ka« ! ! ka t kn haawi ana i l»a« • uku | I maa maf ika |2 00. O kela keikl |oplopto he f2O wale no kona uki) Aiahioa a ka Hoi e uku nel iaJn. I Nola!U, na koe Ino loa »u l »• ! hana a keia poe nku mahina nuf o i ke aepuni, e poDo e oki ia lakou a i kt «mi (110.00) dala wal6 no o ka mahma, oWai boi j« mea inaina, ole i kpi* mau olelo a fce Ki»Bioa v q ka I' po# i k»m«ainft ike Kauka, oa. noi, j a&u q k« hooholo ana i-keia bii* oki o oa Eau&a aupanu e kao oha mua m o Dr. % Atcherlty» e fco;ke mai i kana olelo hoīke qo keia ano j moolelo a ke Kiaaina, o ka hap&uui o ks h*le Ua pt»ui ma olelo hoopuei puni a me'ke kpmu oieio ole ake Kiaaina, nolail#, ika w tt i ! hana •! kh keia Kanka hoike, tia I paahnluhulu e ia iho ka b U a ua | h»la k» pualena i Hiio t wahi a na ) lioa oka H#le Lu&amakaai&ana. Oa ko ka iinl o ke Kiaaina puu wai eleele. U k» f u k*ne ka i l&we la ae, « « like me I#bii i pepehna ai j ine ke &e'a oo ko kakoa hewa, nola, | *'a, aa īmihaia keia Kiaaina i Jca.' u | kaue īmaa oka hale ahaolelo, ka iwna ke Ka«twai, oia j lMfl i waiii,p I© ai kona iiiii pepehi |ia qe e mokaki iiyko | o oa kau ahuiau e hoea mai nei. j- Noiaila, i wahi a kaawale ai keia | ent)aai ou e Haw*ii, e o'u m*u j iaoaiuha uo ka pouo u -e kaua iahui | iiiiiiinei e koho ae kakou a pau i ke | iUemokaiaka i e loaa hoa mai jai kabi oia ia kako», aole no'u, be |&aaka ka'n no ko oukou j pooo, o ka wa wale no keia e haliu | mai ai i keia leo noi no ka pono ou { e liawaii. Kohoia I<iuke& «mena ( • Lunamakaaioana a me oa Seaatoa |o ka aoao i>a mokalaka, i loaa ka j mea xtana e kipaku aku'i keia Kia ! aioa puuwai eieie, o ka oiaio o ka >mooleioo kei« Kiaaina he haole, he | waiwai no kona no Hamakua mai j ia. He ha-no ka ma'i o kana wahi inea he $7.60 kona loaa oka la. 0 Ika uku o ke kauka ia manawa he \ 4k» 126 o ka mahina, o ke Ra | n«fca ha&a e malama apa ina lio | h«p« o ke anpuni p«u ae la no u« | |«aht kaaaUma d4a nei, aoie ola o I ke kauka a me i ke>a uau. pwaū iio me ka oiaiō, ŌAiHliO K. ATO)ili«LEr Puehuehu, K u ha!a Akau, Oct 21* 1904. E koho pttlolei ! fia moho a ka Aoao Demokslaka i !o'aa ke ofa o k« laha!. 1 * He nuī na lipina I hu!f boi aku la m«ltoa o ka mokuahi Arije~r.sa &fsru no ka home ōo ke kom*? aua' lloko s'k» ōiliina laoik. '