Ke Aloha Aina, Volume X, Number 29, 16 July 1904 — Haiolelo Hoomanao no Albert K. Nawahi. MA KA LUAKINI O HAILI I KA LA 29 O IUNE, 1904. [ARTICLE]

Haiolelo Hoomanao no Albert K. Nawahi.

MA KA LUAKINI O HAILI I KA LA 29 O IUNE, 1904.

i 0 ka mea uaku a me fea mea noi» aia no ia malaHa'Xoba 3: 19He olelo kela i ia e ka mea i hele ka uLaae a haawe ika lualao. Ua kan oe malaea 0 ka mea D&Da i keia oleto na ehaeha be nai Na na Powa i bao ako i kona mād pono bonna apaō, a malona no boi o» kona kioo polno e hekaa ana na pomo ehaeha oka mai. Aole no jt pau īlaila koaa maa poino» aia 1 kaoa maa mea aloha oa keiki ana [ ī paolelē ai o kooa pono ia o na :fa e boea mai aoa, Aia boi! Ua k»ho*o pal«!ie!ia ae la ka lima | an» ole o ka make a oa aka la i o.li mahamae oia mao mea aiohn, a me k€s)a mnn popilikin lehule* ha na kiel aka la ko Icb* ahane 1 ka laak opapan a ike ibo )a ia | A.i» k>» o ka make ka paho bopa j o ke ola o na mea ola hoaaa apau | S māke an ; ka mea nai, e oaake ] ana ka mea oaka e hoea ana ka maka i ka ha!e hanehano o na Alii, a e apaha pa ae ana ka ma ke i ke <$1a o ka lopa - koaleea bome ole. Aole e hoowabawaba ada ka m»ke i ke ano o ke kanaka *'U fca mea oaka a me ka mea aoi aia no ia malaila." E m»ke ana ke kanaka e make po ana na toea #pan a ftoba Ilma t hana ai. 1 ka boea soa ae o ka nake i ka mea i ioihi na la o ke ola hoooa aoa, ka mea boi e hekaa ia ao« kooa poo e ka hao naol o ka wa elemakele ai akn hoi ī ke ahiahi lia-!a o kona o)a bonaa aoa, aole kakoa e haohao i qo ia mea, oiai, aa aueaae akn !a 00 ia i ka hopena o ke ola bonna ata; aka, 1 ke kipa ana ae o ka inake i ka home o ka daea opio, io-s iho ia 1 ke ol* e> mohola ae an« īloko o ke kan kapolaa o na la opio, a o mea hoi, aia hoi imaa o keaa aUhele maaao laaa maikai oo ka aiaa i no ka pono boi o kon» mao hoa o liibai hookahi, be maa ehaeh* mnoli no teia ke hoomaoao ae aakoo. A loa n» komo iloko o kakoa k« oaieaoiioa ka ebaehb Q3 ke oia opio i Hpa.hu pu ia@ 6a maka Ajjo anei ooi e oi aku ana k» luaiao a me ka ehaeha o A* otii»ue l pill puuo aku iam, ai knmo po liokp o 4*ooa ola auo? B hiki ttOH UO pHha i na boaloba .iie boao e Hoom.'.Uelie ī ku-pia»p«fci-o ana o na aie q ke kau®aba ma ka moanawai lauU o ke oU Hoa,, eia »ote uo « bui ia oe a a'u ke boo p«a ako i o« wt»iuiaka mioamioa, oa waimaka OiwOi, Lwukdho it> mai ana e ka ahaae lauluu, »i piba i ke §loba uo ka aioh» 1 bala, oi»i, & heoa aoa ke aloha maloku, E baiot* ia e ku wnmaka Lai ._, • ,

! 1 ike-n «kn no i b» a«-f «n» ibt> A«! ratin ehaeh» obace lekabf J bik! oīe f ca hoaloha'ke hoomallelie, » l hiki ole no bo! I na waimaka h^lelei 0 na pIH kana ke hoopaa ae fa man ehaeha aka, ea. E hoomaikai ia k« Akaa oiai, he mea kabl 1 biki 9 #»hl I na palapo o ka Bbai»9 kaoaka, a e nioini )bo i ka »ii*o kftmaba iloko o ka naun eb»«b*i o ktt mea komakeoa, a Oia me* U oia no ke kauaka, iooioo u .N«£al£it*i A oaoa i booie2 ae i n$ koknua la ma ke ui&hele o k : awawa maīa o"ka ā e alakai ana 'hoi I ka maha opa ka paepae o ka nohoaīi! o ka ilea Ma&a Loa. He alahete io no o ka loainn, a i 1q ia me na wai maka o ka ebaeba honn», n» aloni i» »fte hoi e &a knkuna U nam o k» amnaolana |anr £) £ft aoa no kakon i na ehaeha aks, aole oae e biki e hoopaa fe* uaaoaoUna no ka haiawaī bon t kd hali* ue ka oha nei. I keia ia ke bai aei kakoa iio ko o na paia aloha o Haili jaei, a e malaoaa i keia anaina boo«fanao walohfa, malana o- ke kiuo lepu o keia kanaka opio i kamaaina ia kakoa, he keiki oiwi no ke one o Haoakahi* Eia na p>oa i hooaoa ia mai e na boaioha iehaiebo, eia ke anaina noi ke hooponi nei ma kooa pabo knpapao, a oa hoike la mai eia maa eaea. He kaoaka opio keia i ooi. la. I wahi owili iehoa hoi ka'o o oa olelo hoomaoao nona kou hoaioha opio o keia aioa aloha. ' KONA WAtil MOLELO, FO KOLB. Ua haoaa ia o AJbcrt Kahiwabiwa a ka lahoi Nawahi ma Homelaoi, ka bome aioha o kooa aittO m»koa, ma ka ia 16 o Pakemaba, a hookoo mai U i kei» oia bpooa ma Hoooioin i ka la,I? o | leoe, 1904, a oa piba iaia oa n>ai kahiki be 22, elima ®>ihina a me j 29 Ui hoonaaoao ia oia ma ke kola wae oleīo Eoeiani o Uilo nei, a na komo pn hoi tna ke Kn ia Hai, a i ka nee ana ako o ko bh mna makoa i Hooolalo na hele pa oo oia, a booooa boo la offl i ke Kaia o lolani, t* mtbope loa i ke Kaia Nof o B*na Lni, a iaia e ooho eoa i ke aio o kona i»»kAftbiße kaoemnke (oiai na baaie>to o»ni ia kooa makoa&eoe iaia « me kooa pokii nn kooa ma konhipe I» .oeiAiam* ia laoa pie ka oa boobihi m»it la koeLiaiua-Pelekaue Kinufj i.a K-ih w<bivra a noi eoai la iaia e be!e pa ooe in i lapaoa, o'a auo kaonloa o<> k* makaahioe i k?uo b;aka, wamoH o ke koi i'kaika ftoa a k«>m aioa, oa ae ako la ka mnkna e bele oo ka aioa mamao, oa ooho oo lipaua oo ewaia mabjoa, a i kn iohe ia aoa o ka Üba o ka m»t*i B . ma laoaoa, os po ti 'ne U ka Waoao «nkoahine nloha kt*lki, a *kn U i ke keiki e boi t ka aio o ka makun, oa hooko m<ii 1« oo o &abi*abiwa i keia lep kao ob« o kooa inikoahioe a i kooa boea aoa i Qou»iaia ufi. u* j ooUo bau« .01« m>»laia u U iP*|m |Q;aa t»*Uio Uoi o U O h« ua Wai ma ke auo K*kfti|oUla

a o kana hana bnpe toa laulalo o ke Hnpnni, I»p Kakaaolelo oa ua Knmiaina Pnoahi, ma !a haoa oia i ooho ai a walho ako Ia i ka haoa ka iLHPmaē, a hoi maī la me ka Wahliie opfo til ana i lave aa ai i kokooloa ifona īloko o keia ola aOB. A manooli o kona hilioai ia e kooa aono Maialoa, oahoounaia oia j Elele Peoaokalaka i ka Ahaboi W«e Elele ma Hooolola, a oit» i aa la hiope o kona ola »u». a ieaua hoi o ke a.lo o kooa 03;ikuai/>ud aloha, ka wahīoo mare opio « aa hooka.a m>ii la oia ! keia ola hooaā aea, a kooewa p*o ia 1 ke ala Polikoa a Eaoe; a waiho iho / la i ka wubii e oj opio ka aiakoa hioe aloha, oa kioi oaakamaka, a oae oa Ls-4oba lehoieho e owe paiaaeia aku oooa loa k«ia aoao |o ka loa kapapao; minamioa wale ; oo hoi ke pi» ?ka opio i mohaka 4 ae ia a mae ifa£ la. J&EKABI !W 4 U MBA PIH POKQLE IAU—KONA, ANO ALOUA MAIiUA; He hauwiaa keia i boo«aop» po pooo iu pa piii la £Lab)wabiwa |ala oaa I-i>»oa e notto Oaooli aoa me-.koo» poe hoaloha oaoa i kii m»i » l»we laia, aia hoi, ua hoea kehe u&o la leo Kaooha a ka makoa taia e hoi mai, oa ae koke ioai U bo oia e htvi mai, me ka naoa oie ako 1 ke ka o'a mai a ke komĪB>G»a Peiekaoe iaia, ma amii oia haoa a Kahiwhiawa, >oike koke ®ai oia i kona hoo lohe, a aloba makoa, a oa hoo hanohaoo ak& oia i" kooa makoa hine kaoe tuake, aoie Wikle oia, i kooa mare aaa 1 ka wahioe».a hoi u>ai ia i Hilo> oei, aoie oia i poina i kaoa wuhioe* e hoomnaao ao& iaia me kuhl" mea ook 0 ipaa a&a laia, s waiho aoa oa laoa me kao& Wahiofe, a e %oomaoab ftna hoi I» ka maknrtfeioe. Eoa opio imoa oko o blo. iie mea hoomaaao I maikai keia oa ookoo e hooma* j nao ai ma fce o!a pokola aoa o ko |eokoo hoaUha, Ua koloo boohanohaoo r>ia i kona makoa, a ka noi nei an.+a ookoo, oaai poiaa i ke knioo hoohaoohano aoa akn * imoa o ke aio o ko ooko>o man - makaa. KONA AFO MA &g ANO HO. ALOHA. He aaeane '15 makahiki ae nei i haH, o ko'o ike moa ana Kahiwahiwa, a ke hoooaaoao nel no ao i kaoa oleio moa 1 kona kopuaawahioe aioha. "E'Oinaotaa e- He kahnoapale haole ka A oa*i ia manawa ®al la a hiki iho io i ka npoi an» ako 1» o kooa ob»« maka alo* I lia. ooho ooaloha maoa, aole I oia i hoowahawaha ioa hoaloha I kafeiko o kona a>ao makoa, a I | kona halawai voa me Ukon sa Hoooioin. aoie oia e hoobewabe* wa ia Ukoo, na pinepioe knn ao» iaia e hoopooi ia ana ena hoaloha opio. Ba, e nu kanaka oplo Iqqq« 0 ka»o aio, oa hoike aai ookoo ia oakoa iho be mao hoaiok* ookoa 000». a m&iooli o ka'a hao(£B9 a * popo «oa, he eloa keu mao kiHK ka opio *'o 1 hooooaopopo aj g bd n«t ko laoa mao toaioha. He »ea » kala e akn &ei manioa, a i

-kaoiaaioa oo Ja kakoa. e pii aoa kooa wahi lieoa ke »?oba mai, a > E6 Kihiwahiwa ! hala ibn li, a j kakon boi e maUmn mi i keia j «Dftio» hoo«Dtto»o w»lob!ft nooa, | CJft poioo oūkoo a o kakoo pn oo j bol »o ka ba!a ana iho i» o keia ■ boftioha oiaio o kakoo pomaikai . laaoii do fee kaohka fee JnHft kfi j boaloba oiaio e like t»e keia boa j loba i baia ibo la. | KOKA A.NO DE KANE MAEE opio. Nani kooa hoohaoohwūo ana i ka : ®oHo mare sna, oa aaloa ako ōla j me ke aloha imoa o kaoa wahiee opio ū ? i, a ua paaiele maoli oo j kao» wiihioe iaia, a t»o keaha mai? Nu ka mea, oa «,toba aka, xja pauieie akQ o K«biw»hiwai k*m wahioe opio. AMe e hiki ia kakoa ke hoomaopopo naaoli i ka ehneha aoae ka laolnn o ka "wabiti6 opio oo ke kaue bd« i alo* ha noi »1. Ua ltlo ke kaoe opio 1 oaakoa alob» no k* wahine opio : a ioa be*mea hiki e !ohe ia ka j leo o Kahiwahiwa toai keia pybn ; kopapaa mai. E kahea mai ao* •018, "E o*o maa makaa e— ma j lama ibo oakoa i koo mea »!o'b» i be wahiae " CJa kiei iki ak« au ma ko laaa bon>e. Ea s o ke aloha . ke kahoa o ko laaa nobo home j SDB, a oa ke a!oba 1 awalaalo ae 1 na la haooli pokole o ko laoa uoho aoa, a mai na Waimaka belelei mai o ka wahioō kaoe make j opio, be leo kaokao e owe kao j kaa mai an* i ke ineie afo»a: j M.& Wāiopaa makani o Wailua, j I holihia e ke kai awahia kn Wai, j -Awahia ka lao-baa me ka lao-i—, j āPala ka ba ka ai o M-ikaakiu —e, He kio ka poa kakai be eieie ( hooholo oa k i Koolaa, £e koeho mai i ka luoa o ka ■ Pebn e—, j Jl ke kn kaoaka kahea aolo ma- j kani e, • Ke kahea mai !a iaa wsa e feolo e, | Holo oewa ka laahao mo kalaa i, j I piii aloha laoa me ka mokila: ola i ka wai, Maaio paleio i ka wai o Malo- ■ aka—e, j He a-ka oa makaoi kaili hoa la, j Kaili 1 ka hoa la lilo— f Koe do nae ka a me ka minamin* j iloko, j O ka uwe wale iho oo i Moomoo- : fki e--eba 8Q e, j He oaoolelo oo ke kabi Wa?e, Aole mai ka waha «e e kaj;wale , tti ia boi kaa» e ke aloha e, 0 ke aloha ka ka*a i !at ai f | 1 kaewa bele ai ī ke ulahele me ka f waieōHka, j Aole oo hoi be wa a uku aa l ko ( Hale—e j Kaawale e boi k&aa e keJhoa —e. } Ua paa ka Kahiwahiwa baos, j «ta kto kooa iobi, oa pao ua »o . we aua iua ehaeha o * keīa ooho henaa »n«, ka Malana! aiohn, Makhoi aloha o ka ain«, na paa koa pa 60« euainna o dh | beiebeh-0i» o KahiwMhiw*;-- j E ka Poaieoa halihaii aia hiouūo o Paoa, I

Hslibalj ia h!hi ke ala ok& a!: a O ba EBB k 08. ! B boope wale lbo 110 ka boi f ka bb o Kabiwabiwft # B ka aa Kanilehea e—ū» pāo lo* ioa kfpeti aoa I lo« a* Bāao p«patina 3toba, ! B wehe ae f koa poli e fidme- ! ' laei e— I Eia oani la he milimili nao, | 1 koo alo ibo la no a noi ae la, I Hiipoi ia akn tne ke alohn, I Kiai ia iho me ka eoalohia, | £ nioe Ikl īho a hoomaha akn, j Ke kino ebaeba o» kon ka lnhi. | E kaohanalooloo; e ka { koahine 1 hoonēle ta i %e keiki I b!0, e ka wahioe opio lanemake e nwe paiaoma nei ma keia aoao oka moiiwai. He bookabi uo wahi e maha ai ka uhene iaaloo, ma na wawae aloha o kam?a nmia 1 kahea aloha ma'; Hele mai # io'a ne', e ka mea inhi a me ka mea nauaha, a na'n no oafeoQ e hooma ba akn, Ai& ia'a ka maha e maha io ai, a eiAW'HiH r- n-> ao rooloo o fee kuoiHHe .■» ' ' iiua, ke poha mai la ka txi;il iai tl * D » kuia-htiO o ka liiea lai, Bb tnaba, he m»iba n* lub Ike fatila ue ka oho nei.