Ke Aloha Aina, Volume IX, Number 42, 17 October 1903 — KE KANAWAI HOOKAAWALE OHANA. [ARTICLE]

KE KANAWAI HOOKAAWALE OHANA.

M* k« Bdls 3? o ka Nopepa Aloiia Aioa o ka ia 26 o t>apt. i liala, kso boi>©īke ana kq i ka oielo Ityi fce s kekahi mao oa&'i ltoat o kA KocEiitH a ka Ahaolelo i boosēft Ai t kt kbbu» o d» ma'i |jtptY» Molokal, i ka M. H. 1878, fie 20 a oi oa malubiki i •i%U «e sd»i kei» wa uka * biki 1« wiitva. Mai ia maMW» mai boi & hiki i ka M, JEL 1886, he ewaio makabiki ia kowa, Ā o uolke i ioa* «oai, u>*i poe mii'l mai o ke taū«4 ma'i Lepera, o» 4ike loa qo ia me ka hoike » ca mai Lepera o ka M, H. 1878, A i *ae* e i*e poao ai»; ai oakoo e inae aloLiik i fe4 lue loa no o e* oleio boi«e a ua m&'i Lepera o ke k»o 1878, m& ke k»o o 1886, ke Luai pau iiku uei aD i U Hoike a Liiiookiiiuoi imoā o k» Ob; o k» P»p» Ol» ne hoi iuiaa o ka ALaulelo o ka M. H, 2886, 3 » ūiki i ka. aono 19.) Mmi ioko mui oia hoike, ke iawe mai nei au i kekahi man eielo bo ookoo e ike ai, KiILiEAPU; peaei osao olelo, ''fie kahiko au taa keia iiaiema'i a o keia ka £>lua<j k& oī&q«ws i lawei& aiāi ai i&a m&i Hunolulo a»ai ; • - - Ua kaawale mm aa mai ea loakaha oiaWo aua me ka ohiiia, ame na ■ .iioaioLa, a mokahia mai ia me ka ; oie io ka boolaia. , Ca hakilo pōiiO &a i tia hana a ; keia ma'i ma keia wabi, a oa maopopo ioa sa leie oie o feeia mai. He iehuiehu loa ea | tue& e maopopo ai. (1) O na kaiiH i ioobia i ktib. uin'i, i nka- \ llia m&i e ka iakou mao wahioe j kino oia maikai, a noho pn me ; lakoa no na m&kahiki ioihi, a ! fclki i ka make ana» aoie no i ioaa ' aa wahine i na wa'i nei. Peia ; nohoi na kane, ma o na wahine j kai iaw&ia mai ianli uo ka ma'i ; oa okaii mai no na kane, a noho j po iaiiei no ka mauawa loiki, a hiki i ka make aoa o ka wahine, j «oie no i loaa na kane. (2) Oj na keiki i haoania mai e oa ma ' kna ma'i Lepera, a hanai ia a ] imaiii iwaena o na poe Lepera t | apie no i loaa i oa ma'i nei; a he | , onfioa ia poe iwaeaa /o makoo e noho nei i keia wa. -A iiia oia ibo ia ke ano i ikeia, pehaa la i olelo euila ai, "be ma'i lele keia?" A no keaha ia hoi makoa i hookaawaleia mai ai i keia wahi, kahi o ko makoo mau : hemahema be nai, i iawa ole? Mawaena o ua piiikia nui j a makoa e hoike ako aī, oia no j ka al kopono oie, a aoka nohoi, | Uie ka nele pu i na malama ka pono ana i na wu ma'i. A iua aole e hiki I ke uupani k% hoo- | lawaia mai makoa ms keia mau : Hiea, e iike me ko ma&oo hoola- i wa poooia ana m& Uo makoa maa wahi poaoi, alaiia, he pono i ke A.apom ke ho;bni boū ako >a atr*-7n, 1 ko makon n>*n wahi i mai ai. " He oiaio ke;a olelo hoike a Kailikapu, l like loa keia maa olelo a

Kiilikapo, me kn olt?loM.»o)ke e I kekaM msa kauka iiaaoao loa u ! fceia an uaaoao; ma kahi © plli ■6 08 i ka ie!e ole o ka ma'i Lepej r&, ame ka malaiea kepoEo oleia ' & na iaa'i Xepera, j Ei lioo no, h O ko makoe ( baawi&a ai no ka hepedom& hooI k»bi, be 21 paona paiai, 7 paoea 'io blpi» ke hnipn rae ka lwi, 1 ; paona kopa», Ua !iw» keia j haawloa mei ai oo kv kaoaka bookah! wal© 00, tto oa U ekolo a o oa la ako i koe o ka hepedooa, ē noho wale aoa me ka mea a'i ole. Ooa poe ma'l ma Ealaopapa, he loihl ko l&koe hele aea i kahi e loaa mai al ka lakoa ai, he Elima laile. NeUi!;, e ka ! poe oawaliwalii a hiki oie ke heie ako i k»hi e loaa aī ka ai, aole boi he m&n hoaloha na lakoa e kokoa mai, oa &ele ploepioe la koe i ka ai, a oa poino maoli dō, *'de ooi ako oa oleio hoike e like ae la me kela; a ke mapao oei ao, oa kwa ae la la; a eia boo. M Kahanapi'le. Peoei ke kahi o kaoa maa oieio Hoike 0 ka olelo hoike a ka mea oaaa 1 kamailio iho oei f oo ka 'e pili aoa i ka lawa oie o ka loie no k& hoopomehaoa aoa» ame ka ooi o na maSe mamoli o ka nele la mea, be oiaio loa ia. "loa makemake ke Aupuni e mal&ma ia makoo mā £eia wahi, aiaila, e a'o ia aku ka Papa Ola, e hpol ako ba lakoo malama pooo aoa mai, ame ka hoolako pooo ana mai i ko makoo mao hemahema. Owao ka mea oaoa i kakao ka Paiapala Eoopii imoa q ka Ahaoieloenoho oei i keia wa, (1886) mamoli o ke ooi ana māi a ko'a mao hoa o ki ehaeha pa, a na hoakakaia ma ia Paiapala, na mea I pillkia i'o ai makoo, me ke oo» aoa'ko hoī, e hookoia mai ktt uiakou mau uoooi aoa. - - Mb, Ambrose Butchinson, Ke Kokua Lnoa Noi o ke Kahoa Ma'i. Peoei -- • "Ua like no ko'o manao i*ie ko na keooimaoa moa i ko iho nel e kamaih'o 00 na mea e pili ana i ka lako ai, ame ke ano e loaa ma! aī. Aole 1 halaha ka laua mao olelo an& mawaho ako o ka mea Hookahi a'a mea i makemake loa ai e poloai akn i ka'o hoolohe maopopo ana mai a ka Moiwahine, (Eaploiani) oia" v keia; Eia iwaeoa o makoo, he heloua noi o na keiki 1 hanaoia mai e na makoa ma'i Lepera, a no lakon hoi na heleheleoa i aUna o!eis e ka ma'i Lepera, Eia kekahi o na poe keiki la; aia mawaena o 50 ame 60 poe keiki e like me keia ke ano aiaanei, He mea, pono ke hookaawaleia ako lieia poe keik'; mai ka poe ma'i ako, a e malama poaoia feoi maloko o fce« kabi hale hoomalo kaawale, Ke uwalo ikaika Kko nei ab i ba Moiwahine ame ka Hooili'na Moi, e ooonoo koke i keia mee, a pela ako. Maikal kp manao o kela kokoa Laoa Nui o te k»;buu aii'i Lepe ra. A heaha ka kakon i ike ai mahope mai, no ka laoa m»n hana e pooo al na Ne ookou no ia e īke Jbo e kuu Lahni Aloha, Edward Eekoa, X; : r