Ke Aloha Aina, Volume IX, Number 16, 18 ʻApelila 1903 — KA PAPA OLA A ME KE KANAWAI KALANA. [ARTICLE]

KA PAPA OLA A ME KE KANAWAI KALANA.

£ Ke Aloha Aina, E oiaolu boa miaī no ia'u i kekahi wahi kaawale o kou kmo no kela poo manao e kao se !a. _ Ma ke Kanawai Kalaoa i hoolala ia e na fc''u aoao kalaiain?». j Ua waihoi'a no ka maha o ke ola i 0 lta leholeha ma ka Papa Ola o ke Teritori, O na poe na lakou I i bako ia Ikauawai,. he poe !oea kanewai kekahi poe o lakoa, a boji au e nema wa!e ako la kanawai, a i ka poe hoi nana i haka ia kanawai. O ko'a manao ponoi no keia j »»'u j L;;- «|- Ji Lo'.-ui ia e a'a iloko o keia maa maka-1 hiki ī noho kahu eka!esla ai ma ! Kona a da Hilo nei. He pine-! pine ka manawa i hoono'ho ia mai | ai na kaaka aaponi ma na apana e j ka Papa Oia—he poe kopono ole j a uele i ke aluLa i ua Hawau iii- i hone, be poe mālihini loa kahi o iakoo, a o ka poka ani wii no paha ia miii ke kola hi/; ', mni,! aole i loaa ia lakoo ka w/ā'* ;•. •,u | hoohana i maamaa mua ra > U uana. A o kfo iakoo ooho an<* ma aa apana a iakoo i hootjoboia aku ai, he oohp ao -aua no ko iakoo j pomaikai ibo, a ua lilo ia ī mea | loopiHkia aku i ke ola o ka le-1 hnieha, a j ka wa i ike ia ai ko j lakoa koppao cje i kahi mat>awa i a waiho īa aku imaa o ka Papa Ola ma Honolalu, oa paoe ia mai no ma kahi manawa, a waiho īa ma ka. papa e moe lolii. A ioa ua makemake ka lehaieha i kauka maikai a iakou i hiiinai ai, a oia kuo-ka oae, be like ole koua auo, lapaap me na kaaka o ka . Papa Ola aolo ioa e ae ia mai ana aia no ka hiiii iwaena o lakou ma ka iike ole o ua kula ao lapa* au a iakou i ao ia ai. He meajoiaio loa keia.a'u e hoike aka nei, oiai, oaikeia no ka olelo a kahi kaaka o ka Papa 0;!a e pili ana i ke kauka aopani 00 Olaa, a mameli o ka īkaika o kahi poe i !oaa mai uei kela wahi 1 ke kaaka e noho paa una ma Olwa, oa liaawi ia ke kauka aupooi o Oi«a i ke.kauka aopnni o ! Hiio i na makahiki 1 ba!a bope ! ae ia, oiai, o ke kaoka aupoui o Hilo, ua ano iapaau e like me ko na kaaka o U Papa j Olu. A o | ka mea e kakau uei kekahi i kakau aku i.ka Peresideua o ka Papa Ola e hoike aku ana i ko kauka i hiiiuai uai la e j ka hapauui o na Hawaii iiihaue | o Hilo, a oia kauka nae be okoa kou| ano kuia i ko na kauka o ka | Papā Oia, a ua nele no, aole uae j boi ua keia Per.?s;deua bou o ka l Papa Ola ia haoa,. Aole uo au e ole'o ana ma keia oa pao !oa;ua kauka aapuai i ka baos e like me kekahi tuau kau I ka i hoopi[i mau ia. He mau | kaoka uo i| piha me ke aloha a i j hooikaua maoli uo e haiua i ka j Uaoa no ktjpauo'.o ua iiih .uo i i waihoia maialo o ko iakou uialu, j ! Nolailn, ui maaao au he oi loa ' i no ka poo<| e hoihoi uo na kela ( a me keia e klai ka pouo o ; ke ola o k(|> lakou kalaua īho. A | o'ka uo e uoho. aua ma ! irt Kaiaua |ka poe i hoouiaopopo ! pono i oa e uoho uua iwa-! J ena o lakoji t a m;ii waeua uiai uia ;

poe kaoka e ia e na Lnua Kai o ke Kalaea e kiai i ke ola o kt I«balehn mai o Ealana. Eia bon kekahi kamo kapooo iaa e hoihoi ia ai keia kaleaoa kiai ola ma fcalima o na Laoa o ke Kaiaoa. He aai ka poe e lawe |ia ana ma ka hoobaoi wale ia jno ka mu'i hookaawale aia do ka | mana iloto o ka lima kaknaha o |ke aopani a k» Papa Ola 1 hoo|nobo mai ai, a aa hooana aka oia j i kela a me keia oia'i hoohaoi aua j i manao ai ma Hoaolula, aole, he | mana eae m iluoa o ka apaoa ona j i hoonoheia tnai, a o ka hopko i wale no kana i ke kanoha » ka I Fapa Oia mana nai "ma Honoi inin.** — j ; iie maa ma'i hoohaoi kahi a*a | i hoomaopopo ai aa hooanaia ,i Hoaolala me ka pilikia o na [pono, na knai hoopoho wale ia ! na o na wahi pono o hope, a i ka ! hiki aos I Honolala, aa nana ia, |a ua hookaaia mai la, na nui na } piiiki». Eia hoo kekahi, aole i } hoaoia e lapaan kahi poe o lakon |ke hoomaopopo nei aa, a be ike | maka hoi. Owaa a me kekahi j Kaaka o Hilo nei, na iawe akn laa i kahi mea i hoohuoi waleaia I "he ma'i hookāawale" a na lapaj aa kote ke kaaka ao kekahi man t pole a na palekaua keia mea, a iwahi a Syela kauka ia'a, "Aole )an 8 oielo ana hb oia ka ina'i le- ) pera ia*a, aka, he maoaoio aa he hiki no ke hoaO ia e hana ia la koa, oiai ka wa e hoomaka mai ana, a I hoohooi la." He make> | make ao e houo ia na hana a p&n e kakon a ikeia p»a ka pilikia. ' wahi a keia kaaka paawai aloba } nolaila, na manau au he meā maikai e ioaa no ka pono i na inna nni o ke Kaiana e hoomala i ke ola iloko o ke Kalana, a malalo no hoi o ko lakon maua e hoonoboia na knnka aapam ma na Kalana o ke Teritori o Hawaii, Mea paha na knhihewa ho ao ma keia mea a'o e kakan nei, aka, o ke'n maoao nae keia. "O ke Ola o ka lehnlēhn sa )oea oni, a na feapono e haawiia na mea a pan e hiki ai, e imi ia ke Ola o ka Lahni Hawaii, a e hoohanaia hoi ma na ano a paa, na mea e pono ai na poe e hoohaoi ia ana no keia maM hookaawale. Nolaila, he kokna noi aa ma Da aūo a pan i na hoakaka naaaao a ka Loea o ka Ehakai o Paaena, e hoopnkaia nei makoamaa kolamn e "Ke Aloha Aina," I Aapnoi Kalana, I Aopuni no ka lehalehn, a e hoopoooponoia e ka lehaleho, no ka pono hoi o ka lehnleha, mai ka waiwai a i ka mea pookela loa "Ke Ola o ka Lahni.'' Owau iho no, j S. L. DESHA (Kmni), O na poe a paa b« maa ameke kahiko k* Ukou e makeuiake aua e hoomaemue hou ia, pukapuka a nahaha paha e l;twe m&l la Frank FetnelrH, ma aīanal Ala ke«, hela 1187, na hiki ia*a ke | hooiaio aka e iaweUwe īa aua na I iue ka maiau loa. Oua poe he j m;4U laau milo, ki»u, a pela aku i makein*ke e haua i niau nuieke e Uawe mai kahi I hoike ia ae. ! O na poe be maa Hiueke kahiko j ka lak< n e ana e knai I e h|W6 mai eua kahi j hoike ia ae ;nei»