Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 37, 13 September 1902 — Page 8
This text was transcribed by: | Ruth S. Goldstein |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KE ALOHA AINA
MOOLELO HOONI PUUWAI
--:NO KE:--
KAKELA LANAFODA
--: KA :--
Ipuka o ke Kuewa me ka Aea.
--: KA :--
Pua Lilia Ahiu o Sanadela.
MOKUNA XXV.
Ka Makua Moneka o ka Manaoio. Aole, aole! Mai hooi lo ia oe i he Mana a i pupule ma ka haawi aa aku la oe iho iloko o na lima o kela poe kipi. O ko@ paa ana iloko o ka mana o na kipi o ka hookoia ana no ia o kela hoopai weliweli o ka pae pae oki. E hoopekele ia oe iho iloko o na puha laau a me na ana, a na kekahi o kohu mau kanaka e alakai aku ia oe no ia mau wahi huna, a hala ae na la kupikipikio a onene o ka aina, alaila e hoouna hou aku no au nou. No ka’u kano ka haku Opio o Lanafoda, e haawi ana au me ko’u ikaika apau e hoopakele ia ai oia; Ano e ke ahi ka moi, ke hoo maopopo mai la anei oe i ka’u mau olelo?
Na keia mau olelo a ka lede o ke Kakela Uiaula, ua ae mai la ka moi me ka maikai a holo aku la e pee maloko o na ana pohaku, no ka mea, ua maopopo e hoea mai ana ka huli nona ma ia mau wahi, noia @a, o na hilinai a me na paulele ana no kona palekana, aia wale no ia malalo o na alakai a me na pailaka ana a na kanaka o ke kakela, a ua malama makee ia kona kulana pale kana o ka pee ana maloko o na ana pohaku, a na a moi ponoi ala no i kumakaia ae iaia iho a paa i ka hopu ia he paahao no ke Kakela hooanoano o Husa.
Ua hoea mai keia manawa o ka hopuia ana o ka moi Kale e na kioi he elua mahina mahope iho o kona noho pee ana, oiai ua moi ala e hoo hala ana i kekahi ia mawaho o ka puka o kona ana, me ka manao ole ia eia no kona mau enemi ke huli nei no iaia, ua lilo kela la ona i paa ai i ka hopu ia i la e hauoli nuiai no ka aoao kipi. Ua holo ae la ka lono a puhi ka aina no ka paapio ana o ka moi, aia hoi oia maloko o na paia o ke Kahela Husa kahi i hoopaahao ia ai, ma ka aoao o ka poe aloha alii, ua kaniuhu a kaumaha lakou me ke kaukau ana uo ko lakou moi aloha, ao ka mea, ua maopopo loa ia lakou ma ka hoohewaheawa ole—O ka olelo hooholo ahewa e kau mai ana maluna ona me ka hoopaapaa ole ia—he olelo hooholo ahewa weli weli ia e waiho pae okipoo—Aka, o hoea mai ana anei ua la ala me kana olelo hooho io huki ole ke hoololi ia? Ina ho diabolo kekahi malalo iho o na paia uliuli o ka lani i hiki ke aa me kona mau manao waiwoole o ka wehe ana i @a pani puka o ka lani, alaila, ma lona ae o ka ilihonua, aia he kino kanaka diabalo kekahi me kona mau manao hehena o ka wiwoole i aa e p@i aku imua o ka ikaika o na koa kiai o ke Kakela Husa, a wawahi i ko iakou mana hookokauoha malalo o ka huaolelo hookikina e wehe ia na pani puka o ke kakeia a hoo kuu aku i ka Moi Kale Kuaka, he moi lanakila no ka wa mau loa, a o ua kanaka ala nana keia mau hana o ke koa kuewa no ia:
Alaila, ua hemo a lanakila anei ua koa oio aia o ke aloha aina? Ae, a malalo o na hoopakele a ka puuwai aloha kane maio a kana wahine o ka haawi ana i na hoopakele no kana kane, oia na noonoo e aia mau ana iloko o keia lede opio, aka, ma ke ano hea la oia e hooko ai. Ua nui a lehuylehu na noonoo like ola i ala ae iloko ona, a i ka la i hoea m@ ai ka iohe ua paa ka Moi Kake Kuaka i ka hopuia, alaila kau mai l@ imua o kona mau hoomanao ana ua hoea mai ka manawa e waiho ia @ku ai kana kane aloha na ka mana o na olelo hooholo a ka poe kipi e ahewa mai. Ua ala pu mai iloko o kona mau hoomanao ana, o ka olelo hooholo ahewa—e kau ia mai ana maluna o ka moi, oia like ana no ke loaa ana ikana kane.
Noloila, me ka nana ole i kona kulana wahine me keia mau noonoo piihua a ikiiki o ka hoehaeha naau, hoomanao ae la ia no keia ma kua hemolele o ka manaoio e noho ana ma kahi kauhale o Kene, ke ka huna hoi nana i hoohui iaia me kana kane i hookahi puuwai ma keia po poina ole o eiwa makahiki i hala aku la, wahi a ua Pua Lilia Ahiu nei o Sanadela. Imua ou e kuu makuakane e waiho aku ai au i ka’u kumuhana hoopakele i ka mea a’u i aloha ai, a ina he mea hiki i ka manaoio hmolele o ka olelo—aole o ka uhane wale no ka mea loaa na hoopakele ia ana o kau mau ieo pule, aka, o ka kino pu no kekahi.
Alaila, o ke kauoha no ka lawe ia mai o Bone eie me kona ponohooholio aia ia ua hookoia, a iloko o ka wa pokole ua hala aku ka haku wahine opio Semafila, a na ka 1 o ohaoha o ka hookipa a ka makua uhane e Kene i hoomaopopo ae, ua hoea aku ka lede hololio haaheo o Sanadela maloko o na paia o kona home.
E kuu kamaiki, ua hoea mai ka ono kaumaha i o’u nei no ka haule pio ana o kau kane, a eia oia i keia wa he paahao ma ke Kakela Husa.
Ae e ka makua, a oia au i hoea mai la e loaa na olelo a’o no ka hoo pakele ana iaia mai a oe mai, ke manaolana nei no anei oe e loa ana pakelo ae iaia me ka mealahi.
Ua luhiuli malie ae ke poo o ke kahuna iaia i lohe ai i na olelo ho ike a ka lede opio, alaila kamailio mai la. He kanalua nui ko’u , a @e pohihihi hoi o na pohihihi ka hiki ana ia;u ka olelo ae ua loaa he al@ hale maalahi po ka hoapekele ana @ kau kane. E hoomanao e kuu ka@ iki i onehaehaia o ke alahelo kah nu e manao ala e haawi i kou kino wahiue no ka lanakila o kau mea aloha, he alahele ia e hiki ai ke ele lo ae me ke kanalua ole, ua ae aku oe ia oe iho e lilo i kino pukapuka na na poka kepau, a i ole e haehae ia paha a weluwelu me ka maka oi o na medala kila. O ke Kakela Husa kahi e malama ia ala o ka paa hao, ua paa ia i ke k@ai ia e na koa i oi loa aku mamuli o ka paa ana aku la o ka moi. O ka mea e hoao aku ana e kue i ka mana kia; o na koa he make wale no kona ho pena. Molaila, ua paakiki ke ala e kuu kumaiki, ua paakiki, ua paa kiki!
Ua maopopo la’u ia mea e ka ma kua, aka e hoolohe mai. Aohe ala hele ae a’u i manaol@na ai i oi aku ka maalahi o ke komo a me ka hemolanakila ana mai @ like me ke kulana hanohano loa o ka ihiihi au e paa nei. Ma na kanawai lahui o ka ao aei, u a loaa i kela kulana au e paa nei ke kuleana hoopilikia ole ia e ka mana o ka aina me ke ke’a ke’a ole ia mai, a malalo o ia kulana ua aa loa au e komo iloko o na koa a lawe mai i kau kane ma ka maa lahi loa.
Hekanalua nui ko’u o ka loaa ana ia oe he lanakila o ka maalahi. Oke kulana a’u e paa nei, he kula na wale iho no ia i loaa ia’u ka mana e komo aku ma na wahi apau a ka mana o @ kanawai e nohoali ana malalo o ka hoopakele ana i ka uhane-o ka mea hewa aka, o ka manaolana ae he palekena ke loaa ana i kau kane, ke hoike hou aku nei au me ka hooia ana, aia he kana iua nui i ka paakiki lea ka hiki ana e hookoia me ka holopono.
E alawa ae e na makamaka i ka makou mau hoolaha e puka nei.
Eia he wahine Hawaii ke ko kua nei i na kauka hana niho kau lana Allen a me Fergurson.
MALOKO O KA AHA HOOKOLOKO LO KAAPUNI O KA AHA KAAPUNI EKAHI.
Wiilemina Proper )
vs. ) Palapaia Kii.
Anton J. Proper )
Ke Teritori o Hawaii:
I ka Makai Nui Kiekie o ke Teritori o Hawaii, a i ole, kona Hope, ka Makai Nui o ka Mokupuni o Oahu, a i ole, kona Hope: Ke kauohaia aku nei oe e kii aku ia Anton J. Proper, mea i hoopiiia, ina nae ua waiho mai oia i kana pane ma ke kakau ana maloko o iwakalua la mahope o keia hana, e hiki mai imua o ka Aha Kaapuni i oleloia ma ke Kau o Augate , e malamaia ana ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka Poakahi, la 4 o Augate ae nei, i ka hora 10 a.m. a waiho @ i kana kumu kue no keaha la ke koi a Willemina Proper, mea hoopii, aole e hookoia aku @ like me na olelo o ka palapala hoo
PAPA KUHIKUHI
O KA
Hoomanao Ehiku ia Ana
O KA
LA HEIHEI WAAPA NUI.
E MALAMAIA ANA
Poaono, Sept. 20, 1902
MA KE AWA O HONOLULU
Hoomaka hora 9:30
1. Heihei waapa kiki eono hoe, makana $10, hora 9:30 a.m.
2. Heihei waapa aono hue, makana kiaha $25, hora 10 a.m.
3. Heihei moku kiakahi, papa ekaha, makana kiaha $25, elua $15, hora 10:30 a.m.
4. Heihei moku kiakahi papa elua, makana kiaha $20, hora 10:40 a.m.
5. Heihei moku kiakahi papa ekalu, makana kiaha $20, elua $15, ekolu $10, hora 10:50 a.m.
6. Heihei moku kiakahi papa eha, makana kiaha $25, elua $10, hora 11 a.m.
7. Heihei moku kiakahi papa elima, makana kiaha $25, 3lua $10 hora 11:10 a.m.
8. Hukiluki waapa Iwawaia Kepani, makana $15, hora 11:15 a.m.
9. Heihei waapa eono hoe, makana kiaha $25, hora 11:30 a.m.
HOOMAHA HORA 12 AWAKEA
10. Heihei waapa eono hoe, makana kiaha $25, hora 1 p.m.
11. Heihei waapa lawaia Kepani makana $15, elua $10, h ora 1:30 p.m.
12. Heihei waapa huelo boti elima hoe, aole hoe puna, makana $20, elua $10, hora 1:45 p.m.
13. Heihei waa eono hoe, makana $15, elua $10, hora 2:15 p.m.
14. Heihei waapa eono hoe, makana kiaha $25, hora 2:30 p.m.
15. Heihei waapa mokeahi, makana $20, elua $10, hora 2:55 p.m.
16. Heihei waa pe’a, makana $15 elua $10, hora 3:20 p.m.
17. Heihei waapa Geremania, makana kiaha $20, hora 3:35.
18. Heihei waapa uwapo elua hoe, makana $10, elua $5.00, hora 3:50 p.m.
O keia papa kuhikuhi e hiki no ke hoololiia. Ua hamama na heihei i na mea a pau. Aole uku komo. O na heihei hoe a pau e hoomaluia e na rula heihei o ka Ahahui Hoehoe Hawaii.
O kela a me keia e komo ana e waiho mai oia i ka inoa o ka waapa, i na aole inoa, alaika, ka inoa o ka mea nana i hookomo mai iloko o ka heihei.
E pau ana ka hookomo ana me J. W. Smithies ma ka halekuai Pacific Hardware Co., ma ka hora 5 p.m. Poakolu, Sepatemaba 17, 1902.
Nona mea i koe e ninau ae i ke Komite Heihei, S. C. P. Taylor, Lunahoomalu, M. M. Johnson a me W. C. Parke a i ole ia Kakauolelo J. S. Smithies.
pii i huiia. Alaila, e hoihoi mai oe i keia palapala kii me na hoike piha o kau hana maluna ona.
HOIKE Hon. A. S. Humphreys, Lunakanawai Ekahi o ka Aha Hoo (Sila) kolokolo Kaapuni Ekahi ma Honolulu, i ka la 5 o Iulai, M. H. 1902.
(Kakauinoaia) GEO. LUCAS
Kakauolelo
Ma keia ke hooiaio nei au o keia maluna ae he kope piha oiaio a me ka pololei o ka palapala kii o ka hihia i oleloia, a ke kauoha nei ka Aha Hookolokolo i oleloia e hoolaha aku ua hoopaneeia keia hihia a hiki i Novemaba, M. H. 1902, Kau o keia Aha Hookolokolo.
J. A. THOMPSON,
Kakauolelo o ka Aha Hookolokolo
Kaapuni o ka Aha Kaapuni
Ekahi, Teritori o Hawaii.
6ts—Aug 9, 15, 23, @, Sept @