Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 20, 17 Mei 1902 — Page 2
This text was transcribed by: | Kaiiniokuupuuwai Patelesio |
This work is dedicated to: | Aunty Maryloo Limaha'i Kuhaulua & Uncle Jack Kuhaulua |
KE ALOHA AINA
PALAPALA HOALOHALOHA A KA AHAHUI KULA SABATI O MAUI A ME MOLOKAI IA REV. S.L. DESHA
He kikoo e ke ola nei,
He mahu wale no,
He pua i pu-a iki ae,
Alaila mae a pau.
E nana a hoolana nae,
He ao hou no ma o,
Ilaila e pua hou ai,
Aole e mae hou.
E ka makamaka aloha,
Rev. S.L. Desha;
Lihaliha, luuluu, mokuahana, walohia’loha, aloha e.
Oiai, ua oluolu i ka Mea Mana Loa iloko o kona lokomaikai palena ole, ka lawe ana aku i ka uhane aloha o kau lei, kau milimili, kau makana hiwahiwa hoi au i lei hookahi ai me ka makuahine ole, ma ka la 19 o feberuari, 19@2, ma Honolulu, Oahu, nolaila,
Ua ili iho maluna ou ka haawe kaumaha o ke kanikau, ke kumakena no kau mea aloha i hala e aku la me kona mama aloha. No laila, e hooholoia:
Akahi. O makou o na hoa o ka Ahahui Kula Sabati o Maui me Molokai i akoakoa ai ma Wainee, Maui, kau o Mei, 1902. Ke komo pu aku nei me oe, o ko makou mau poohiwi me kou, ko makou mau puuwai me kou, e auamo pu i kou mau kaumaha, a e hali pu i ke aloha keiki me oe.
Elua. Ke pule nei makou i ka Makua aloha e hoomama mai i kou mau manao kaumaha no ka mea aloha i moe.
Ekolu. E hoomanao iho, e leha aku i kou mau maka i na mauna, mai laila mai kou kokua e hiki mai ai. E hoolono aku i kela leo hoolana manao, e hoolaha, a kuahaua ia ala maloko o ka halealii o ka Isaraela. 2 Sam’l, 12:23. Ano hoi, ua make ke keiki, no ke aha hoi au e hookeai ai? E hiki anei ia’u ke hoihoi mai iaia? Owau ke hele aku i ona ‘la, aka, aole ia e hoi hou mai i o’u nei. Eia hoi ka ko kakou Haku, aole oia i make aka, ua hiamoe no.
Eha. E hoomanao hoi, nana no i haawi mai, a nana no i lawe aku, e hoomaikai ia kona inoa.
S Kapu
Peter N. Kahokuoluna.
Mrs. Mileina Namaka,
S.K. Kaailua,
E.M. Hanuna.
Na Komite.
Ua hoouna ia keia palapala hoalohaloha no ka hookomo ana ma “Ka Elele Hawaii” o Hilo aka, mamuli o ka make ana oia wahaolelo ok a lehulehu, nolaila, ua hoouna loa ia mai la i ko makou keena nei. L.H.
E KUE ANA NA KATOLIKA.
Oiai, ua ikeia ua kauoha aku la ka Papa Ola ia Makua Wendolin o ke kahua ma’i lepera e haalele aku i ke kahua maka la 10 o Iune ae nei. Nolaila, ma ke ahiahi o ka La Pule nei ua malama ia ae la he halawai e kekahi mau hoahanau o ka ekalesia Katolika i wae ia malalo o ka hoomalu ana a ka Bihopa Guletana. O ka manao o keia halawai oia no ka noonoo ana i ke alahele kupono e hooko ole ia ai keia manao lokoino o ka Papa Ola. O ka hopena o keia kuka ana ua hooholoia e hoounaia na palapala kakauinoa i ka lehulehu no ke kue ana i keia mau hana a ka Papa me ka wehe pu ia hoi o kekahi halawai makaainana nui.
Ma hope o ka pau ana o ka halawai ua hoike ae ka bihopa ua hoole oia i ka manao o ka lawe ana mai ia Wendolin mai ke kahua ma’i mai, aka, aole no nae i hoolohe mai ka Papa a lawe ae la no i ko lakou mana a kauoha aku la ia Wendolin ma ka la 10 o luna e haalele ai oia i ke kahua. O ke kumu kue loa o na hoomana Katolika i keia hana a ka Papa oia no ka loaa ole ana he kumu hoopii kupono ma ko lakou aoao no keia makua, aka, ina aole e hiki ke hoolohe ia keia leo kae o na Katolika, alaila, e koho hou aku ana lakou i pani nona, no ka mea, aole lakou i makemake e hoonele ia na kahuna Katolika malaila no ka haawi ana aku i ka lakou mau kokua ana i na poe pilikia.
O ka nui o na makahiki o ko Makua Wendolin noho ana ma ke kahua ua hiki aku ia ma kahi o 15 makahiki, ua hoomanawanui oia i na inoa o ke kahua ma’i, aole hoi he wa ona i hoouna mai ai he kumu hoopii kue i kapapa.
Ua ninau ia aku o Kauka Singgett no ka manao o ka Papa, a ua hoike mai oia aole e hiki iaia ke uhai i ka makemake o ka Papa Ola, ua hoouna ia aku no he palapala ia Bihopa Guletana me na hoakaka no na kumu i manao ia ai olia e hookaawale mai ke kahua ma’i mai, a he mau kumu maikai no hoi ia e hiki ai oia ke hookaawale ia.
EIA HOU NO KEI HAOLE KIPU.
Ma ka hora 2 o keia auina la Poalima aku nei ua lawe ae la o A.M. Hewitt, he haole i kama aina i ko keia kulanakauhale, i kona ola me ka waha o ka pu panapana. O ke kumu o keia haole i lawe ai i kona ola, ua manao ia mamuli no ia o ka nui o kona ale a me ka nele i ka haua e hiki ai ke malama i kana wahine a me ka laua mau keiki he ehiku.
O ka wahine wale no ka mea i ike i ka wa o kaua kaue i lawe ai i kona ola, ua hoao ka wahine e k@ili ae i ka pu, aka, ua kui ia mai oia, nolaila ua holo aku la oia e kahea @ mau kokua. He poha ana no ka pu ike aku la oia i kana kane e waiho ana iluna o ka papahele ua lele koke no ke aho. Ua hoea koke mai na hoaloha a hoouna ia aku la ka lohe i ka halawai. Ua noho he aha koronero a hooholo iho la ua make oia ma kona ki ana iaia iho me kekahi pu panapana.
Palapala hoalohaloha a ka Hi Aloha Aina Hou o Hilo Nei, i Kukulu ia i Kela M.H. 1902, a i Noho poo ia e Hon. John T. Baker.
Ia Mrs. Maraea Kaulia a me ka kamalei aloha i hooneleia mai i ka makuakane ole,
Aloha nui loa:
Mamuli o ka manaopaa o ka Mea Mana Loa, ua hooko ia kona makemake, ma ka lawe malie loa ana aku me ka palamimo i ka uhane o kau kane aloha, ka mea kaulana James K. Kaulia, ka mea i noho Poo, a Peresdena Nui no na ahahui Aloha Aina a puni ka Paeaina o Hawaii nei; ma ke ahiahi o ka la 20 o Apelila, 1902, ma ko olua home ma Kapalama, Honolulu.
O kau mea aloha i nalo aku la no ka wa mau loa, oia kekahi o na kanaka kaulana loa ma ka moolelo o keia lahui Hawaii, mahope mai o ka nalo ana aku o ka Hon. Joseph Nawahi, ka mua loa hoi ma ke kahua, “he aloha aina oiaio.”
A na kau kane aloha hoi na olelo o ke kaulana e olino mau nei, “E paio ka lolo me ka lolo.” Aole oia wale. O kau kane aloha no hoi i hala aku la kekahi o na elele kiekie a ka lahui Hawaii i hoouna ai i Amerika, no ka na’i ana i ka pono o kona aina, ka lahui, a me ka Moi wahine aloha Liliokalani, ika makahiki 1897.
A mamuli o keia haawina nui a eehia i kau mai maluna ona, ua hookoo mai la olua i kaolua pili aloha, a pela pu no hoi me ka olua kamalei, a me na ohana, a me ka lehulehu a poai puni na mokupuni; nolaila,
O makou o na lala o ka Hui Aloha Aina Hou o Hilo nei, ma o ko makou komite la, ke awaiaulu nei makou ia makou e komo pu aku me oe iloko o na u ana me ke aloha no kau kane i aloha nui ia. A maluna ae oia mau haawina ehaeha he nui, ke nonoi haahaa aku nai i ka oluolu o ka makua lani, e moomama mai i na luuluu, a e haawi mai i na haawina ia oe, a ia kakou no hoi a pau, i @ilo ai ka make i olelo a’o ia kakou e kiai, a e noho makaukau i na wa a pau.
Me kealoha nui,
Edward Kekoa
Komite.
Hilo, Mei 9, 1902.
E HOOMOE IA MAI ANA KA UWEA TELEGARAPA MALOKO O EONO MAHINA
Ina aole he mau kula maloko o eono mahina e hui ai ‘o Hawaii nei me Amerika Huipuia ma na kukai kamailio ana maloko o ke telegarapa e like me na hoolala ana a ka hui telegarapa Pakipika. Maluna o ka mokuahi Sonoma i hoea mai ai o Mr. S.S. Dickenson malalo o kekahi huakai pili oihana no ka pomaikai o ka hui telegarapa i hoike ia ae la maluna.
O ka huakai a keia haole oia no ka huli ana i wahi kupono no ka uwea telegarapa e moe mai ai iuka nei o ka aina, a o kahi i makemake ia oia no kahi ku ole ia e ka moku, no ka mea, he nui na poino i ike ia ma kahi ku ia e ka moku, oia hoi ka hihia ana o ka uwea a poino i kahi manawa i ua heleuma o na moku nunui.
Ua hui aku o Dickenson me Luna Nui o na Hana Hou Boe a me Ana Aina Nui Wall maloko o ke keena Kiaaina ma kela Poaha aku nei no ka noonoo ana me keia mau luna aupuni i na wahi maikai o ka uwea e pae mai ai iuka nei, heekolu wahi kupono i manao ia, oia o Waikiki, Daimana Hila a me Waialae. E hoomoe ia ana ka uwea malalo o ka honua i kona wa e pae mai ai iuka nei a hiki ikona keena ma keia kulanakauhale.
O ka loihi o ka uwea i makaukau i keia wa no ka hoomoe ana ua hiki aku no ia ma kahi o 800 mile, a o ke koena aku o ka uwea aia no ia ke hana ia ala, a e paa hoi ia mamua o ka la 1 o Augate. He nuhou hoohauoli no keia i loaa mai la i keia kulanakauhale, no ka mea, e hoea mau mai ana i Hawaii nei na mea hou o na aupuni like ole o ka honua nei i kela a me keia minute, a e pau ana hoi ka kakou kali ana aku i na mea hou maluna mai o na mokuahi. O ka mahina o Novemaba ka wa o keia telegarapa i manao ia ai e hoea mai ana i anei. O ka hoomoe ana i ke telegarapa he hikiwawae loa a ua manao o Dickenson ina he malie ka moana ua hiki no ke hana ia iloko o umi kumamakahi la mai Kapalakiko a hiki i Hawaii nei.
HE HOOMAKAI.
Ke haawi aku nei au i ko’u hoomaikai palena ole i na Hui a me na Ahahui, na Hoaloha, Na Kula Sabati, ma o ko lakou mau komite la, i ko oukou haawi ana mai i na kanaenae hoalohaloha ana, no ka’u kane i aloha nui ia, James Keauiluna Kaulia, a na ke Akua kahikolu iloko kona lokomaikai palena ole e kokua mai ia kakou, Amene.
MRS. MARAEA KAULIA.
Kapalama, Mei 13, 1902.