Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 19, 10 May 1902 — Page 4

KE ALOHA AINA

4          KE ALOHA AINA, POAONO MEI 10, 1902

Hookawaia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nu pepa na ka Lahui Hawaii.

 

Edward L. Like.

Lunahooponopono.

Joseph K. Like.

Luna Hoopuka

Alex. Nawahi.

Luna Hoohana.

Emma a. Nawahi

Puuku u Ke Aloha Aina.

 

Puka Pule.

E hoopuka ia ana ma na kakahiaka Poaono a pau.

 

No ka Makahiki . . . . . . . . . . . . . .$2.00

No ka Eono Mahina. . . . . . . . . . $1.00

No ke Kope Hookahi. . . . . . . . . . . . . .05

 

Keena Hana.

Ma alanui Moi, Leleo, Helu 370, Kokoke ma ka Hale Hoolulu Kaaahi. Pahu Leta 513.

 

Honolulu . . . . . . . Mei 10, 1902

 

O Iune ae no keia, ka mahina a ka Elele a kakou e huli hoi mai ai i ke one o Ka(pau)kuhihewa. E hoi mai ana paha me ka waiwai he waui pulo paakai ko ka li_ma_aole pa_ha? Nana ia aku.

 

Waiwai ole ka hoi ka poe Republika a kakou o Amerika, aohe nana mai i na bila a ka Elele, na lakou la no e noke mai la i ka poluka a palahe kapalu o kela bila keia bila. E aho no ka hoi ka anei poe Repubalicka hamo puna he vito wale no.

 

I KA HOME. RULA_RUPUBLIKA IHO LA HOI KAKOU A PAU KUHIHEWA EKA LAHUI; NOLAILA, HOAO I KE DEMOKALAKA.

 

E na poe aloha aina oiaio, ka poe ia lakou ka hapanui o ka mana koho balota, e aho e waiho ka aoao kalaiaina lahui “Home Ruba Repubalika,” a e hoao i kahi aoao lahui oia ke Demokakalaka no keia kau ae. Ke manao nei makou he aoao kalaiaina pakalaki paha keia o kakou ina e hoomaopopoia penei: He pakalaki no a kakou i ikemaka iho nei ma ko anei Ahaolelo o ke kau i hala, aohe wahi hana a na Lunamakaainana a kakou i hana ai a ko a i ae hoi la ua loaa i ka lahui ka pomaikai, he ole loa; a pakalaki pu ma i la no hoi i Amerika a kakou e ike ae la aohe naua ia mai o ka lakou nei mau pono aohe hoolhe ia o ko ou kou leo ma o na alakai Home Rula Repubalika ala o kakou. Nolaila, ke paipai nei makou ia oukou e na poe aloha aina ka poe i kuleana me makou, no ko oukou pono makou e kau leo aku nei, hoao i ka aoao “Aloha Aina Demokalaka “ no keia kau ae. Ua pau ae la kuhihewa i ka Home Rula Repubalika.

 

HAULE KA MANAOLANA O NA HOME RULA REPUBALIKA

 

Aohe Nana ia o ka Hoopii Kue Kiaaina ame kahi mau Kumuhana e ae e ka Peresidena ame na Repubalika o Amerika.

 

A Heaha iho la ka Waiwai o ka Hoo republika ia ana o ka Aoao Home Rula?

 

E ka lahui aloha aina mai Hawaii a Niihau, e nana ae i keia mau huaolelo moakaka e kau ae la maluna a hooia iho: Ae no hoi, he mea oiaio kela; a heaha ka hoi ka waiwai o ka ka Elele hoi ana mai ma ka makahiki i hala e “hoo repubalika” i ka lahui ma o ka hoolilo ia ana o ka aoao Kuakoa “Home Rula i Home Rula Repubalika” i keia wa, eia ke kumu:

 

Ua manoa kuhihewa loa, mamuli oia hoolilo ana ia aoao nana oia i koho a lanakila, a o ke ka pili ana mai ia Repubalika ma ka huelo o Home Rula, oia ka mea e nana ia mai ai e na poe Repubalika o Amerika a me ka peresidena Repubalika pu; peia i ku iho ai ke kaena a na Elele ala a ke lahui ma kana haiolelo i kakahi po mawaho iho o ka hale paikau ma Haimoeipo e i ana penei: O ko kakou hoo repubalika ia ana, aole o ke ano Repubalika hamo puna oanei, keia poe Repubalika neikaneie nana kakou i hana ino, aka, o ko kakou Repubalika, me na poe Repubalika no ia o Amerika, kahi o ka kakou mau hana a pau au e waiho aku ai a e lilo ana lakou i mau ho loha no kakoa. E hoomaopopo mai oukoa, o ka Peresidena a Amerika he Repubalika, o ka hapanui o na hoa o ka Ahaolelo he poe Repubalika, a aole e neie ka holopono o na mea a pau ke hiki mai i ka wa o ka hana.

 

O keia ae la na olelo a ka Elele imua o kela anaina i hiki aku, a o makou pu kekahi malaila ia wa. Eia ka hinau ia kakou: Ua ko mai la anei ka hoopii kue a na Home Rula ma ona ala e hoopau la o Kiaaina Dole mai luna aku o kona noho? Eia ka makou e hoike aku nei, aole! aole e pau ana o Dole. Ke holopono mai la anei na hila a pau i waiho ia aku e ia iloko o ka Ahaolelo?

 

Ma ka hoike a na nupepa mai Wasinetona loa mai; aole hookahi e holo ana a hiki i kona huli hoi ana mai i keia mahioa ae. Aohe i holo ka hika o na aina haawi wale no kakou. Aohe no i holo ka hila okaua aina, e laa ka bila hoopae lepera ana, ka bila kula, a me kahi mau bila ano nui e ae. O na poe Repubalika nei hoi o Amerika ana i pai mai ai i ka maikai, o lakou na poe e pono ai kana mau hana ke hana aku, aohe wahi mea a ike wale mai. O la Persidena hoi keia, he ole ka maliu mai. Haule maopopo ka manaolana o na Home Rula Repubalika. Pakalaki mau no paha kakou.

 

KA HOPENA O NA HAWAII OPIO NAAUAO MA KEIA HOPE AKU

 

Ma ka olelo a ka nupepa Avalataisa, na hoike ae ola penei; Mai ka makahiki 1900 mai a hiki i keia wa, ua hiki aku la i ka 2800 poe haole malihini i komo mai i Hawaii nei eia ke noho pu nei me kakou, a e loaa ana ia lakou ka mana koho balota ma keia kau koho ae o ka mahina o Novemaba.

 

E nana mai kakou i ke kabeawi o ka haole e komo nui mai nei i Hawaii nei, nolaila, aole emo a uhi pu ia na wahi heluna lahui Hawaii e keia poe aeahaukae o Amerika mai. O keia iho la koi ka waiwai o ka makemake ana a kahi pao Hawaii e kakou i ka hoohuiaina, O ka mea no ia e ike ai; e makaukau mau ana ka ibu o na kamaa o ka haole i na wa a pau a lakou e ike iho ai oia ka wa pono no ke peku ana mai i ua. Hawaii i loaa na hoohaanao maikai ia ana. Nolaila, e hiki mai ana ka wa e waiho ai lakou i na peni aulii o na keena olhana, e pau ana ke kalina ana o na lima a e napala haukao ana i ka kepo me ka lalau i ka oo a me ke kipikua a me kahi mau hana hooikaika e ae ma kahi o na peni miomio, a maiaila wale no e loaa aku ai kahi pono a me ke ola ana o ka ohana ma keia mua aku.

 

Ua hala a hala loa ke au i ike ia ai ao e ke kanaka Hawaii ma na oihana, a no ka haole wale aku ana no ka heluna o keia hope aku. He oiaio, he mau wahi la helu wale no ko oakou e na opio Hawaii naauao e laweiawe ai i na hana ponoi o kou aina hanau a pau loa aku i ka haole. O ka hopena aku ana ia o na Hawaii opio naanao o kakau ma keia hope aku. No keaha mai? No ka hoohai ia ana hoi o Hawaii nei me Amerika i keia wa, a peia no e holomoku mai nei na haole i Hawaii nei e hoopiha ia ai ua keena oihana me ia poe, a leie ae na Hawaii i waho loa e noho ai i ka ua, a o ka hale ia lakou la. Aloha no.

 

E holo hoomaha aua ka makuahine Pauka o Ke Aloha Aina ma keia Kinau ae no kono home aloha i ka ua lu lehua o Hilo.

 

Eia ma ke Keena o Ke Aloha Aina nei kekahi mau kope o ka moolelo hoonanea o Pakua me Kuapakau o na helu 1 a me 2 i hoopuka ia e ko makou makamaka Moses Nakuina, He 26 kenela o ke kope hookahi.

 

HAWAII MA BUFFALO

 

(Kakauia e William J. Coelho. Hoomauia.)

 

KELA ME KEIA

 

Iloko o na mahina eono a oi iki a makou i noho ai ma keia kulanakuahale ui na lehulena wale na mea like ole a makou i ike ai, mai na mea i kupono i ka maka ke nana a ia na mea kupono ole, mai na mea nani a i na mea ino; a e like me ka huikau o na mea lehulehu wale a ka meka e au wale si, pela no ka lehulehu o na poe a makou i launa ai. O ka mea kupanaha loa a lou lunaikehela i hoomaopopo ai oia keia, iwaena o kela 400000 kanaka e noho ana malaila, aole i piha ka hookahi hapakolu poe karistiano oiaio,(oia hoi, o ka poe e hoomanae ana i ka la o ka haku).

 

IWILEI

 

Ua helu n iwaena o ka poe haipule a iwaena no hoi o ka poe e lawelawe ana i na hana haumia. Ua ike au i ke ano o ka noho ana o keia mau pap elua, a ua hoopuka aku au i kekahi mau kahunapule loikoi loa a Buffalo, “he oi aku ka maemae o Hawaii ma ke kulana o ka nohona o na makaainana mamua o ko buffalo nei.” Ua ninau mai lakou, pehea oe i manao ai pela? A ua pane aku au penei: Maanei, na kau liilii ke ku ana o na hale haumia, a he lehulehu wale na poe i kupono loa no na home mae mae e haawi nei i ko lakou mau kino ni no ka make; a ia lakou e noho kau liilii nei, na kuu akea loa ia ka lakou mau hana haumia iwaena o na opio. Ma muli o keia mea ke hoomaopopo nei au, o keia no ka mole e ula mai ai o ka ike i ka hana haumia Aka, ma kuu aina aloha, i ua la i kaahope aku nei, ua hookaawaie ia he wahi no ia ano poe, ma kakahi wahi ano pilau o ka e Mailaila i hoomakaukau ia ai he pa nui, a maloko olaila i kukula ia ai he mau hale loloa me na rumi liihi. Ma keia mau keena liilii inoho ai ua wahine o keia mau lahui, Iapana, Fareni, Geremania, Pelekane, Amerika, me kekahi mau Pukiki. Iwaena o 500 poe wahine o keia ano, aole loa he hookahi wahine Hawaii I ko lakou lohe ana i keia mea, na nui ko lakou mahalo, a ua hoike mai i ko lakou makemake e loaa ia haawina a ka mae mae i ko lakou iahui. I mea e loaa ai iea na hooia kupono e pili aua i keia mau hana waiaila, ua kipa aka au ma ke keena o ka makai nui o ke ku.