Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 18, 3 May 1902 — Page 4
This text was transcribed by: | Mae Takeda |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KE ALOHA AINA, POAONO, MEI 3, 1902
Ke Aloha Aina
@ @muia no ka
Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nu pepa no ka Lahi Hawaii.
EDWARD L. LIKE.
Lunahooponopono.
JOSEPH K. LIKE.
Luna Hoopuka
ALEX. NAWAHI.
Luna Hoohana.
EMMA A. NAWAHI
Puuku e KE ALOHA AINA.
PUKA PULE.
E hoopuka ia ana ma na kakahiaka Poaono a pau.
No ka Makahiki $2.00
No ka Eono Mahina 1.00
No ke Kope Hookahi .05
KEENA HANA.
Ma alanui Moi, Leleo, Helu 370, Kokoke ma ka Hale Hoolulu Kaaahi. Pahu Leta 513.
HONOLULU MEI 3, 1902
Mai noonoo wale no na mea i kahi e i mamao loa mai ia kakou aku. Aka, e noonoo nui iho no ua mea o aeia kau ae e hiki mai ana. E noonoo akahele no ka aoao kalaiaina lahui kupono a oukou e alakai ia ai ma keia mua aku.
O ka hoala ana a kekahi mau Hawaii oiaio i kekahi "Hui Kokua a Hookuonoono o na Oiwi Hawaii" he hana maikai ia na na Hawaii e hana ai, a he hoike ana hoi ia i kou manao nui a me ke aloha no kou ohana ke hiki mai ka wa o ka pilikia i ike ole ia. He ole ke dala lu wale no mamuli o ka lealea. E hoomanao, aole he mea mau ka loaa me kakou i na wa a pau.
O Lunamakaainana Robikana o Ilinoi, he kanaka Demokalaka, oia maoli no ka hoa kuka a hoaloha oiaio o ka Elele Wilikoki e noho mai la i Wasinetona, oia ka mea nana na ninau ano nahoa a pau i waiho mai imua o Dole no ka pane ana aku. Hele ka na Repubalika a nau na kui i ka ukiuki ia Robikana. Oolea no ke Demokalaka.
MAI KAUKAI WALE KA PONO I AMERIKA.
O ka nana ole ia ana o na kumu hoopau kiaaina a na Home Rula e ka Peresidena o Amerika, a pela no hoi me kahi mau mea e ae a kakou e kaukai aku nei i Amerika e pono mai ai. Ua like ia me na moeuhane palaualelo o ka po; a eia wale no ka hana pono ia kakou, mai noonoo nui aku i ko Amerika mau pono, aka, ma na mea pili ponoi ia kakou o Hawaii nei, malaila iho no kakou e noonoo nui ai, oia ka mea pili i keia kau koho balota ae, owai na poe kupono e koho ia ai a me na hana e hana ak ai iloko o keia Ahaolelo ae, oia wale no ka mea nui a kakou e hoomaopopo ai, a mai kaukai wale ka pono i Amerika. Oiai, he aupuni ko kakou no kakou iho, a he mau kanawai, a he Ahaolelo kahi e hoopono pono ia ai ko kakou mau pono.
LILO KA HOOPII KUE A KA HOME RULA IA KIAAINA DOLE I MEA OLE.
A Pela no Hoi ka ka Repubalika ia Lunakanawai Humepera.
O ke ko ole a me ka nana ole ia ana o na hoopii ke a na Home Rula i ka Peresidena no ka hoopau ana ia Kiasina Dole, a pela hoi ka na Repubalika ia Lunakanawai Humepera, he mau mea ano nui ia a kakou e hoomaopopo iho ai a olelo iho: Akaka ole no ka hoi ka aoao kalaiaina punahele o keia mau aoao elua.
Ke olelo nei makou ina paha hoi o ka aoao Home Rula nana ka hoopii kipaku ia Dole a e nana ia mai ia aoao ma ke ano oia ka hapanui o ka lahui, a o ka aoao lanakila hoi ma ke kau i hala, ina ua hoolohe ia ka lakou a hoopau ia mai la o Dole; a ina hoi i nana ka Peresidena ma ke ano o ka poe na lakou ka hooopii e kipaku ia Humepera "he poe Repubalika" keia a he Repubalika oia, ina la paha ua hoolohe ia ka lakou nei a kipaku ia o Humepera. Aole nae pela; ua kaupaona mai la ka Peresidena maluna o ka laua mau hoakaka ponoi ana imua ona ina mea a pau, a ku iho la oia he uwao iwaena o laua, a me he makua ala hoi e a'o mai ana i na keiki liilii e hakaka ana. Nolaila, e ka lehulehu e hoomaopopo i ka pololei o na olelo a Ke Aloha Aina i wanana kahiko aku ai i kinohi loa i ka wa i ulu ae ai o keia mau paonioni iwaena o keia mau aoao kalaiaina ma ka makahiki i hala.
Ua hoakaka mua aku makou i ko makou manao kanalua no ka pau o keia mau kanaka elua a Amerika i hoonoho mai ai; aia wale no he pau no ko laua kau i hoonoho ia ai ma ko laua mau kufana, a i ole he haalele maoli no kahi o laua. E nana i kahi manao ma Ke Aloha Aina o Mei 11, 1901, Buke VII., Helu 19, aoao 4, kolamu 2, a e ike ia no ko makou manao malaila. Ua ike mua no Ke Aloha Aina ia mea, aohe e hoolohe ia keia ma hoopii, a aole no e pau ana kahi o laua nei. Aka, e uhiuhi lau mamaue wale ia mai ana no e like me kahi wai o Kapapala.
Ua hoole aku ia ka B hopa Guletana, ke poo o ka hoomana Katalika ma Hawaii nei, i ka manao o ka Papa Ola e hookaawale ae ia Makua Wendolin mai ke kahua ma'i mai, ma o ka loaa ole ana he mau kumu hoopii kupono no ua makua ala e hoopiu ia ai ma ka aoao o ka Papa Ola.
HE MAHALO IA J. P. COOKE
Me ka halawai ana a ke Komite Waena o ka Aoao Repubalika i ka po Poaono iho nei, ua ikeia aku ka uluaoa o na Hawaii me na haole hookae Hawaii mamuli o kekahi kumuhana ano nui i waiho ia imua o lakou. Oiai lakou a pau e lulumi ana kahi i kekahi me na oleio oolea a ano kupono ole, ua komo aku la ka uhane o ka huomanao aloha no ka hoa paio kalaiaina i hala, iloko o ka puuwai o ka opio, Mr. J. P. Cooke.
Ia Aki ma e hoopaapaa waiwi ole ana, ia iala e kakau ana i kona manao, a mamua ae ka hookuu ana o ka halawai ka hora 11:30 ia po, ua ku ae keia opio pnuwai aloha, a noi aku i ka oluolu o ka halawai e hoolohe i kana olelo hooholo.
"Oiai, ua ikea me ka minamina maoli no. Ua make o James Kauha ka lunahoomalo o ke Komite Hooka o ka Aoao Kalaiaina Home Rula; nolaila,
"E Hooholoia. E komo pu ke Komite Waena o ka Aoao Kalaiaina Repubalika iloko o ke kumakena pu ana me ka ohana, na hoaloha a me kona aoao kalaiaina i hoonele ia iho la i kana mau alakai naauao ana a me ka lehulehu".
Ua hooholoia keia Olelo Hooholo me na waimaka o na hoaloha a me na hoa komite. Mamua ae o ka hooholoia ana, ua hoike ae keia opio, penei: "Aole a i lawe mai i keia Olelo Hooholo i mea e hoomalimali ai i na oiwi o keia aina, aka, mamuli o ko'u ike he hana kupono no'u ka hoike ana i ka naauao o ka mea i hala, i kumu e mau ai kona hoomanao ia ana ma kona kulana oiaio. Aole au i nana ikona lilo ana he hoa paio kalaiaiua, aka, ua ike aku au iaia ma kona ano naauao a he kalaiaina alakai wiwo ole no kona lahui.
Nui ka mahalo i keia mau olelo a keia opio puuwai akea. O keia ka pulapula mua loa a na mikanele i hana i kekahi hana e mau ai ka hoomanaoia ana o kekahi Hawaii naauao.
Nou e Mr. J. P. Cooke na maha lo ana o ka lahui mai Hawaii a Niihau, a na ka Makua Lani e malamaia oe i na la a pau o kou ola ana, a pela no auanei e ikeia mai e ka lahui oiwi o ka aina kulaiwi o kakou. Mahalo.
Ma ka mokuahi Sonoma o ka la 7 o Mei i manaoia ai e hoea mai ai o Komisina Ede Boe i Hawaii nei, ina aole he mau keakea ma kona alahele.
O ke Kiaaina opio loa o Amerika Huipuia i keia wa oia no o William McCrockey i hookohu ia aku ia i Kiaaina no ka Mokuaina o Wasinetona ma kahi o Kiaaina Rogers i pau. He 28 makahiki wale no ona i keia wa.
HAWAII MA BUFFALO
(Kakauia e William J. Coelho.
(Hoomauia.)
E Mr. Lunahooponopono, e ka makamaka ahonui ma keia kuauhau a ka oukou kauwa nei;
Mamuli o ka nui hewahewa o na mea akeakea i ka holopono o ka lawelawe ana i na hana pili i ka oihana kahu manao, ua haulo kekahi mau mea ano nui loa i kopono i ka kakou milimili nei ke hoomaikeike aku i na kini lehulehu o kakou; a e ole au i kilohi iho la i ke kii o ke kahua hoikeike nui a makou i noho ai a kamaaina maoli, akahi no a hoomanao hou i kela Puoa Uwila kiekie a'u i pii a me na kukui uwila hookalakupua o ka lokowai, -- kahi a makou e luana ai i ka malu o ka lau oka. W.J. C.
KA PUOA UWILA.
O keia kekahi o na puoa kiekie loa i kukuluia ma ke ao nei, a nona ke kiekie he 409 kapuai. O kona kahua o lalo, he 80 kapuai kuea. Aole mau mea hoikeike maloko o keia wahi, mawaho ae o na mikini holowaa pii (elevator), he elima ano i hoomakaukauia ma keia wahi. Mai ka honua olalo a hiki ae i ke pola, he 80 kapuai.
Aia hoi, ma ka aoao hema o keia puoa, e huli ana i ka espalanade (oia hoi kahi holoholo o ka poe makaikai, a he wahi paikau ia), ua hanaia kekahi puka nui e oili mai ai o ka wai a haule iho lalo e like ma ka Wailele o Niakala. He 70 kapuai ke kiekie o kahi o keia wailele nuku o haule iho ai. I ka po he oi aku ka ui o keia wahi wailele, no ka h@a ia mai o ke kukui uwila mahope mai o ka wai. Ke nana aku ka mea makaikai, olinolino ka wai me he wena la no ke kai hohonu ma na kaha one.
Maluna ae o keia pola mua, he wahi ia i hoomakaukauia no ka poe makaikai e ku ai a nana aku mawaho o na puka aniani liilii, a ike aku i ke kulanakauhale o Buffalo ma ka hema, a o Tonawanda hoi ma ka akau, a pela i na taona liilii e ae a puni. Ma keia wahi pii hou aku a kau o ke anuu ekolu, he 250 kapuai. Ma keia wahi, puka aku mawaho a nana ma kela a me keia wahi. He nani maoli no ka waiho ana o ka aina ke ike aku, pela no me ke kulanakauhale. Maanei, pau ka hiki i ka poe makaikai ke pii hou aku iluna, he kapu loa.
I ka'u la i pii ai, ua kono mai ka Luna Nui o ua puoa la, Mr. J. C. White, a i ko'u hiki ana aku, o ka hora 5 ia o ke ahiahi, he la malie, i ka malama o Iune.