Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 7, 15 February 1902 — Page 1

Page PDF (719.29 KB)

This text was transcribed by:  Mahealani Chang
This work is dedicated to:  Ke Alii Pauahi

KE ALOHA AINA

 

HILO BAY, HAWAII

UA MAU KE EA O KA AINA I KA PONO

HOOKUMUIA I MEI 20, 1895

BUKE VIII.   HONOLULU,            POAONO, FEBERUARI 15, 1902.            HELU 7.

 

POINO HE 200 KOA IAPANA

 

            Iokokohama, Feb. 1. Ua hoopuka ae na nupepa Iapana, i kekahi mau lono telegarapa mai Aomori no ka la 28 o kela mahina i pau iho la, e hai mai ana he elua haneri a oi koa o ka Regimana Elima o Iapana i make i ka hau malalo o Konela Yamaguchi oiai lakou e hele ana no Tashiromura. Ua hoolulu iho lakou ma ka mauna Hakkoda, i ka wa i hiki hou ole ai ia lakou ke nee aku imua, a ua manaoia ua make lakou a pau, a he hookahi wale no ola i maopopo ua pakele mai oia o Kopala Goto. Ua loaa aku oia me elua o kona mau hoa e ku ana no i na poe huli, aka, ua make mua nae laua, a oia hookahi wale no ka mea e kamau iki ana kahi hanu ola. Ma kana hoike he elua la ko lakou hoolulu ana ma Tamoginomura a ma wa ia ua pau loa iho ka lakou wahie me ka ai, nolaila, ua hookuu ia aku la kela a me keia e imi i ko lakou wahi e pakele ai. O ka nui o na koa a pau i make ma kahi he 210. Aia ka regimana koa holookoa a me na kanaka ke huli ia i na koa poino i manaoia aia ke huna ia la e na pauku hau.

 

KUE I NA LIMAHANA ASIA.

 

            Ma kela Poaono aku nei ua hoouna aku la ke Komite Mana Hooko o ka aoao Kuokoa Home Rula he palapala hoopii ia Luna Nui o na Hana Hou Kimo Boe a me Kiaaina Dole e kue ana i ka hoohana hou ia o na limahana Asia ma na ano hana aupuni a pau. A e haawi ia mau hana i na kupa Amerika wale no. Aole wale ia laua manao o keia palapala hoopii i hana ia ai, aka, no na haku hana a pau e lawelawe ana i na hana aupuni ma ke ano aelike, aole loa lakou e lawe i kekahi mau limahana Asia. Aole i lohe ia ka pane a Kiaaina Dole a me Kimo Boe no keia palapala hoopii.

 

            UA HALA O KEOKI KAAKA

 

            Ua hala aku la maluna o ka mokuahi Sonoma o Keoki Kaaka, ma kana huakai no Wasinetona no ka pane ana aku i na ninau a pau e waiho ia mai ana imua ona e Peresidena Rusevela e pili ana no ke kulana hooponopono aupuni Hawaii me na hana ekaeka i lawelawe ia.

            Mamua o ko Kaaka haalele ana iho ua hui aku oia me kekahi poe kalaiaina o keia kulanakauhale no ka haha ana i ko lakou manao e pili ana no kana huakai i Wasinetona a me ke kanaka kupono e lawe ae ai i ke kulana kiaaina @ a oiaio na lono e hauwawa ia nei no ka pau ae o Dole ma O H. P. Balauwina a me R. W. Wilikoki kekahi mau inoa i waiho ia aku imua ona, aka, aia nae ko Kaaka paulele ma ka inoa mua ke lilo ole ia Sam. Paka ia kulana. No ka noho Kakauolelo hoi ua makaukau oia e apo aku ina e haawi mai ana ka Peresidena ia kulana iaia. O ka hopena o ka Keoki Kaaka huakai oia ka kakou e kali aku.

 

HE BUKE MOOLELO HAWAII.

 

            Ua hoopuka ia ae nei e ko makou makamaka Mr. Joseph L. Kukahi he buke moolelo hou i kapaia "Ke Kumulipo." Ma ko makou nana a heluhelu ana iho i na manao o loko he nui na mea waiwai nui i halawai me ko makou mau maka i kupono na kela a me keia Hawaii ponoi e lawe ai i kona kino lahilahi a malama ma ko lakou mau home. Aia maloko ona na kuhikuhi o ke kulana mahina ma ka helu Hawaii, ka moolelo e pili ana no ka hookumu ia ana o Hawaii, na kuhikuhi e pili ana i na haleleta, na mokuahi lawe leta, ka wa e lawe ia ai na leta ma kela a me keia wahi, a pela aku. O ke kumukuai o keia buke he 35 keneta wale no. O kona helu mua loa keia i hoopuka ia ae la ma keia mahina.

 

HE PILIKIA MAOLI NO

 

            Kekahi poe e noho nei ma kekahi mau wahi o Kalihi mahope aku o ke kula o Kamehameha. He nui na apana aina kuai malaila i kuai ia a lilo i kekahi poe, a ke ku nei he mau hale nani ma ia mau wahi i keia wa, a hala loa ihope a hala hoi iluna o kela mau apana aina hookuonoono o Kaiulani. Aka, o ka pilikia nui i ikeia, oia no ka nele oia mau wahi i ka wai ole. Aole i hoomoe ia he paipu wai e ke aupuni ma ia alanui no ka pono o kela poe e noho nei ma ia mau wahi.

            Ke manao nei makou aole no hoi paha e poho ana ke aupuni ke hana ia pela, oiai, e like me ka nui o na poe e noho ana ma ia mau wahi, pela no ka nui o na auhau wai e komo mau ana iloko o ka waihona o ke Keena Wai. Aole no e poho ia mau dala a ke aupuni e hoolilo ai no ka hoomoe ana i paipu ma ia wahi. Alaila, ua loaa like i ka lehulehu ka pomaikai nui o ka inu ana i ka wai maemae, a me ka pono hookahe iloko o ko lakou mau pa iho no na mea kanu a pela aku.

            Ua hoomanawanui maoli no ka noho ana o kela poe hookaa auhau me ka nele i ka pono wai. Aole i nana ia aku e ke aupuni ka pono a me ke ola oia poe malaila. Ma ka hoike mai a kekahi poe, he nui ka hoomanawanui o o na poe wahine oia wahi i ka auamo i na puolo lole holoi a lawe aku la i kahi o na wai loi e holoi ai a pela me ka wai e hoomaemae ai i na mea pili i ka home. Pilikia kela e pono ai i ka luna wai ke hana koke ia me ke kali ole a keia makahiki ae.

 

HOOLAHA AHAHUI EUANELIO O KA MOKUPUNI O HAWAII.

 

            E noho ana ka halawai o ka Ahahui Euanelio o ka mokupuni Hawaii ma ka luakini o Mokuaikaua, ma Kailua N. Kona, hora 10 a. m. ke hiki aku i ka Poaha mua o Maraki 6, 1902. Nolaila, e akoakoa ae na hoa a me na lala ol@ Aha ma kahi a me ka manawa i hai ia ae ia,

            JOHN KEALA,

            Kakauolelo.

 

            HOOKUU IA O KASABARO

 

            Ma ka noho ana a ka Aha Kiure e hoolohe i ka hihia o Kasabaro, ka Iapana i pepehi ai i kana bebe he mau mahina ae nei i hala a i hoea aku hoi imua o ka halewai a haawi pio aku la iaia iho no ka hewa karaima eleele ana i lawelawe ai. Ua hookuu ia mai oia e ka Aha Kiure malalo o ke kumu ua pupule o Kasabaro i kona wa i lawelawe ai i keia hana manaonao. O Makalanahana ka loio o Kasabaro a ma kana mau olelo pale naauao e hooili ana ua pupule ia ka mea i hoopii ia i kona wa i pepehi ai i kana keiki i hookuu lanakila ia mai oia, no ka mea, aole loa ka oia e lawelawe i kekahi hana hoopoino maluna o kana mea aloha ina aole oia i pupule.

            Eia o Kasabaro iloko o ka lima o Kauka Mori, no ke kali i ka hana kupono e hookau ia aku ai maluna ona, oia hoi, ka hoopaa ana iaia ma ka hale pupule a i ole ke kipaku ana aku iaia e hoi loa no Iapapa. He hookuu wale ia no ka hoi ka pepehi kanaka.

-

            Ulolohi na mokuahi mai Kapalakiko mai, malia paha no ka ino o ka moana.

            He hoolaha hooko moraki ka ka Pioneer Building and Loan Associatoin e puka aku nei, a pela hoi me Leu Seu, e nana ae.

            Ma ka po Poakahi nei ua aihue ia ke kaa bage o Kauka Kupa a i ka loaa ana aku i ka makai i ka wanaao e ahu ana na iwi pinaki, aka, aole nae ke kolohe maluna ona. Ua manao wale ia na kekahi poe koa keia mau hana kolohe.

            Ina aole he mau kuia e malama hou ia ana he heihei moana mawaena o na moku kiakahi La Paloma a me Gladys, a me he la o Helene ana kekahi e komo pu ana ma keia heihei. O ka pahu holo, mai Honolulu aku nei a hiki i Lahaina a hoi mai, a ua like hoi ia me 150 mile ka loihi.