Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 46, 16 Nowemapa 1901 — Page 2
This text was transcribed by: | Susan Moore |
This work is dedicated to: | My Dad, Santiago M. Simpliciano |
KE ALOHA AINA
KE ALOHA AINA, POAONO, NOVEMABA 16, 1901.
HONOLULU NOV. 16, 1901
NA LIMAHANA MA KA UWAPO
Mr. Lunahooponopono;
I keia mau la e neo @ei, e ike mau ia ana he lehulehu wale o na lahui like ole e pokaa hele ana ma kai o ka uwapo no ka imi ana i pono no ko lakou nohona, a oiai e kaukai ana lakou i ko la kou ola ma keia nohona kino ana, mai na mokuahi mai o ka Hui o Hakafila ma, T. H. Davis, Hui Mokuahi Oceanic, na moku lawekoa, a me ka American Hawaiian Steamship Co. Mawaho ae o keia na moku kalepa a me na moku holo pili aina. A oiai, o na oiwi ka hapanui, a he kakaikahi na lahui e ae, a e hana like ana hoi no ka $2.00 a me ka $2 50 o ka la. Aka, i ka manawa like, e lawela we ana na Iapana ia hana hooke hi no, no
$1 00 o ka la, ma o ka hoohana ana la a ka Hui Stevedore, he uku hoi i hiki ole i na oiwi a me na lahui e ae ke hana, no ka uuku o ka uku, a nui ka hoolilo na ka nohona.
Oiai e hana ana na Iapana no ka uku i hoike ia ae la, ua nele iho la he heluna mahuahua o na poe Poola, ua poe hoi e imi ana i ke ola a me ka pono o ko lakou ohana.
Nolaila, ke hoao nei kekahi mau lunahooikaika o na moho Repubalika o ke Kau Koho Balota i hala a me kekahi mau hoa opio e ae, e kukulu a hoala i Hui Uniona no na limahana ma ka uwapo me ka oielo pu ae o ke kahi o na moho Repubalika i pu ka o ke kau i hala e lilo oia i la la no ka Papa Hooko i na e ho lopono keia hana, a e hoao no oia ma na ano a pau e hooikaika no ka pono o ka Hui, aka, o ka'u i pahaohao ai, heaha la ke kumu i ala mai ai o ka manao hoala i Hui Uniona i keia hoa kaukanawai? a onou aku na kekahi o na lunahooikaika noho holo balota, e hana ana ma ka uwapo a me ke kahi mau hoa e ae, e hapai i ka hana. Aole anei he hana keia na kekahi mau Hui Kalepa i onou aku iaia? a no ka mea ua ike keia poe kalepa o kakou nei, oia wale no ke ala e loaa ai ia lakou ka pomaikai, pela lakou i manao ai, ina e lokahi ana na limahana ma ka uwapo malalo o keia Hui, a oiai hoi he hoa kaukanawai kekahi lala o ka Papa Hooko e lawelawe ana malalo o lakou, alaila, i ka manawa a na limahana o ka Hui e manao ai e hoopii hou ae i ka uku, oia iho la ka wa a keia lala o ka Papa Hooko e hoemi ai, me ka hoomalimali pu mai, ua lawa iho la no i kahi uku maa mau, a oiai oia kekahi o na lunahoohana o kekahi laina mo kuahi, a he hapa Hawaii hoi aole no e nele ka puni wale aku o kahi poe, me ka i pu mai, pololei! O ko kakou ola iho la no ia, a i ka wa e ko ai o kona manao a lohe kona mau haku hana, e hanoli auanei lakou, no ka mea, ua lana malie iho la ka wai i Hauola. E e o'u mau hoa paana pu o ka uwapo, no keaha la keia kumu mahae ana a ka ua i Alakai. Aole anei kakou e pupukahi like mai a lilo i mau lala no ka Hui Uniona o na limahana e ku nei ma Honolulu nei, Alanui Nonanu, Foster Hall, a he lala hoi no na Uniona Makua o Amerika, a o na Luna Nui ua maa i ka hoohana ana ia mea he Uniona.
He manao io ko'u ina lokahi kakou ma keia Hui, aole lo@ e hiki i kekahi ke pulapu ia kakou a e hiki mai no auanei ka la, lele liilii ka poe hoemi uku.
Aole au i manao e hehi aku i o'u mau hoa e manao nei e hapai i keia hana, aka, e noi aku ana ia lakou a pau eia iho ka Hui Uniona i makaukau mua he mau mahina loihi ae nei i hala, a e kali wale ana no ka hana a keia Hui a hiki i ka wa e piha pono ai i na lala. Pela pu no hoi i o'u mau hoa sela moku, e hoolilo ia oukou i mau lala no ka Hui Uniona o na sela, a e ike auanei kakou e mahuahua no ka uku oia hana, oiai, o ka hapanui o na ano hana like ole o ke taona nei, eia malalo o ka Uniona, koe ae la keia mau hana. Nolaila, imua e na Hawaii e lilo i mau lala no na Uniona maluna ae.
PERRY
NA PAPU PALE KULANAKAUHALE.
Eia i Honolulu nei i keia mau la he mau luna aupuni Amerika i hoounaia mai nei e ke Keena Kaua ma Wasiketona no ka nana ana i kahi kupono e kukulu ia ai na papu kana ma ka nuku o ke awa o Puuloa a me ke kulanakauhale nei no ke pale ana ae i keia mau wahi ano nui o Amerika mai ka lilo ana aku i ka enemi i ka wa e hoea hou mai ai he kaua nui mawaena o Amerika Huipuia me kekahi aupuni keiki kane o ka honua nei, a ke manao lana nei kekahi poe e hoea mai ana no ia ma kekahi manawa o keia mua aku, a pele e lawelawe ia nei keia hana me ka pupuahulu nui.
Ua manaoia e hoonoho ia ana na pukuniahi nunui 13 iniha ma ka nuku o Puuloa e hiki ole ai i na mokukaua o ka enemi ke komo aku iloko o ke awa.
No ke kulanakauhale nei e kukuluia ana na papu kaua mai na kakahi mai o Kalihi a hoea i Waialae, ua pau iho nei na kahua o na papu e ku ai i ka wae ia, a
au hoouna ia aku ka lakou hoike ma ka mokuahi Alameda.
He ewalu mau kehua @ wae ia no keia mau papu, a ke hopohopo nei kekahi poe mea aina pili kahakai maloko o keia mau palena no ka lilo aku o ko lakou mau wahi no ka oihana kaua o Amerika Huipuia. O ke kumu o keia hooloihi ia ana aku o na papu a hiki i Waialae ua ikeia ala he awa maalahi loa malaila e hiki ai i ka enemi ke lele mai na moku mai a nee mai mauka o ka aina no ke kulanakauhale nei.
O keia wale no na wahi e kukuluia ai na papu kana, aka, no na mokupuni o Hawaii, Maui, Molokai a me Kauai, na lakou no e imi i ko lakou wahi e palekana ai mai ka hoopilikia ia ana aku e ka enemi.
O keia ka waiwai a ka hoohui aina e hana mai la, aole loihi na la a e ike kumaka ana kakou i na popilikia weliweli a kakou i ike mua ole ai ma keia hope aku, a e hiki mai ana hoi ka wa e ho@i ia ai ka hohono uwahi pauda ma na makalae o Hawaii aloha. Ua hala ka wa o ka maluhia.
MAKE I KE AHI.
Ua hookuu mai la i keia ola ana ma ka hora 12 o ka po La Pule nei o Mrs Anna Pavea Robinson mahope o kona hoohala ana iho nei he mau la iloko o ka ehaeha mai kekahi mau palapu kukonukonu loa i loohia iaia mai na alelo mai o ke ahi. Ma ke aumoe o kela po Poaha aku nei na ala ae oia mai kona hiamoe a mahope o kona hoa ana i kekahi ihoiho kukui ua puka aku la oia iwaho, ma kekahi ulia i maopopo ole ua a ia mai la kona aahu e komo ana e ke ahi mai ka ihoiho mai. Ua holapu koke ae la na alelo ana ole o ke ahi maluna o kona kino a mamua o ka loaa ana mai i na hoopakele ana a kana kane, aia hoi, kona kino ua puhi me na wela ahi. Mai ia wa o kona loohia ana me keia haawina popilikia aole i loaa iaia ka maha a hiki a ke kikoo ia ana mai la o kona hanu ola e na lima puanuanu o ka make, a pau ae la hoi kona ike ana ae i na haawina ehaeha i kau iho maluna ona. Ua haalele iho o Anna Robinson he kane a me ekolu keiki e paiauma aku ana nona. No ke alanui Kula keia makuahine i halawai iho la me keia ulia poino manaonao.
Eia ke manao nei ka Papa Ola e hana i kanawai e hoihoi ia mai na poe hoala i na manao hoohaunaele i Kalihi e hoomalu ai. Oiai, na manao ia o ke kaawale ana mai oia poe ino he mea ia e loaa ai ka noho maluhia ana ma ke kehua mai.
KA WAIWAI O AU HEA KEKAULUOHI.
Imua o ka Aha Kaapuni o ka Ahahookolokolo Kaapuni Ekahi, Teritori o Hawaii.
Palapala Noi hou a Liliuokalani.
Oiai, kekahi palapala kuai i hanaia ma ka la 28 o Dekemaba, 1894, o ke ano na Auhea Kekauluohi (w) i hana, e hoolilo ana i kona mahele a pau iloko o ka waiwai o Charles Kanaina a iloko o ka waiwai o Akahi (w) a me na waiwai e ae a pau i hooilinaia a e hooili ia aku ana iaia, no Liliuokalani (w) imua o ke alo o Charles T. Gulick a me Samuel Nowlein ma ke ano he mau hoike, ma ka la 17 o Iulai, 1900, ua waihoia mai imua o'u no ka hooiaio ana aku, a
Oiai, o Samuel Nowlein a me John E Bush no Honolulu nei laua, Teritori o Hawaii, na niele ia no keia kumu, a he kope o na hoike i hauala e laua ua hoohui ia aku me ka palapala kuai i oleloia ma ke ano he mahele nona, a
Oiai ua hooiaio pololei ia mai la'u, o Auhea Kekauluohi i olelo ia ua hana aku oia i keia palapala kuai me ka oiaio ia Liliuokalani (w) mea kuai;
Nolaila, ma keia ke kauoha ia nei o ka palapala kuai i olelo ia e hoopaa ia aku ia iloko o ke Keena Kope o ke Teritori o Hawaii e like me ke ano a me ke kuhikuhi a ke Kanawai i hana a i kanoha ai.
A. S. HUMPHREYS,
Lunakanawai Ekahi o ka Aha Kaapuni o ka Ahahookolokolo Ekahi
E HEIHEI HOU ANA.
Queenstown, Oct. 30. Ua hoea mai la o Sir Thomas Lipton, maluna o ka mokuahi Celtic o ka laina mokuahi Hoku Keokeo, mai Nu Ioka mai, a na hoike ae la oia aole he oiaio o na olelo no ke kuai ia aku o ka Shamrock II ma Nu Ioka oiai oia e manao nei e malama hou i heihei ma na wai o Amerika ma keia kikina aku. E aa heihei hou aku ana oia no ke kiaha Amerika me ka hoopuka ae kona mau manao mahalo no ka holo o ka Shamrock II. Ua hoole ae o Sir Thomas Lipton aole he manawa o@ i kuee ai me kona mau kanaka e hooholo ana i ka Shamrock, aka, ua noho lokahi lakou a hiki i keia wa.
He kuai hoemi o na Iole Dimiti ke malama ia ana ma ka halekuai o N. S. Sachs ma i keia pule iho.
Ua loaa ae nei i ka hi I@kuai o B. F. Ehlers & Co., he heluna nui o na Ko@ ka Wahine me Kaikamahine iloko o na waihooluu uke ole, a e kuai ia aku ana niai ke 75 keneta a pii aku o ke koloka hookahi; e hele @e e na lede makemake koloka a wae hou iho.