Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 44, 2 Nowemapa 1901 — Page 4

KE ALOHA AINA

 

4          KE ALOHA AINA, POAONO, NOVEMABA 2, 1901.

 

Ke Aloha Aina

Hookumuia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nupepa na ka Lahui Hawaii.

 

EDWARD L. LIKE.

Lunahooponopono.

HOGAN E. KALUNA

Luna Hoopuka

ALEX. NAWAHI.

Luna Hoohana.

EMMA A. NAWAHI

Puuku o KE ALOHA AINA.

 

PUKA PULE.

E hoopuka ia ana ma na kakahiaka Poaono a pau.

 

No ka Makahiki          $2.00

No ka Eono Mahina    $1.00

No ke Kope Hookahi  .05

 

KEENA HANA.

            Ma alanui Moi, Leleo, Helu 370, Kokoke ma ka Hale Hoolulu Kaaahi. Pahu Leta 513.

 

HONOLULU             NOV. 2, 1901.

 

            UA hoomahui ia mai ia makou o ke kumu nui o keia hoeueu koho balota ana no ke pani i ka hakahaka o Hon. J Ewaliko o Hilo i make, no ka manao ana ka e hea ia ana i Ahaolelo Kuikawa hou iloko ae nei o Ianuari (i mea lu dala), He kanalua no ko makou i ka oiaio o keia. Pela io paha aole paha. O ka makou ike o ka mahina o Ianuari ae nei, he wa nui ia o ke dala e komo mai ana i ka waihona aupuni mamuli o na dala hookaa auhau, na dala hookaa auhau wai, a pela aku. Aole pilikia nui loa oia wa i ke dala ina e manaoia i wahi e holo ai o ka Bila Aie a loaa mai ke dala, ua opaha hou aku la no ma na lilo e pauaka hou ia mai ana, a o na hale pa'i a me na poe unuhi ke pomaikai ana, a nui hou no ka lilo. Waiwai ole.

 

            HE aloha aina io no ka aoao o ka lahui a hiki i ko kakou hui ana a hiki no i keia la. He Demokarata ko Amerika aoao lahui. Ke hoohui io ae keia mau aoao lahui elua, ua kohu pono maoli no. Aole hoi e like me keia, he aoao Kuokoa Home Rula ka Wilikoki a me Kalauokalani ma i kukulu iho ai no ka lahui a kohoia iho nei oia i Elele a puka, a hele aku nei i Amerika. Aka, hoi hou mai nei oia a hoololi ano e ae nei ma ke kapili hou ana mai i keia inoa Repubalika, e hoohui ae me ka aoao a lakou i kukulu hookamani iho ai he Kuokoa Home Rula. Eia ka ninau malaila, he aoao anei ka Repubalika no ka lahui, no ka poe ilihune? Aole, he aoao ia no ke @upuni, a no ka poe waiwai, aole nana ia o ka pono o ka poe ilihune o Amerika e ia poe, oia nae ka aoao kalaiaina a lakou nei i hoohui aku nei ia kakou. Ua kupono anei keia? Aole, ua paewa maopopo ka pilina me ka nihoniho. I loaa ka ka mokuaina wahi a ka Elele. He loaa iho. He makemake fulu wale no keia mau hana. Ke hoole nei KE ALOHA AINA, aole mokuaina e loaa iaia ke noi ma keia Kau Ahaolelo ae o Amerika a hiki i ka pau ana oia Ahaolelo.

 

HE LEO HANEHANE MAI KE KUAHIWI MAI O HALEAKALA,

 

A na ka Telegarapa Uwea Ole Hoi i Kikoni Mai a Koele Ana i ka Luna o Daimana Hila.

 

            Na ko laila mea kiai telepona i panee loa mai a ke keena o KE ALOHA AINA me keia mau wahi huaolelo: I aoao "Demokarata aloha aina" ko ka lahui ma keia Kau ae e pono ai. Me na wehewehe pokole ana i ke kupono loa oia inoa penei:

            Mahope iho o ke kahuli ana o ke aupuni, ua ike ia ka lokahi a me ke kupaa o ka lahui i ka aoao aloha aina a hiki i ko kakou hoohui ia ana me ka ae ole no o ka lahui a hiki i keia la. Ano, ua hoohui ia kakou a lilo i poe makaainana no Amerika; o ko laila aoao lahui he Demokarata no ia. Mamuli o ko kakou hui ana, nolaila, he mea pono e hoohui like ia keia mau mea elua, ko Amerika aoao lahui a me ko Hawaii nei aoao lahui, alaila, ua loaa keia inoa kupono a maemae maoli no iwaena o kakou ka poe aloha aina he "Demokarata aloha aina." O keia "Demokarata aloha aina" no hoi he Demokarata ia e kuokoa ana me ka hoopaa ole ia malalo o ko Amerika poe Demokarata, aka, e nana ia aku oia ma ke ano oia ko kakou hoaloha maikai ma Amerika.

            Aole no hoi he Demokarata o ka poe hookamani a kumakaia e like me ka ke Kuokoa Home Rula i helu papa mai nei i na inoa o Kini ma. Owai ka i ike ia lakou; aole i hiki mai kela Loio Demokarata Makaianahana e noho pu la iloko o ke keena loio hookahi me Kini ma i ka wa i hookahuli ia ai kakou aole oia ianei, manao anei kakou o ka hoopaapu ana i ka hipa a me ke kao i ka pa hookahi a ai like i ka weuweu oia pa, alaila he mea ia e kahuli ae ai ke kino o ka hipa a lilo i kao a o ke kao i hipa. Aole, ua hiki mai keia loio Demokarata i Hawaii nei mahope o ka wa a Emaluka ma, me Kini ma i hookahuli ai i ke aupuni. Nolaila, o na haole i hoopaa pio ia no ke aloha i ka aina ma ka M. H. 1895 a me kahi poe haole aloha aina e ae no i kupaa pu me kakou, a me na Hawaii pio kalaiaina i komo iloko o ka ehaeha, a me na poe aloha aina oiaio e noho mai nei a me ko na mokupuni i ike ia ko lakou kupaa; e komo pu mai ana lakou, a e wae ia na moho mai waena ae oia poe. Ke haawi nei KE ALOHA AINA i kona mahalo no keia elele waha ole i hoouna ia mai i ko makou keena nei ma ke telegarapa uwea ole. Mahalo.

 

KUPANAHA NO KA HOI!

 

O ka Hoikeike ae ka i ka Hana Mal@ai he Nema Nae ia i ka Hupo.

 

            Aole makou i makemake e hoopiha wale ia ko makou mau kolamu waiwai me ka opala, aka, aole nae e hiki ia makou ke ku wale aku e nana i ke kuehu ia mai o ka lepo mamua o ke alo; pela makou e hoao nei e hookaawale ae i ka Kalauokalani opala e lu mai nei iluna o makou.

            Ma ke Kuokoa Home Rula o Oct. 26, e ike ia no kekahi manao pane hawawa a ke alakai Senatoa malaila. Ua like oia me kekahi mea i puoho ae mai ka hiamoe me ia kunahihi no a noho ana iluna o kona pakaukau me ka hoomaopopo ole i ke ano o kana mea e kakau ana me kela mau huaolelo nona ke poo e kau ana maluna "Na Nema Olelo a Ke Aloha Aina no ke Kukulu Hale o Senatoa D. Kalauokalani."

            E ka lehulehu e oluolu e nana iho ma KE ALOHA AINA o Oct. 19, a e ike ia no na mea a makou i kamailio ai maloko olaila nona ke poo e kau ana "Ke Senatoa D. Kalauokalani," a na kela a me keia e heluhelu ia mea a makou i kamailio aku ai. Aole loa e hiki i ka poe noonoo maikai ke olelo iho ua pili ia mau olelo i ka nema aku iaia, a i ole e i aku ana la hoi makou he kanaka kukulu hale ole o Kalauokalani mai kona mau la opiopio mai, a akahi ae la no oia a kukulu hale, a i ole ua olelo iho la hoi makou malaila, he kanaka maa ole oia i ke kukulu hale ma na wahi a pau ana e noho ai a akahi wale ae la no, a i ole ia, ua olelo la paha makou o ka mua loa keia o kona kukulu hale ana; o kohu hoi keia e noke mai nei i ka helu papa i na kukulu hale ana ona, aka, e paipai aku ana makou i na poe Hawaii e ae he mea maikai ka hoomaemae i ka noho ana. Nolaila, e nana mai oukou i ka pane a ka mea i manaoia a i kuhihewa maoli ia aku ua lawa oia me ka makaukau a me ka naauao ma na ano a pau e hiki ai ke lawe i keia kulana ana e paa nei, aole nae pela; ua like me ka pane a ka poe hupo haalele loa ke kamailio ana mai i na mea aole iloko o ka makou mea i hoopuka ai ma ua pepa la.

            Aole makou i nema aku iaia, aka, ina paha o ko makou hoike ana ae nei ma ka nupepa no kona kukulu a hooponopono hou i kona mau kauhale kahiko e ku nei ma kona wahi ponoi ma Maunakiekie oia ka nema i kona manao, me ia kana; penei ka makou i olelo ai malaila, "eia oia ke hooponopono hou mai nei i kona mau kauhale kahiko, a e kukulu hale hou ana ma kahi oia mau hale mua e ku ana." He nema anei ia? Aole! he mau olelo a'o maikai e ae kekahi a makou e paipai ana i na poe e ae, he mea nui ka loaa ana i kela a me keia o na poe Hawaii he mau home maemae e noho ai me ka ohana. Nolaila, ke manao nei makou e lilo keia mau hana a ke alakai Senatoa e hoomaemae mai nei i kona mau apulu kauhale kahiko i kumu alakai i kona mau hoa e ae i loaa na kulana hanohano ike ia (ua pili keia i kahi poe e ae, aole ia oe wale e Kalauokalani keia mau olelo o k@o nei @e).

            Ua akaka e lilo ana no oukou he poe hoa olelo no na Senatoa me na Lunamakaainana o Amerika ke hiki mai lakou ianei, he mau olelo hewa anei ia e kapa ia mai nei neia mau olelo maikai a KE ALOHA AINA he nema? O kau e hana mai nei e Kalauokalani, oia ka makou e olelo aku nei, e lilo ia i kumu alakai i kahi mau hoa e ae i hoohemahema wale i ke ano o ka noho ana. O ka ka nupepa wahi keia o ke alakai a kuhikuhi aku i ka lehulehu i ka mea pono e hana ai. Ina paha ua lilo keia mau olelo maikai ae la i mea nou e ehaeha ai, oia ka makou e ninau nei ma ke kumu hea la oe i eha ai?

            O ka makou koho wale, malia he mea okoa loa paha kau e noonoo mau ana i na wa a pau, e like me ke ano mau o ka lunaikehala lawehala, hoohua hoi keia kamailio ana ae nei a KE ALOHA AINA no ka mea pili i ke kukulu hale. Alaila, ua apoapo o kou oili a lelele ka hauli, hapuku hewa na noonoo, a hoomaka koke mai nei e olelo ia KE ALOHA AINA he nema i ko kukulu hale, a me kou noke ano ole ana mai nei i ka hoikeike i ka nui o ko poe hale i kukulu ai mamua o ka loaa ana o ko inoa hanohano.

            Aole makou i olelo iloko oe o keopu weuweu kahi i noho ai a akahi no oe a kukulu kauhale. O ka makou e olelo akea nei, he mea nui ka loaa ana i na poe Hawaii he mau home maemae e noho ai. O keaha ka ka pono i kou manao e ke alakai o ka lahui, e alakai a a'o aku anei i ka lehulehu o na Hawaii o kakou e noho kapulu no ka pono? Nolaila, ua manao makou, ua puiwa loa oe a lele ka hauli, me he mea la o kou manao paha oia keia, e kuhihewa ia mai ana ka paha auanei keia dala a'u e kukulu hale nei, o ke dala a makou i kaulana iho nei i ka lawe kipe, kela bila kikoo o elua tausani, a pela aku. Aole makou i maopopo ia mea, o oukou no papa ka i ike i ka oukou, ina hoi oia ke kumu o kou olohewa ana mai nei ua hala ole makou ma ia mea, aka, e haawi aku ana KE ALOHA AINA i kona mahalo no kou olohewa a me kau pane olalau.