Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 41, 12 October 1901 — HE LAMALAMA MAIKAI KE OLA O na 'Lii Opio Kaapuni Honua ke Keikialii Kalanianaole a me Kana Aliiwahine. [ARTICLE]

HE LAMALAMA MAIKAI KE OLA

O na 'Lii Opio Kaapuni Honua ke Keikialii Kalanianaole a me Kana Aliiwahine.

J He oohea inaika! ko laua man' hiona a he kohu naau opua liiki ahiahi ma ka ifte aku, Ua ki<j& &ku ko makou Miakua^ioeJPuuku e ike ia l*ua eaa ka Homealii Panleilani ma Waikiki, i ka nuina la Poalua nei, ma ka pahola ana aleu i n» | hoomaikal no ka hauoli o ka bui (• hou ana me luua mahope o ko laua j «iia aku uiai ka aina eei j no kekahi man&wa loihi o u«6aue j e piha elua makahiki. | He tui Da meii hou ano nui a waiwai i hoike ia mai e kana Alii- ; wahlna no ka mea e pili ana i ka | laua huakai kaahele i na aina maj mao. Ua hele ia e laua maka aina a iiie ke kai, ua alo īa e laua na ale ktia loloa o ka cnO»ina Pak'pika a me na a!e hanupauupa o ka moaoa Aielanika,, Ua ka:iheJe la e ]aua ka iaulai o Arnerika Huipui», a ike i na ku!anak«uhale kaulana pookela o ke ao nei. Ua ike i ka nani 0 i'aHa», ua ike 1 ka uluwehiwehi Q L«dana, ua i&e i ke kulanakauhaie kupuna o Eania a rne ke kulanakauhaie. n»ni... o Veuice, nona na a!aht le kaulLua maloko o ka wai» a na KomO Iba aku i ka hihioea o Aferika Heiua e like me na mea a kakou i iōhe wale ai, ka hele a honi 1 ka uwahi o ka pauda a na poe koa Pelekane me aa Boa. , Ua hele ia e iaua ka nani a me ka huikau o na kulaoakauhale nani iua ole o ke ao nei a hiki loa i na kula panoa oneanea i ano like ma ka laua hoohalike ffcie me na kāha o Puako a me Ka- ( waihae, oaa Hawaii. Ua ike i na na- | ni iike ole a ka maka i ike mua ole ai, na wahi hana elaiw, na wahi hana j gula ,a me na wahi haua «laiinuna. O keia mau waiwai makamae a pau

!ii k»ktiU <; i'ie, nf!J, ni;i walo iiO lai kon lioko o kn p ilmlio n m<i ka lepo j f paka mai ai, a mā ka nul ona ' mcB a ka pOf< o lawolawo 1««« ifi inmi oihann i ai |keia mea hulali j| ike ' īa !ana i hiti ai ma^jft<?ftaa t aole i make ka Moiwihilie ifirWfi 4 ' akH, no ekolu pale ko !aUft npho ana malaila lohe ia jaai la ka mak# ana o ka Moiwahioe Vitoria rua kahi Ailana o Wnita, a mailaila i hmhoi ia ae ai i ka Halealli o Winepoa rrq Tjii(lanfl. okapo i hiki ai oke kino knpapnu 6 ku Moiwa hine ilaiih, oin ku l,itn i Laalele afcu ai i ke kulanakauhale alii o L&elani a holo aku Ja no jjlfyrika ffema. He ekolu pv»le i holo ia ma ka moana a pae no hoi i ka aina, (knpanaha no ka ullelni ana o kft oeanao heīe iloko o keia maa opio e ake ana e ike i kekahi mau wahi like ole o ka ho^ua.^ Ia laua ma Ladana ua bel,e maknikai wale ia uo e luua kekahi mau o laila, Ua ike ī ka Halealii o ka Moiwahine Yitoria, ua ike i na luhiehu oia hale alii nani, ua hoikeike īa mai ia laua ka makana a ko lau'a mau makua alii i oaakana aku ai i ka lubile o ua Moiwahiae la 1 ka M. H. 1§87; he wahi pahu uuku nani i hana,maiau ia, a iloko o laila ike aku la iaua nei he wahi leihuiu Hawaii o, kakou nei, he lei hulu mamo paha a i ole lei hulu pue pahā, (he wahi lei uuku) m& ka holke mai a ka mea kiai o loko nana e lawe ana laua nei e hoomakaikai, he wahi mea haule ole ka ia i ua Moiwahine nei, e lawe pu ana oia ma na a pau ana e heleai.' Ma ka laua nei īke aku he oia mau noka maikali o ka lei a me ka memele weo 6 kia hulu. 0 kekahi o na mea a laua nei i ike īloko o ka hale hoahu o na moa kahiko i hoomomoaia, o na wahi iike ole a pau o ka honua, ua kuhikuhi

ia ui' i l'iUii, o Re kapa ulli kem o| kekahi nlii o Hawaii I make ai Unei (ne k&pa.ahuula) he rr»ati tnftkahiki I'ii}ii tt« hc\ i oia o^ K;au(:liat£ivUH īī attie kana Hoiw aLine Kamamalu i holo a make : PeleKane ikaM. H. 1824 . | O ke kumu nai o ko laua nei ike | ana i kekahi mau wahi nihmihi mamuli do ia o ke kulana alii ī loaa ia iaua uaai gek&hi aupuni uuku' Aku i ike nui ia e ke ao holokoaHe &ui na poe līioouna like aku i ko lakoo mau inoa no ka makem»ke gna e koaao ī ka HaleaHl 0 Vitorip, he poe haole Amerifca kfc h*pgnai o lakou, be aneane paha e kanaha ka uui o ko lakou mau moa ī hopuna laaku. Aka, uft pau mai. la ka hupanui i ke kaha īa a koe īki lakou, oia poe, "o Haweii unku kekahi," i kau aku i ka helu «kahi ma ke &no be mau malihini kiekie i loaa na hookipa maikai ia ana. Aioha no au oke aupuni ■e nobo ia ana e ke kapukapo a mo |ca ilihia o na'lii o kakou: Aka, i keiu wa 4, he aupuni makaamanu ka olelo ana." X ka wti i loaa mai ai ko laua nei ae iā <3 komo e maleaikai i ka hale alii< a.u'i ka huhu o kekah! poe haole Amenka o lakou i hele pu aka ai, a «eia iho U ka olelo, "kupanaha, aole nana ia o kp.lan* o na alii o Hawaii 1 keia wa. no ka mea, ua hoohui ia b Hawaii ine Amenka, a be poe Amerikft kakou mea laua nei! keia wa, a pehea la hoi laua nei i a« ia mai la, a hooie ie mai nei kakou ?" Pehea la aole kakou i ike ia mea, ak», eia wale no ka m&kou mea hiki ke hoomaopopo ae ma ia wahi, aole <e hiki i ka lepo a me ka iuna i ka hu'ali o ke elaimaoa (Ha"waii) i pak&haia, aele no e nalōwale kona moolelo toai na maka āku o ko ke ao holeokoa.