Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 39, 28 September 1901 — MOOLELO HOONI PUUWAI -:NO KE:- KAKELA LANAFODA Ipuka o ke Kuewa me ka Aea. -:KA:- Pua Lilia Ahiu o Sanadela. [ARTICLE]

MOOLELO HOONI PUUWAI -:NO KE:KAKELA LANAFODA Ipuka o ke Kuewa me ka Aea. -:KA:Pua Lilia Ahiu o Sanadela.

MOEUNA 111, HAALEUK EE ALOH4 I SANADELA.--KE KA«UA MOEnMnKO O EA POUWAI LAAHIA, — KA NAĪTA LAKAKILA O KA LTO HULŪI'ALA. Ae, e ka mea he'nhelu, o keia aaita lanakila o kft līo hulu pala, o ka Ilaku Opio Koewa no ia o ke Kakek Lanafoda, ke kanuka opio hookahi i lilo oie i pio a.i paahao na k« Louua lepo oiahope o na mmut« h d tana o kelā paio i kakele fa ai a na .ka leo kukala o ka o-le i kipaku aku i «) poe n.oho ala mai ke ka-leal-eu aku no ka Iluliw makaukuu ac»B no ka leulea elua. O ka lua o na lealea a ka ilanmku o ka la i kakaU a hoike ooai ai mahope iho o ka haawi la ana aku 0 ka-lanaaila o ka lealea mna 5 ka naita ka liohulu pala, oia ka paio ana me aakoi kaua. Emooie aia k-i teo o ka o-le ua wawaio ae la, a he mau minute waJe no mahope ibo o ka haawi ia ana ae o na hoailona e ka mea puhi o-le aia na naita e holo ae ana iluna o ke kahua leaiea 'jae ko laKou īnau kahiko like o]e me ka hiehie nui, a 1 ka hoailona hoomaka i haawi ia aku ai, aia hoi, ua halulu ae la ka honua me ke kaumaha o dh wawae iio o ua mau naita aia e hi, oholo ia ana rae ka ikaika. Punoha ae la Ba ea lepo iluoa, kem koeie ae la na maka koi me ka skf;ika nui, a pēia keia lealea e ma* lama ia nei mawaena o na naita. Ikeia aku ia na lio o kekahi mau 2 naita e holo pupule anl iluna o ke kahua lealea, aohe ko lakoa mau mea hooholo, a i ka pamna o k-ela lealea a me ka ma o ana ae o na huna ea lepo e huna an» i ke kahua lealee, ike ia aku la he hookahi wale no naita i koe aole oia i kiola . ,ilakr,o ka lepo, a o ua naita ahi o ' kela naiia lanakila no ia o ka iio hulu paia. 1 Maiuna o ka honua lepe o ke ka- ! hua leaie.i, e waiho mokaki ana ke ; k«no o na naita i hau!e neai ka ho- ' kua īhū o ko lakou muu lio, O ke i kahi o 1 i.eou i a kuluhonu na eha a ms nn palnpu i loan, a o kekahi he mau eha malani wale no, (e hooma- - nao ia e ka m heluhelu, aole o ke-'. i i poe Mi ita a piu i ht»ohauie ift ilalo o ka henua, na kela naita #ale no o kaiiohu u pala i hoohaahaa^

!t . ! . „ M-,, ! I . . i » , i r- ; i. < I 1. . : «,.1 ...I j ka haunaele na loaa i},o ]a la lnkou ' | i *"Ic" *«* w.i) Kolail.»., i k» w* j ik<i ia. hku at n o 1:« l'o'l.ulu j.;" . o r,tin me 'ka. hiehle,. ī !..,v: . ! \c a'r.ha saluta, «ia hoi, u& wawale r.e Ja ka lewft me ka I'pq hooh" <-• rh i kn. a :h'> o l"'i ) hooho o k* fc«tio3i, u«t kukal»» hou ] roai la >..u :i!. hi,u kt | lanakil* i ka a»ita p ka lie hulu pa J la, ai&ila, he hafiwi ia X naanawa j i<Hhl no «aiia e huoto«ha &i m«mua o ka hoomaka hou ana o na lealea. L'» hoea ae maluna o ke kahua lealea na kaiiaka lawelawe a ukali j o na naiia i haule a hoeha ia no ke |. kokua ana.ia lakou ua ka kaualupe i ana hku ny ko lakou mnu hale lole Ī $: - ' ' 'Ā'j hoomaha nae ka ha&wi pu ana iho j hoi i mau kulu wai laau hooik-uka kiiiO, a iio na minute pokole, am ke kahua leaiea u-a no na lealea e malaa»a hou ia.aku'ana. He an«»ne e elua hora ka loihi o ka aaanawa i p.au ma keia hoomaha an», loh# hou ia aku Ia ka leo oka j o le . © kahea aku ana i na naita e j liuliu e kakua i na mea kaua, a o j na.olona wik.ini o ko lakou mau lala j e hilo ia i. hookahi maawe iloko o ka I ikaika, no ka mea, wahi a ka 'eo | kukala aka ilamuku. Oke kaka- ! pahi ka lealea e malamaia ana ia manawa. j Ua hoike pu mai ka leo kukala o ua ilamuku ala, oiai, mamuii o ka liio ana-i ka naita o ka lio hulu paia ka lanakUa no elua manawa, alaila, ua loaa i ua naita ala ka nanohano e lilo i moho alakai no ka la, a o kela a me keia moho a naita a ua naita lanakila nei e koho ai i hoa lealea nona o laua waie no na naoho i kuleana i ke kahua lealea, a na ka mea lanakila o laua e koho hou i hoa leaiea nona. Ma keia lealea a ka ilamnku i kukala ae la, ua ike ia aia he ewalu wale ao naita i hoea ae, alaila, o kft hapanui o na naika aia iakou ihea? Ua pau aku lakou i ka hoololohe j mamuli o na palapu ehaeha i loaa ia lakou, na ehaeha i»oi e hiki hou ole ai ia lakou ke komo .hou mai iloko q lealea, a aa me na ■ -■■ ■'■* ' - ■'■ - ■'■■■ • inanāo Wiwo ole o na <liabolo no ka j loaa he lanakila, nolaila, maluna o kela mau naita wale no he ewalu i haawi mai ai ka ilamuku i kaua mau hoonnauao ana me na olelo a'o , e hoeueu ana i na manao koa iiuko i o ko lukou mau houpo e iulapa ai j ke ahi wiwo ole o ke kea ma ke alualu aaa a hio ka lanakila ia lakou naita mai o ka ho hulu p»la. i V. .... . I Mahope o kela m, u oleh a'o a ka ; ilamukn, ua poha koke ae la uo ka leo p ka o-le aka meu puh T , eh>u e ana eo ka heomaka o » ■ ■

f|f.f !<■ '"f,i l Ir, f, t;W» Mo ' v». n i*- i]n*e\ ' t n 1r« 1«, 1« ī»•» »v>rt tr„ >|S r .hii'< r»«*1 11« ! V m V' 1«. ft#t I'» ri'i ! I" r>'> im no < Im.lu ' ' pnni o fte kahni Tpslf*, a hojo polo- ! • . f i I.ni rltu l/i co m«» n kona mmn hoa ! ' iiailn o ku nani 'a mr,' ;n-j o fco la--1 !rni.i w«n Im. VftT? m» n« mfinno 1 ' 1 f'!f»r>ihoi i O k> nrtA„a mn<i Iw* o IwlmU ! p lilo nrm i b ot » '««]»• no V* n*i{4 ■ r>ar f a i V«,ibi **«» o n*» ' i t>>»n. I ! Mp n k* 1 ft I 1 mo Vc rkf>h"'«». ty<h'» m''i lft nft ]su<\ ; ! o!elo a ua n»it* 1 :*r»«lc!īa alft me ke- i i ji innn o?e1o: E o'u mati lioa Sfr | Naite, owai !waena o oukon i loaa ka hanohaoo o ka halawai pu ana i me k'u me ka ol o kn pahikaua? | 0 keia leo kono o kn hoolauna ua f lawe koke m aku ia e kekahi o na ! nßita mamuli © kona oili ana mai i me kona lin'mailoko mai o ka laina f o na na'ta 4 a holo ae 1a ia me ka | haaheo nni ilana o ke kahua lealea ! a iaia i hoea mai ai no kahi a ka naita lanakila p ku ana hnawi mai a ia i ke aloh* salot% 'me ka win>wini o kana p,ihik;ma, alaila' me ka leo mo(»ka!ra pnn§ mft? ]a oift: Sir Naitn, ua makankao au no k-u poloal. Wahiīoi a ka naita If»nflktīa; E kuu hoaloha Sir Nfliti, ma k* īnoa a kaua e paa nel he m»u hoahanau kaua, ak'a, ma ka hanoHano a me ka ihiihi o ka makee ana i ua inoa Aia aia kana he mau enemi e kue ana kahi i kekahi, E alana ana kau* i ko kaua mau ola me ka maka o ka pahikaua, a o ko kaua mau koko hoi e mohai ia ana ia m« kona oi. No« laila, e kuu hoa #aita, i k& wa o ka lanakila he mau hoaloha kaua, a ī ka wa o ka hakoko, ua Ule iho la kauahe mau enemi. Me keia mau olelo a ka naiia o ka lio hulu paia» hapai ae la īa ī kana pahikaua iioko o ka lewa a haawi i ka hoailona i ka mea puhi o-le no ke kukala ana aē ua hmi ī ka manawa e hooko ia ai ka hanohaoo o kela lealea, a i ka wa ī kani ae ai o ka oie a hoomaha, ikeia aku 1» ua mau moho nei e hoio hope ana me ka ikaika o ko laua mau lio, alaiia, hoohuii hou ae la a h«lo imua me ka mama. . £* ka« poloiei ana ka l&u* mau pahikaua imua a e haka poiolei ana hoiko iaua o kahi malu- ) na o kekahi, a ī ko lau i halawai j ana ae *i kam noogahi a hoehaaa i | ko iaua noeau oniu makakila, aia j hoi, ua ike ia, ua lilo ka hano]aauo | o ka ianukiia i ka uaita o ka lio j hulu piila, a o koaa boa puio ua i walawala akn oia mailuua aku o ke kua aku o kona iio a haule pahu : iluna o ka houua me kekaln uiuUu | pahi ma kona poohiwi heuiH, a e kaheawai ana hoi ke koko e hooki- | aaa i kona aahu. | I lUa leie koku īho ka naita lanaki-. mailuna jho o kma lio a hol^ku| a koaa hoa paio poipo #. ( iiuoa 9 ka lepo a h^U

*n*u h n ):0 |||»« !(»0 ho ,r > ib' ls'sl' ' fraf Mo n« tiri)« w'&nni f» īci Hm'ka oa liiiP j iu■ J« r.?ft i lf.i n-'&u rff»ī»io 4 I lawe aku k no kahi' kupono o hiki ; ,ai ke .nana pono U ko&a wapi cba, | a ma ka nana ia aoa.aule no.he ku- | hohonn lo& t aka, ua lav?a n«e ia pa- ! laim i i?ia nrn» e wmlio al taa ! kahi moe no keknhi mau Ia lehu-' ! lehu. j Ua hoei 'loa.M fte iift leo mihalo o | «a kHii»kn no k«isa mau b&n*«oakL j roaka a hoaloha a ka liaHa'ū ku Ik» | hulu pala, a la keia 1 ho* | kaawale ia no ia mau haawina jeha©haa paa *> kamiiee a rne ke | ula, nolaila, na hiki ole loa ke ahe* j wa ia kekahi kino kanaka, ina he | Oiiake ka hopena 6 loaa aka ana | Noiaila, ehke me hanohano i ioaa i ka moho lanakil», ua halawai hou ae la ia me ka lua o na *aita, a eiike me ka hui a haUwai ana o ka naita mua ma koua hope&a ehaeha, pela no keia ua lioouaa ia j aku oia ao ialo o ka lepo e | p ka iio nulu pa)a me kekahi o kaj na hauna pahi ooiea i hiii ia akn I naii koea poo, a ina paha aoie ka j manoaooa o kona papale in a j U penei, aole he ola hou ana īlokp | o Jteia naita, ua uiaa pu ia ae kona ] papaie kila a hoolei ia aku he mau j »iittuarke kaawale inai kana wahi e j waiho ana, ua hoomau ia na leal^a i ana mawaena o ka naita ianakiia | me kona mau hoa naxta i koe iho, a o k» hopena i ike ia, ua pau wale no lakou i ka hoeha a hoohamle i» ilalo o ka lepo mailnna iho o ko lakou naau lio e hoio pupule ala ma# a waanei o ke kehua lealea. Aka, o ka naita hope, oia wale n« ka naita i liuliu a ano uloloki ihe kona kiola :a ana iluna o ka lepo. O keia naita wale ae no naila nana i hookaulua a na kima a me na oniu pahi ana a ka naiia lanakiīa o ka 110 hulu pala, a ua haawi ia na mahalo ana jaia ma ke ano oia hookahi ka naila i ku loihi imua o ka moho lanakila, e pii ana ka laaa aaau kiina pahi iiuna me ka eleu, a o na pale ana hoi o ka makaala ua kakgl§ ia me ,ka mikloi ' * *L ka anakoi ua ninia » 9 ia »e ka ileke O'lillalapa kuna ahi e haW ih(sT* j ana mai ka laua mau huna pahi ! iho, aka, iloko nae o na leo mahalo | e ke anaina e hoaana a e halelu ana | maluna o ua mau mehe ala o ka l'makakila, ais hoi, me ho kamulaau | *Ia i uiaa ?a e ka ikaika o ka makaj ni ike ia aku la ka hoa paio o ka ' nai*a oka lio hulu paīa i wala« | wala pahu ana iho a haule jLLuaa o ; ka lepo, a ma kona umauina hema I • puai mai ana na omaka wai ulaula 'o ke koko, aua piha hou ae lewā ! »• Va leo hooho waw&lo o ua k&j ,ala ' f* liwe nni iKk Aloha Aina i ".īli***** * ha Kuea hoa o keia maa