Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 29, 20 July 1901 — Page 7

Page PDF (680.97 KB)

This text was transcribed by:  Kehau Chrisman
This work is dedicated to:  Kehau Chrisman

KE ALOHA AINA

POAONO, IULAI 20, 1901.

 

MOOLELO HOONI PUUWAI

--:NO:--

 

Kuu Aloha i na Pua, Kuu

Ipo o na Launahele!

-----------

Ka Makaikiu Kupaianaha!

----------

MOKUNA XIV.

 

KE ALANUI O KA NOEAU, OWAI KA MEA

I IKE?  KA MAKAIKIU, I KA MAKAIKIU—KE

KULANAKAUHALE O NU IOKA.

 

Iloko o na miliona kanaka o Amerika, a iwaena hoi o kona mau kanaka waiwai loa me na miliona o na miliona dala, o Haku Danekota kekahi o na kanaka Pelekane i he luia ma ka mahele o ka poe i haawi ina hauoli ana i hiki ole ke kohoia kona mau palena a o kekahi o na kanaka a Haku waiwai loa i lu iho i kana mau dala me ka helu ole ia o na hoolilo, alaila aole no i kana mai o ua mea he dala a keia Haku Pelekane.

Ae—he kanaka o Haku Danekata i heluia mawaena ona Haku alii waiwai loa o Pelekane, a oia waiwai nae, he waiwai ia i imi ia a hoahuia me ka hoomakaulii ia e ka ohana o ka hale o Danekota i pau mua i ka make, a i ka Haku hope loa oia hoi kela makuakane hanauna o keia Haku opio, akahi no a hemo na pani hao paakiki kahi i hoahuia ai o ka waiwai, mamuli o ka lilo ana o keia Danekota opio oia ka Haku a me ak hoilina hope loa i koe o ka hale Danekota, a pela kaua e ike nei ma hana a ua Haku opio nei, he Haku opio waiwai oia ma ka olelo ana ia, aka, o kona hoilina nae ma ke koko ke hiki mai kona hopena: Aole, no ka mea, aole loa ka puhaka o ke Kauna Wahine Kalausia he puhaka i loaa me na haawina laki pomaikai o keia mea he hanau keiki.

Ina ua nele o Haku Danekota me na hoilina ole mai ka puhaka mai o Kalausia, alaila, pehea hoi kela keiki a ua Haku lokoino nei i haalele ai, ka hua hookahi wale iho ne a ko laua puhaka me Silevia Lidona.  Ua maopopo me ka hoopaapaa ole, o kela Duke opio oia ka hooilina hookahi wale iho no o Haku Danekota ma ko Beritania kanawai.  Aka, ina he mea oiaio me ka hoohewahewa ole ia me ka pololei a kapakahi nukee na olelo mua a ua Haku Danekota nei, e hoike ana ma ka mokuna mua o keia moolelo no ka hoole loa o ua Haku ala, aole o Silevia he wahine i mare ia eia, alaila, o na koho a me na hooia ana o kela kamaiki ka hooilina o ua Haku nei, he mea hiki ole loa ia ke apono ia mai e ko Beritania kanawai, ke ole e loaa na hoike oiaio e h@@ia ana, o Silevia Lidona he wahine mare ia na Haku Danekota i ku i ke kanawai, a o ko laua mare ia ana, he mare ana ia i hooiaio a aponoia imua o ke kahunapule a me ke Akua.

Nolaila, i ua Haku kalohe nei o ke kumakaia a me ka haalele wahine e noho ana ma ka hotele Tailoti, ua noho oia me na manao uiha a uluhua no ka loaa wahi pane a hoike mai ka makaikiu ana i hoolimalima aku ai e huli i ka oiaio o na mea apau e pili ana ia Silevia Lidona, a i ka hope o na la ehiku haalele iho la ia i ka hotele Tailoti me ke kauoha ana aku i ka haku a ona hotele, ina e hoea mai kekahi leta nana ilaila, e hoouna loa aku no Nu Ioka, oiai e haalele iho ana oia i ka hotele Tailoti me ka awiwi nui.  Alaila, i na ua loaa ia Haku Danekota ka hanohano o ka helu ia ana oia kekahi o na kanaka a Haku Pelekane waiwai loa i hoea aku iloko o Amerika, a lu i kana mau dala mao a maanei o kela a me keia wahi ana e kipa makaikai aku ai, alaila, no keaha e loaa like ole ai iaia ka hanohano o ka heluia ana oia kekahi o na kanaka a Haku Pelekane wahahee loa o ka hoopunipuni o na olelo i hoea aku a hele i ka loa a me ka laula o Amerika.  Aole anei ua kupono kona lae e kuniia elike me ko Kaina, a e palapalaia neia mau huaolelo—“Ka makuakane o ka hoopunipuni?”

Ma ke alahele a ua Haku Danekota nei me kana lede i hele mai ai mai Bosetona mai, ma ia ala hookahi no laua i huli hoi aku ai e hoopau ana i na koiikoi a ka makemae.  Ua nui a lehulehu na lio hao ahi a laua i kau ai, a pela no hoi na puuhuahelu dala i lu ia.  Iloko ona hale hotele nani a helu ekahi, a me na hale Opera kaulana, aia no ua Haku opio nei e lu a e kiloi ana i ke dala, a i ka hope loa aia laua e noho ana iloko o ke kulanakauhale o Nu Ioka, a kali no ka hoike a kana makaikiu.

Hala ae la he mau la, a maalo ae la hoi he mau pule, aole loa he hoike i loaa mai i ua Haku ala, a oia kana i paa ae ai i kona mau lima ma kona lae, a namunamu iho la ia i keia mau olelo me ka piha hoonaukiuki a inaina no hoi.  “E kumakaia mai ana anei oe ia’u e keia hapa Sekotia lapuwale?  Aole anei au i haawi a waiho aku i ka hana ma kou lima me ka puu dala nui mahuahua ona tausani.  Alaila, no keaha i pane ole mai ai keia makaikiu, a hoike mai hoi ia’u i ka haku nana ka hana ma mea ana i hana a i lawelawe ai.  Oh! You idiot poo ulaula, ina ua kamakaia a fulu mai oe ia’u alaila, na ka poka pu e a’o aku ia oe, aole ka Haku Danekota he kanaka kii keaka paani noloko ona hale opera o Amerika nei.”

Pinepine a nui wale na manawa a ua Haku ala e kamailio a e hoopuka mau ai i keia olelo i kona manawa oia wale iho no, a lehulehu nohoi na manawa a ka makapaa a me ka paoa e hookui aku ai me ia, a i ka hora o kona ukiuki a me ka piha kuaki, a i ka minute hoi a ka inaina me ka huhu e hakoko ana iloko ona, aia hoi hoea aku la imua o kealo o na Haku opio nei ke keiki elele lawe kauoha a o ka hotele me kekahi pepa inoa Ka—da, a maluna o ua pepa inoa ala e kau ano ka inoa o Leina Kinivila.

A! Ka makaikiu, wahi a ua Haku nei i namunamu ae ai me ka leha ana mai o kona mau maka ooi malalo o na kuemaka a nana mai la i kahi keiki, alaila, kamailio mai la, lawe mai i kela koonimana maloko nei, a mai hoopilikia mai kekahi poe i ka maua kamailio ana.

He aloha saluta ana me ka pii ana o ka lima akau iloko o ka lewa a haule hou ilalo, @@@ wahi keiki elele lawe kauoha nei ua nalo aku la, a he minute hookahi wale no aia ka makaikiu Leina Kinivila e hui ana he alo a he alo me ka Haku Danekota, a o ka huaolelo mua o ke okalakala oia ka ua haku nei i haawi mai ai maluna o ka makaikiu hapa Sekotia mahope iho o na kunou poo ana o ke aloha mawaena o laua.

Hole Mose!  Mai hea mai oe i hoea mai nei, a heaha kau hana o Amerika nei?  O Pelekane anei keia kahi o ka hana a’u i waiho aku ai me oe?

Amene! wahi a ka makaikiu me ka hoomau ana aku i ke kamailio mai Pelekane mai la au malalo o ka misiona hooko kauoha au e kuu haku i waiho mai ai na’u e lawelawe.

Alaila, he kauaoha no anei kekahi a’u i haawi aku ai ia oe e holo mai i Amerika nei?  Aole anei au i haawi aku ia oe i ka hana e lawelawe oe a e hoike mai oe ia’u ma ka leta?  Kali au ma Tailoti no ehiku la ka loihi aole au pane, kali au ma Nu Ioka nei i keia mau pule loihi aole no he pane.  Ano, i keia minute eia au ke ike nei me ka hoohewahewa ole i kou mau helehelena imua ponoi o ko’u mau maka, alaila, heaha la kau pane wahahee e hoopunipuni mai ai ia’u, wahi a ua Haku Danekota nei me ka leo okalakala.

E kala iki mai ia’u e kuu Haku, a e hoolohe mai hoi i ka’u hoike, a ina ua hewa au, alaila, ke waiho aku nei no au i ka hana me oe, a o ka uku o ko’u lawelawe ana i ka hana aole loa au e lawe i hookahi keneta, wahi a ka pane a ka makaikiu.

Wela faea we, wahi a ua Haku Danekota nei me ka mau no o ke okalakala.

Ae, i hoomau hou mai ai ka makaikiu i ke kamailio.  Ia oe i haalele ae ai ia Pelekane ua hoomaka koke aku la au e lawelawe i ka’u hana e noii ana me ke akahele, a iloko o eha la ua loaa maopopo iho la ia’u na hooiaio ana o Silevia Lidona io no ua lede ala, a o na oawa ahiu o Keni kona wahi i hanau ia mai ai.  Ma kela wahi okana aina uuku a ka nani a me ka moani ala o na pua i ulu ae ai oia he kamaiki uuku e mele oli ana i na hauoli o ke kamaiki a i ke kama wahine opio, a mai kela kama wahine opio ae a iloko o na kahiko o ka wahine opio a ui e hiki ai oia ke lilo i moiwahine no ka nani, a i ole i emeperesa no ka ui, aka, iaia iloko oia mau nenehiwa o ka ui a me ka nani o ka noho ana wahine Viregini hemolele, aia hoi, ua hoea aku la ma kona home aloha i piha me na haawina a pau o ka oluolu he kanaka opio nona ka inoa o Ailika Lema, a nonoi i ke kahu, a i ka mea nana ua pua ala i hooulu e lilo iaia ka lima akau iloko o ka mare.

O kela leo nonoi a ke kanaka opio i hoopoino ia kona mau noonoo me ka hoohihi ana, ua ae ia mai la ia me ka laelae, aka, o ka hewa ino loa o ka lapuwale a ua kanaka opio nei i hana ai, oia no kona kaili malu ana mai i kela wahine opio mai ka poli aloha mai o kona makuahine, a lawe aku la iaia no Sekotia, a malaila laua i hoohui ia ai iloko o ka mare i ikeia e ke kahuna a me na hoike elua, a koe hoi ka makuahine aole oia i ike, a e hai aku au ia oe e kuu haku, eia no ua makuahine aloha nei ke ola nei no, aka, ua luuluu nae kona mau la me ka ehaeha a kaumaha, a o kona mau makahiki hoi ke aneane aku la ia e napoo iloko o ka nawaliwali a me ke aloha hokii o ke keiki.

Aole hoi o keia wale ae la no ka helu ekahi o na hana ino loa a keia Ailika Lema i hana ai, aka, o ka helu elua, a me he mea la, oia no paha ka oi, oia no ko ua Ailika Lema nei haalele ana i ua wahine nei ana i mare ai me ka laua bebe uuku i hanau ae iloko ona, a ke aloha e hoopuni ana ia laua, a o ka olelo kumakaia a ua kanaka ala i kela manawa ana i haalele ai i kana wahine oia no kona hoike ana mai maloko o kana leta i kakau mai ai mai Barae mai e hoole ana, aole ua Silevia Lidona nei o kana wahine mare, a o kela hoohui mare i malama ia ai mawaena o laua he hoohui mare apuka wale iho no ia i lawelawe a i hooko ia e ke kahunapule.

Alaila, ua hui a kamailio anei oe me Silevia Lidona, oiai, oe e lawelawe a e hoko ana e kau hana? i ninau aku ai ka Haku Danekota.

No hookahi manawa wale iho no a mahope mai aole loa au i ike hou iaia, a elike me kahi mea uuku i loaa mai ia’u, ua hoea aku la au no Keni a haawi i ka’u mau niele ana a ua hooiaio ia mai ia elike me ka’u i lohe ai mai ka lehelehe ponoi mai o ka makuahine o Silevia Lidona.  Mai keia wahi aku ua hiki loa aku la au no Sekotia, a haawi no hoi i ka’u mau niele ana a ua hooiaio loa ia mai la no hoi ko’u lohe, nolaila, ua huli hoi mai la au no Ladana a

 

E nana ma ka aoao 8.