Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 12, 23 March 1901 — Page 7

KE ALOHA AINA, POAONO, MARAKI 23, 1901

 

MOOLELO HOONI PUUWAI

 NO

Kuu Aloha i na Pua, Kuu

Ipo o na Launahele!

 

Ka Makaikiu Kupaianaha!

 

MOKUNA. III.

O KA PILI ALOHA A MAUA, UA MAKALA!

KELA AO A ME KEIA AO,

AOHE MAHA.

            Alaila,e kuu kamaiki, e hoomaha aku i kou mau luuluu imua o ka mea Mana Loa, a nana no e lawe aku i na luhi a me na luuluu o keia ao, a ke hala ae keia ao kaumaha a me ka inea, alaila, na ua makua hookahi nei no ma ka lani e hookipa aku ia oe iloko o kela ao maha a nani mamao maluna, kahi hoi aole he mau u ana, aole hoi he mau waimaka e hookahe hou ia, wahi a Dagalasa.

            O! E ka Makua Dagalasa, O kela ao a me keia ao aohe maha @ana no Silevia, o na luhi o keia ao a me na kaumaha, oia like no ke loaa mai ana la'u ma kela ao. O ko'u hoole ia ana ma keia oa aole au he wahine mare na Ailika Lema, oia like no ka hoole ia ma kela ao. Ma keais ao he aloha oia na'u i ka nani a me ka uluwehi o na pua, a he ipo hoi i ka lau o na nahelehele, a ma kela ao he ipo a he aloha oia na'u iwaena o na miliona hoku a me na aouli kaalewa o ka lani, alaila, auhea ka maha ana. Aole, elike me ko'u nele ana i na maha a me na houoli o keia ao, pela no auanei au ma kela ao. Elike me ka makala ana ae o ke aloha pumahana mawaena o ma@a ma keia ao, pela no e makala, a e puanuanu aku ai ma kela ao, aka, aole nae au e hoopoina ana iaia.

            Ina pela e kuu kamaiki, alaila, e hoao iho e hoopoina iaia, hoopoina iaia ma keia ao, a e loaa no aunei ia oa ka maha, ua ehaeha oe a kaumaha, aka e hoomanao nae eia he ao akea imus ou i piha me na luhi a me na mea o keia ola ana, a ke haia ae na la o ka auwe, alaila, e komo aku auanei oe iloko o ka maha mau mao, kahi i olelo ia: Ma ke ao e naue nei, a i ka lani e maha ai iloko o ka olioli mau. Nolaila, oia olioli a me ia maha mau ma kela ao, oia ka'u e kali nei o ka hiki mai, no ka mea, ua kokoke loa ko'u hopena, wahi a ka Makua Dagalasa me ka leo moakaka a ku i ke aloha. Aka, oia mau olelo nae a ka makua uhane, ua pane ia aku ia e Silevia me na huaolelo a ka mea i nele i na manaolana ana iloko o ke kanalua.

            Wahi a ua Silevia nei: E hoopoina anei au iaia! Ha, ha. Aole loa! Aole loa au e hoopoina ana nona a hiki i ko'u moe pu ana me na hoomanao ana nona, a ina au e ku aku ana imua o ka noho hookolokolo o ke Akua kiekie loa, me kuu ola i hoopopalo ia e paa ana iloko o ko'o poholima iho, aole loa au e hoopoina iaia. E lilo aku ana na mea a pau o leia ao mai ia'u aku, a hele aku no kela ao he wahine i @ele i na mea a pau, aole loa no ia he mea no'u e poona ai @aia. Aka, e ka makua, auhea ka maha ana no Silevia puuwai noha i haalele ia ma keia ao? Aole loa.

            No keia pane a Silevia i kono aku i ka makua uhane Dagalase e kulou iho ola ma ka aoao o Silevia a pane i keia mau olelo aloha me ke akahele, a in a he la e ae kekahi a ua makua Dagalasa nei i haawi ai i kona noeau a me ka ike ma ka hoohuli ana i ka naau paakiki o ke kanaka hewa mai ka noho mau ana ma ke kae o ka pouli, a i  ka malamalama o ke ola ana iloko o ka pono.

            Alaila, o keia ua minute mua loa ala a ua kahunapule Dagalasa nei i hoao ai i kona ike Iapaau i na uhane luuluu a me na kino i hoehaeha ia iloko o ke kaumaha, wahi a ua Makua Dagalasa nei.

            O keia ka makamua loa o na maawe kaula  o ka ehaeha i uhau ia iho maluna ou e kuu kamaiki, a ua maopopo ia'u, aole loa he mea kino uhane ola i loaa ia haawina i nele oia me ua ehaeha ala. E ehaeha ana ola ma ke kino, a e ehaeha ana hoi oia ma ka uhane, a o ka hopena e hana ino iho ana no lakou i ko lakou ola ma ka hoomanao a hoomaopopo ole ae, o ua ola ala oia ka makana a ke Akua i haawi manawalea mai ai i ko ke ao. Alaila, o ua makana ala i manawalea wale ia mai ia kakou, e hoao anei kakou e hoolei wale, a i ole e hoopoina wale iho no iaia? Aole. E waiho aku no kakou a na Kona ihihi no ia e lawe aku i mea na ko keia ao e hoonani aku ai Iaia. Nolaila, e kuu kamaiki ehaeha, maluna ae o na mea a pau ke noi aku nei au e hoopaa mai oe i kau hoohiki imua o'u a imua hoi o na lani a na kona lokomaikai wale iloko o ka hemolele ola mau e alakai aku ia oe no ka maha mau loa mai keia ao aku a i kela ao nani mao. Pehea e ae mai ana anei oe e kuu kamaiki?

            Alaila, e ka makua, o ke aha la kau hoohiki e makemake nei ia'u e hoopaa aku imua ou? Ua maopopo ia'u he mea waiwai ole ua hookiki  ala, oiai, e iho e aku ana au i ka lua mamua o ka hooka ia ana. Aole loa e hiki ia'u ke ola, a no ke aha la oe i haalele ole iho ai ia'u e make, oiao, ko'u mau minute hope ua hoopaa ia me kela wai a@ida.

            Ke hoomanao ala au no ia mau mea au e kamailio ma@ nei, aka mamuli o ko ke Akua aloha a me Kona makemake ole e haalele koke iho oe i keia ao no ka hoino ana i ke ola makamae ana i haawi mai ai iloko ou, aia hoi, ua hoouna mai la Oia ia'u no ki hoopakele ana ae ia oe. Ae e kuu kamaiki, ua pakele oe mailoko mai o kela make wellwe@ o ka laau make Ladama, a i kela minute eia ao ke ku nei he wahine opio i make iloko o ke ola hou ana, he wahine oio hoi e hoomanao o kou mama aloh, o@ai, kou mau la ukulii wale, a mai i keia la, ela oe ke o me ka inoa makuahine a mama no ka home. Ae e Silevia, ke o nei oe me kela inoa makuahine a he mama hoi i na la opio wale, a i na he makuahine a he mama oe i hoopoha ia me ke aloha no kou home, alaila, e hoomanao ne kau bebe hoomanao nona o@ai, kou mau la e hiipoi a e milimili ana iaia me ka mailani iloko o kou mau lima me ke aloha, a no ia mau mea la, nolaila, au i nonoi aku ia e hoopaa mai oe i kau hoohiki imua o'u a imua o na lani. Elike me ka nui o kou aloha no kou makuahine au i haalele aku la ihope he mau mile lehulehu ka mamao a me kou aloha hoi no kau bebe i haalele ia iho la e noho makamaka ole ma keia ilihonua, alaila e hoohiki mai oe imua o'u a imua o ke Akua ma o ko laua mau aloha ala, mai hoao hou oe e lawe i kou ola ma keia mua aku, a aole hoi ma kekabi ano e hana ino ai oe ia oe iho.

            Alaila, in a o kou makemake ia e ka makua, ke hoopaa nei au i ka'u hoohiki o ka pono ke hana ia a haule mai na lani, a e hooko o ke Akua a hiki mai ka hopena. Aka, o kela ao a me keia ua like no a like ko laua mau ano e loaa mai ana ia'u, aole maha, wahi a Silevia.

            Ke hoomaikai nui nei au i na lani no keia ola hou i haawi ia ma@ la iloko ou, wahi a ka Makua Dagalasa me ka hoomau ana mai i ke kamailio. Ano, e kuu kamaiki, e haliu a e hooloha mai ia'u, e haalele iho i keia ilina o ka poe make, a hoi aku no kou home me na manao aloha no kau keiki bebe, haawi iaia i na hoolaulea ana e Ioaa ai iaia ka oluolu a me ka maha  no ka loaa aku iaia o na la e haawi mai ai ola i kona mau lima kokua iloko o na la e hiki mai ana, a e hoomapao mau me ka poina ole, owau nei o Makua Dagalasa he hoaloha oiaio ia nou i na wa a pau au e makemake ai i ka'u mau kokua ana.

            Elike me ko ke Akua hoouna ana mai nei ia'u no ka hoopakele ana ae ia oe, pela no auanei au e haawi aku ai i ka'u mau kokua a hoopakele ana nou. Nolaila, e hoi e kuu kamaiki, no ka mea, ua aumoe maoli keia wa, a ka la apopo alaila au hiki aku no kou home a haawi i ka'u mau kekua ana nou e loaa ai ia oe ka noho ana houoli, a i ole ma kekahi ano paha e lawe ia mai ai kela kane kumakaia imua o ke akea no kona hoohilahila ia. Ia oe e hoi aku ai no kou home, mai kamailio a i ole hoao ae paha e hoopuka i na huaolelo o ka kanalua a kuihe olelo iho, ua waiwai ole keia ola ana no ka mea, aohe o'u hoaloha a aolo hoi he makamaka ma keia ao. E kuu kamaiki, oiai o Dagalasa e ola ana e hoomanao e loaa no ia oe he hoaloha a makamaka oiaio iloko on a, a mai kona mau lima ponoi hoi e loaa a e haawi aku ai oia i kana mau kokua ana maluna ou.

            Alaila, me kela mau olelo a ke ka hunaule Dagalasa, huki ae la ia i kana wahi ekeeke a unuhi ae la he iwakalua dala ma ke gula a haawi iho la iloko o ka lima o Silevia, aka, ua hookahaha loa ia nae ua kahunapule ala i ko Silevia pane ana aku.

            Aole loa au e lawe i hookahi keneta mai ia oe mai e ka makua. O ka'u hoohiki i haawi aku ai ia oe ua paa ia, a aole loa he mea nana e holoi. Ua lilo oe i hoaloha a i hoala hoi no'u iloko o ka hoopakele aka, ma keia mea o ke @ala, aole.

            Alaila, elike me kou hoole ana i @a dala a kau kane i hookaawale ai nau a me ke keiki pela anei oe a hoole mai nei i ka'u kokua wahi a ka Makua Dagalasa me ka piha pahaohao a kahaha.

            Ae e ka maku, ua oi aku ka pono no'u a me kuu kakaiki bebe a make i ka pololi mamua o kuu lawa ana mai i kekahi mohai makana mai kekabi mea mai, ua hiki no ia'u ke hana e loaa ai ia'u ke dala a aole loa hoi au e hilahila no ia mea.

            Na keia pane a Silevia, ua ike @ hoomaopopo iho la o Makua Dagalasa, he mea pono ole nona ke hoouluhoa hou aku i ke kaikamahine opio ma ka haawi ana aku i kana mohai aloha, koe wale iho no ma ke kakahiaka o ka la apopo, ka la hoi ana e hele aku ai e ike ua kaikamahine ala, a ma ia manawa e ha wi ai oia i kana mau kokua ana a pau e loaa ai i ua lede opio ala ka hauoli iloko o ka maha a me ka hoomama ia o kona puuwai luuluu a ehaeha.

            Nolaila, me ka leo akahele a malie pane mai la ua Makua Dagalasa nei. Mai hopohopo a hoi na manao e kuu kamaiki, o kau mau kokua ana nou, e loaa mau aku ana no ia ia oe mai ia'u aku, heaha la hoi, ke haalele mai nei oe i ka'u makana a kokua ia oe, apopo e hoea aku ana au no kou home a ma ua home ala ou e haawi aku ai au ka'u kokua ana, aole ma ke dala, aole hoi ma ke gula, aka, ma ka lokomaikai o ke Akua, ia'u e hoi aku ai no ko'u home, e hoopii aku ana au i ka'u leo pule imua o ke Akua  no ka malama ana mai ia oe iloko o kona malu, a e alakai ia hoi oe iloko o na kia@ ana a kona lokomaikai no ka lanakila @ui e loaa ai kela lei alii gula ma kela ao. Aole i pau.

 

            Ola no na apana o Hilo ame Puna i kahi mau lunawakaainana a lakou, oiai he @ila ilio no ka kahi ame kahi i panee mua mai ai iloko o ka hale i @a la omaka o ke kau.