Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 11, 16 March 1901 — Page 1

KE ALOHA AINA

 

HILO BAY, HAWAII

 

UA MAU KE EA O KA AINA I KA PONO

 

HOOKUMUIA I MEI 20, 1895

 

BUKE VII.                 HONOLULU, POAONO, MARAKI 16, 1901.                   HELU 11

KE KAUA MA AFERIKA HEMA

Ladana, Feb. 28          Ua kukala ia ae ma ka mana o ka oihana kaua ua haawi pio aku la o Kenerala Louis Botha o na Boa ia Haku Kitchener, ke alihikaua nui o na Beritania ma Aferika Hema, ma ka apana o Middleburg.

            Mahope iho ua hoike ia mai la na lono e pili ana no ko Botha haawi pio ana aole he oiaio.

            Ua lohe hou ia mai aia o Kenerala Botha me kona mau koa ke maki la no kahi hoomalu o o Viljoen's, ma Rosenkal, he 70 mile ma ka akau komohana o Middleburg, a he 30 mile ma ke komohana o Lydenburg.

            Ladana, Feb. 27.         He 300 koa i haawi pio aku ia Kenerala French mahope o kekahi paio hahana ana.  Ma ka Haku Kitchener hoike, ua lawe pio ia e Kenerala French he hookahi pukuniahi Krupp 19 paona; hookahi pukuniahi Howitzer; hookahi pukuniahi Maxim, 20,000 puni lako kaua liilii:  6,000 bipi, 10,000 hipa, a me 287 koa.

            Aole poino ma ka aoao o na Beritania.  Ua hoopilihua loa ia na Boa ma Pretoria no keia lanakila ana o Kenerala French.  Ua pu aku no hoi i na kiu o Kenerala French he pukuniahi me kekahi mau lako kaua i huna ia iloko o ka lepo e na Boa.

            Ladana, Feb. 28.         Ma ka hoouka kaua i malama ia ma ka Poaono nei me Dewet, ua hopu pio ia iho la he elua alihikaua me 200 kanaka malalo ona.  He pu kuniahi 15 paona kai lawe pio ia ae e Kapena W C. Marcer o ka puali Coldstream Guards.

 

            Ma ka Poakahi nei i wehe ia ai na ipuka o ka holete hou i kukulu ia iho nei ma Waikiki, nona ka inoa o Moana i ka lehulehu no ka hele ana aku e makaikai i kona mau paia nani, a maluna ona kaapio lio ole i lawe ia aku ai kekahi poe no waho o laila.

 

HE UKU HOOMAU NO KA MOIWAHINE LILIUOKALANI

            Ma ka Poalua nei i waiho ia ae ai e Lunamakaainana Keiki imua o ka Hale o na Lunamakaainana, he bila kanawai no ka uku hoomau ana i ka Moiwahine Liliuokalani i $12,000 o ka makahiki.  A penei na olelo o na wahi bila kanawai la i onou ia mai na Keiki e waiho ae:

HE KANAWAI E HAAWI ANA I UKU HOOMAU NO KA MOIWAHINE LILIUOKALANI I PAU.

            E hooholo ia e ka Ahaolelo, a pela aku,

            Pauku 1           O ka huina o $12,000 o ka makahiki ma keia ke hoike ia aku nei e hookaawaleia ae no ia no na lilo o ka Moiwahine Liliuokalani i pau, no kona manawa ola, a o ka mea Hano hano H. E Kupa, Kakauolelo o ka Panalaau o Hawaii, ma keia ke kauohaia nei oia e uku ae ia huina mai ka waihona ae o ka lehulehu ma ke @no like, me kekahi uku a mau haawina, e uku ia ana e ka Panalaau o Hawaii.

            Pauku 2           O ka Moiwahine Liliuokalani i oleloia e loaa iaia ke kuleana e unuhi mai ka waihona mai o ka lehulehu, no ka uku hoomau i hoakakaia ma ka pauku mamua ae mai a mahope aku o ka hooholoia ana o keia kanawai.

            Pauku 3.          E lilo keia i kanawai mahope iho o kona hoolaha ia ana.  Ua hooholoia ma kona heluhelu mua ia ana.

            O aha ina hoi ma kona heluhelu elua ana, e hoololi ae ai ma kahi o $12,000 uku hoomau, i $250,000 hookahi no ia haawi ana.

 

NA HOOHENO O KA HALE AHAOLELO.

            1--Owai ka Lunamakaainana elima o na maka ?  hina o Emaluka no ka mea hanau ia mai oia elua no maka a nui a ulu ka umiumi loaa hou elua maka a koho ia i Lunamakaainana komo i ka Ahaolelo loaa hou hookahi maka oia hoi ka maka nui me ke kuau no a i ka lima no e paa ai ia maka.  Nui maka akea ike.

            2--Owai ka Lunamakaainana he pa no waho o ka Hale Ahaolelo ?  haina, o Pamawaho.

            3--Owai na Lunamakaainana a me na Senatoa o loko o keia Kau Ahaolelo i hoounaia mai e na makaainana o ke aupuni Mahina?  haina, O Balauwina a me Rukela na Senate, o Nailima a me Ewaliko na Lunamkaainana, no ka mea, eleele Hilo e panopano i ka ua, e nana mai hoi, Hilo nei kau ka hoaka.

            4--Owai ke kanaka uuku a me ke kanaka nui o loko o ka Hale Ahaolelo o na Lunamakaainana, hookahi no kino ? o J. A. Akina.

Wela ka Hao i ka Home Rula.

            5--Owai la ka Lae kaulnana o Oahu nei i hoouna ia mai iloko o ka Hale Ahaolelo o na Lunamakaainana e lula i na ale pakui opihi o ka moana ?  haina, o Kawaihoa.  (Barbers Point)

            6--Owai ke Senatoa i pili i ke mele o Kilauea ?  haina o Kaiue.

            Penei ka pili ana:

No Kilauea ke aloha la,

No ka mokuahi o ke kaona la,

Nana i kaiue ka moana la,

Na ale kuehu o Pailolo la.

            7--Owai ka luna paikau a na Lunamakaainana Home Rula ?  haina, Keliikoa.

            8--Owai la ka poka pahu a ka Home Rula e uwila nei ka paia i keia mau la maloko o ka Hale Ahaolelo o na Lunamakaainana ?  haina Bekele, ke ahi pahipuhi lau ulu o Maui ke keiki ku'i laau o Molokai.

 

MR. WELIKAHONUA.

            He keaka ko ka Hale Mele Hou i keia po.

 

Palapala a ke Kiaaina i ka Ahaolelo.

(Hoomauia mai kela pule mai)

(Mai ke Kuokoa mai.)

            E p i ana hoi i na h@ oikaika ana no ke kinai ana i ka ma'i ahulau bubonika, i ahulau hoi ma Honolulu i ka 1899 a me 1900, he lehulehu na hale a me na waiwai e ae i luku ia e ka Papa Ola, a ne mau hale i mau waiwai e ae hoi i oi loa i luku ia e ka pauahi nui o ka la 20 o Ianuari, 1900, oia hoi ka hopena ulia wale o kekahi ahi i hookumu ia e ka Papa Ola, ma ke ano he hana e kiai ai i ka ma'i ahulau.  Mamuli o keia poino ua nui ka huina helu o na kanaka i hoo@ele ia i na home a i hoopoino kukonukonu ia na waiwai.

            Ma ka pane i kekahi ui ana aku a ka Aha Hooko, ua loaa mai hoi kekahi telegarama mahope iho mai ke Kuhina Nui o Amerika.  Ua apono hoi ka Peresidena i ka hookohu ia ana o ka Aha Hooponopono i na koi poho e noonoo ia na pono i i@ohia ma ka pauahi ana o ke Kauhale Pake a e haawi aku i na hooholo a me na hooko ana no ia mau poho, e ukuia mai na haawina i hookaawale ia e ka Aha Kuka o ke aupuni i kulike me na kanawai Hawaii.  Ua hookohu ia hoi kekahi aha oia ano ma ka la 2 o Aperila, 1900, a kukulu ia na kumuhana a me na rula no kona hana ana.  Ua hoomaka koke ka aha i kana hana, aka, i kona kahea ia ana a akoakoa ae, ua hoole ka Aha Kukamalu i ka hookaawale ana i na dala no na lilo oia aha, mamuli o ka like ole o ka Aha Kukamalu me na ku nuhana a me na rula no ka hookele ana oia aha i hoololi ia e ka Aha Hooko.  Maluna hoi oia mea ua okipu ka hana.

            Ke waihoia aku nei ia hana i ka Ahaolelo Teritori.

            Oiai hoi, ma na rula, aole na aupuni man @ piha; a o ka Repubalika o Hawaii ma kona ma@ kanawai ponoi ihoi hoopaaia ma ke kanawai

(E nana ma @a Aoao 5.)