Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 9, 2 March 1901 — Page 6

KE ALOHA AINA

6        KE ALOHA AINA, POAONO, MARAKI 2, 1901.

 

HE INOA NO MIS IVY KANOEAULANI RICHARDSON.

O ae e Kanoeaulani ka wahine nona ia inoa,

Hawele e ka ua o Hilo i ka lani,

Hailona e ka ua Maheleana,

Ka ua kani koele napoo kahawai,

Lanipili Hilo i ka ua a ka Awaawa,

Ke kulai mai la e hina ka ohia,

Hina ka lehua i Papakanene,

Ne ka leo o ka manu i ka uka Olaa,

Ke hele ha oe ae la i kanahele,

Ka ouli o ka ua i Maheleana,

Hana ka ua Manele amo ia Hilo,

Ooki Hilo i ka piko ua o Hanalei,

Ka ua hooieie e maha-ku ana,

E kapa kapalili ana ka ua i ke one,

Ka ua ku-ohua o Kanokapa,

Ka ua ekeekepue o Piihonua,

Hoopunana ka ua o Waiolena,

Kahela ka ua o Uluomalama,

Malama ka ua noho ia Hilo,

Ka ua hoopala hala o Waiolena,

Ka ua hookapakeu i ka maha o ka lehua,

Ku ka aha hula a kaua i kanahele,

Ke oli lea mai la iluna o ka hala,

Hala ka ua makai ike i ka lehua,

Lehua maka poponi i poni i ka ua,

He ua hanai i ka maka o ka opua,

Ko Hilo opua no ka ohia,

Ke au Maiewa mai la i ka moana,

Kani ku ho ka paka a kaua i ke kai,

Ka ua heenalu i ke kai o Huia,

Hui ka aha a ka ua momoku i ke one,

Ka ua hee pue wai o Maiai,

He nalu kahiko ia no Piihonua,

Haloi au e makana aku ia oe,

O Ha-i-a.

 

HE KAAO KAILI PUUWAI

- NO KA -

UI MINEWA

- A ME NA -

Kaikunane Eiwa

I Hooliloia i mau Manu Nene Ahiu a i ole na keiki i Hoehaehaia

Kakauia no KE ALOHA AINA.

          Ua kunahihi koke ae ka helehelena o ka moi no keia mau hana hoohuakeo a kana aloha, a me ka leo pihoihoi pane aku la oia.

          E kuu aloha, e kaomi iho i na manao inaina e lalawe la iloko o kou puuwai no'u, no ka mea, ke kau e mai nei no na halia iloko o'u aole oe a me ko kaua mau kanaka e lanakila ana maluna o na enemi, aka, ua hoea mai ko kaua hora e opaipai ai a haule pahu mailuna aku o ko kaua nohoalii. Nolaila, e noho pu mai no kaua, i ike ai hoi kaua i ka hopena e halawai mai ana me kaua.

          Aole, aole loa au e ae aku ana i kou manao, aka, ua paa kuu manao e hele imua a make iluna o ke kahua kaua, mamua o ka hoihoi hou ana mai i ka olelo i puka mai kuu waha aku. Oiai, ua komo na manao hoonaukiuki iloko o'u no kau mau olelo. E hele ana no au i ke kaua, a aole hoi he mea mahope nei nana e kaohi ia'u.

          Ma keia wahi i hooki iho ai ua moiwahine nei i kona leo, a lele mai la hoi a muki iho la i ka mea nona ka hanohano ana i hehiku ai i na makahiki i hala ae nei, me na waimaka o ke aloha kane oiaio e haloiloi ana maluna o kona mau lihilihi.

          A i ka pau ana o ko laua hui aloha hope ana, oia no kona wa i huli ae ai me na kapuai kuemi hope ole a iho aku la no lalo o ka halealii me kona mau kiai kino e hahai ana mahope ona.

          A i ko lakou wa i hoea aku ai ma ka ipuka o waho o ka halealii, aia hoi, ua hookapalili ia kona puuwai me ka pioo i ka ike ana aku, ua kokoke loa ka enemi i ko laua halealii.

          A me ka hoohakaka hou ole iho huli koke ae la ua moiwahine nei a pane aku la i kona mau kanaka i ka i ana aku me ka leo pupuahulu i awili ia me na manao hopohopo.

          E kuu mau kanaka ano, eia na enemi ma ko kakou mau ipuka hale nolaila, no ka manawa hope loa, a no ka hanohano o ka aina a me ko oukou moi. E lele kaua aku i na enemi me ka puuwai i okomo ia me na manao wiwo ole a hoopuehu aku ia lakou, no ka mea, he poe aea a komohewa hoi lakou iloko o ko kakou aina e kahe ia ana e ka waiu a me ka meli.

          Mai haawi pio aku kekahi o oukou, aka, e kupaa maluna o ka makee a me ke aloha aina, a na ka make wale no e hookaawale aku ia oukou mailuna aku o keia kahua kaua, no ka mea, eia pu au me oukou maluna o keia ehaeha, a o ka ehaeha e loaa ana ia oukou, o ka ehaeha no ia e loaa ana ia'u. Nolaila, e hahai mai mahope o'u no ke ola a me ka make, no ka manawa hope loa.

          A i ka hooki ana iho o na leo kahoahoa hope o ua moiwahine nei, oia no ka wa i komo aku ai na olelo a ua moiwahine la iloko o ka puuwai o kona mau kanaka, a iloko o ia mau sekona i lohe ia aku ai ka leo o kona mau kanaka i ka hooho ana mai.

          Ae, ae, no ka pono o ka nohoalii a me ka aina, aole loa makou e hoi hope ana a hiki i ka inu ana i ka wai awahia o ka hookahe koko. Ma kou aoao makou e ku ai me ka naue ole a na ka make wale no e hoonele ia oe me ke kanaka ole. A i kou wa e ike ai ua nele oe me na kokua o ke ala no keia huli aku ke ola i na mauna.

          A he mea oiaio, i ke kuu ana iho o ka leo panai no na olelo aloha a ko lakou haku wahine, oia no ka wa i pu ia ae ai ka lewa me ko lakou mau leo huro, a mamua o ka hooki ana iho o ko lakou mau leo, aia hoi, me he pua la i oili aku mai ke kakaka aku a ke kanaka pana pua, pela lakou i holo aku ai imua o na enemi e ulupa ana i ko lakou mau hoa malalo o ka hooko kauoha, a he olapa ana o na huna ahi i ukali ia mai e ke kani oeoe o na maka@@@@@, ua halawai hou ae la na aoao elua i kahi hookahi.

          Ma ka nana ana aku i na aoao a elua, aia na alakai ke lawe la i ko lakou mau kulana me ka wiwo ole, a o na kanaka e hakaka ana me na ikaika i loaa ia lakou, a ke hoomaunauna ia la na ola me he mea la, aole ia he waiwai makamae.

          Iloko o na hora loihi o keia hakaka ana, ua emi like ka ikaika o na aoao a elua, aka, aole nae he aoao i haawi pio, a i ka ike ana o na opio ua nawaliwali ko lakou mau kanaka a ua kokoke hoi e nahaha. Oia no ko lakou wa i pane aku ai.

          Mai haawi pio e ko makou mau hoa, oiai, ua kokoke mai hoi kakou i ka ipuka hale, a o ke komo wale aku no hoi koe o na poo iloko, alaila, o ko kakou wa nae anei ia e maunauna ai i ko kakou luhi a me na hoa i haalele mai la i keia ola ana.

          Aole, aole loa oia ka kakou hana pono, e paio a hiki i ke kanaka hope loa, no ka mea, ua ike ka ili i ka eha, a no ke aha e haawi pio ai kakou. E nee hou aku imua me ka emi hope ole e ko makou mau hoa kakaikahi, no ka mea, o ko oukou lanakila ana o ko kakou lanakila no ia.

 

E KUIKAHI IO ANA ANEI KA MAKUA ME KE KEIKI?

NANI WALE HOI.

          Ka lama alohilohi o ko ke Akua lokomaikai, ke hookokoke mai la oia ma na ipuka hale o na makua (kalavina) o kakou, e ui mai ana i ke keiki (Hoomana Naauao) e kuikahi pu aku me lakou ma na hana hooholomua no ka pono o ko Iesu aupuni ma ka honua nei, "maikai wale hoi."

          Ua hiki kino ae i o makou ala kekahi o na koo ikaika eleu a mikiala hana no ka pono o na ekalesia kalavina o kakou nei, e kikeke mai ana i ka oluolu o kana keiki (Hoomana Naauao) e hui pu aku a e lokahi pu hoi ma ka hoonee ana i na hana e hoohiolo ia ai ko satana mana aupuni mai Hawaii nei aku. A e wehe hamama ia hoi na ipuka hale o na halepule kalavina apau o na Honoapiilani i na kahunapule o ka Hoomana Naauao, aole hoi e pani paa hou ia ka puka makani loli kaele a waa noho i a uahoa. A e hoopau loa ia kela olelo hooholo akeakea i na aoao maikai o ka Haku oia hoi, ka ae ole ana i na kahunapule o ka Hoomana Naauao e haiolelo iloko o ko lakou mau halepule.

          Nolaila, he mohai lani ano hou loa keia a ka uhane o ke Akua ola mau i hamare iho la i ka puuwai paakiki o ka mea paakiki a he ahi hoi e hoopau ana i na opala like ole iwaena o na keiki hookekee a kanaka-ano la-ua puali io no ka hau nui i ka hau iki, wahi ponoi no a Rev. I. Ka@@@no i hoopuka ae ai iloko o kekahi halawai ana ma ka luakini o ka O@@@@, ma Pauwela, Hamakualoa, Maui.

          He oiaio ka ia kahunapule i hoopuka ae ai, eia ua wa la ua kokoke mai aia ma kou mau ipuka hale e na hoahanau o ka Hoomana Karistiano Naauao a pau. Aka, e o'u mau hoahanau aloha mai olioli wale oukou no keia papa aina aloha wale i panee ia mai imua o oukou a mai olioli pu hoi i ka hoolohe ana mai o na daimonio ia oukou, aka, e olioli aku oukou no ka paa ana o ko oukou mau inoa ma ka buke o ke ola, nolaila, i hookahi a'u wahi leo i koe. I nui ke aho e hoomanawanui, a e leha aku ko oukou mau maka i na mauna mailaila mai ko oukou ola e hiki mai ana.

          I ka hoopau ana i keia, e pelu iho i ko oukou mau kuli i ka honua a e haawi aku i kekahi mau leo pule hoaloha i ke Akua no ka hooholomua ana i ka pono o kona aupuni ma Hawaii nei, a e lilo o oe o Betelehema uuku, ke kia ao i ke ao ame ke kia ahi i ka po e alakai ana i kou lahui kanaka ponoi mai na lima hooluhi mai o diabolo, a pae maalahi aku oe e Hawaii aloha i ka aina e kahe ana ka waiu a me ka meli, ka paradaiso alohilohi o ko ke Akua nani.

          Kupaiana, ina ua hookiekie wale aku kekahi mau huaolelo o keia episetole imua ou e kuu Haku Iesu a he kumu hoi ia e kuikahi pu ole ai ko makou mau ekalesia ma keia hope aku, he oiaio, ua hewa io no kau wahi kauwa nei.

          E oluolu kou aloha pumehana, e kala mai i ko'u hewa, a e hoola mai ia'u, i hoonani ia ae ai oe e ke Akua ka makua, me ke keiki punahele o Iesu Karisto ko makou Haku, a me ka mana o ka uhane hemolele ko makou kokua, pela no e loaa ai ia'u ke ola ma ke kino a me ka uhane, mai ke ao kumu ole a i ke ao pau ole - Amene.

Samuel K. Kamakaia.

 

AOLE KA E KAMAILIO LOIHI.

          Ua hoopohihihi loa ia ko makou noonoo no ka mea e pili ana i kela pakui rula a Senatoa Bila Waita o Lahaina e paakiki nei i umi no minute ka loihi o ka wa e kamailio ai o na hoa, manao makou he hana hoopilikia paha ia i na hoa Hawaii iloko oia hale, oiai, ua ike no kakou he kuanui loloiahili ka olelo Hawaii mamua o ka olelo haole, i ka unuhi no ka mahele olelo aole paha e pau pono ka manao o ka pau e no ia o ka manawa. He elima no paha minute o ka mea haiolelo e kamailio ai he elima no ka unuhi olelo o ka pau no ia o ka umi minute.

 

          E holo aku ana o J. S. Spitzer o ka halekuai lole "The Hub Clothing House," no Nu Ioka, Piladelapia a me na kulanakauhale o ka Hikina, no ke kuai ana i mau waiwai hou no kona halekuai, ma keia Mariposa.