Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 8, 23 Pepeluali 1901 — HE KAAO HAWAII NO HAINAKOLO Ka Ui Nohea o Waipio. Ke Kai kamahine Nana i Wawahi i na Pani Paa o Kuaihelani a Haule Kona Kapu Ihiihi. [ARTICLE]

HE KAAO HAWAII NO HAINAKOLO

Ka Ui Nohea o Waipio. Ke Kai kamahine Nana i Wawahi i na Pani Paa o Kuaihelani a Haule Kona Kapu Ihiihi.

Pane i»ai o Hnir.»koio me ki leo kanmāha niii a 'luulnn hoi. E kou akua, knu fetiku nani oi ke'ekela &'u 1 uhauhH ai me kuu manao owau ka oi, ano e kala naai i kuu hewa. Ua kal» ia oe, wahi a KeaninluUokalani, Kuu akua i ka mahaku kuu ia mai o Matcitlii tn«a naua i ka wela o ka hoi ka wela I Kuaihelani aia ke hakukoi Dfti. B Kaoe i ka wai oia, kuu ia mai ou kinolau, ua hemo na puka eluii, kuu ia mai o Kaaehekili» o Kaoewawahiaoku, o Kaoemilohai, na kaeaea o ka lews. Ua ike ua maua i kuu akua imi h&la, alaila, ike i na n«m oi o ka lewa a me ka papaku, eia paha iloko o kuu houpo ke haKukoi nei o Keaoolino. Anuma ua uoa, no kuu akua i ka mahaku, wahi a Kuahailo, Kuu akua kuu ia wai o Kaneika eleiki, o Kaneikapomanomano, eia l# ke leie e nei kuu hauh no ka'u mau maiihini uo ka lewa lani a me ka papaku. A.mama ua noa, no kuu akua i mahaku, waW a Luukiaikaihikapu, Pa&e mai o Keauiniulaokalani ia Luukia, ano, ua hemo na pan! elna eia iloko o Keaoolino nei, a pela hoi o Luukia oa lele kona hauli no kana mau malihinU ! Eia laua iloko nei me ko oukou : īke ole ia laua, ua kii aku laua a ua ike lakou i ko laua kuiana nam oi : kelakela. ! i Ē Hainakoloo na ra€a keia a Ka-1 ue ma 1 hoolaa ai na'u a hiki 1 keia Ja, akahi no a hui he aio e he alo, j nolaila, e kuiiaku* e Hainakolo eia imua ou keia mau malihīm, pe hea kou maoao no laua e pane oe nou īho, Pane me ka eoahe a oluolu o Paiuakolo imua o k' na akua-a aie na malihini i hiki mai imua ou a me makou. Akahi. Aohe kumu e ae o keia mau maiihini 1 hiki mai ai ianei, owau wale no ma o'u nei oe i huli ai oe i n& naea huna a loau laua nei he mau mea huna la huna īa nou f 4nai na kupuna mai ou. Alua, A u;-a ia kumu ua makē Kaue ma no'u aohe o lakou make- ] make owau kau wahine, nolaila, ua : luku ia na paemoku o Kukuluokahiki. Akolu. 0 kuu hilinai maluna o ko'u nani a haalele la w haule aku 1* eluolu o keia noho ana,

O na mhima ī ikeolMa m»n ua eia ua jk#maka kakou pnhihiW. A.! na o ka hooko #n» k«i* o na i oleio hof-pr»lau a K-.ne mn no iaua nei aole au e hooi# ma na ano a pau aa'u ponoi e hooko ia hoohiki aua »oie ao kahi noea okoaakn, uoluiL, e kuu akua' kuu haku i kftm;>fcukti Am&ma ua noa, wnhi a Halnakolo. E Hamakolo ka mea nan?i i waw#hi i k*u malihini, a nou n#*i i bo»u ia ai kuu k®pu akoa mai kuu m«u kupuna inal, ka mea bf>i nana # l kena mai e huli i na moa huna a akoakoa uta kuu lima. Alaila, q ke aupuni e loaa ana ia kakou a me br aupum maw«bp nku aohe ahaiipno, nalo oe na]o na.keiki' a k&ua, na moopuna t aohe mana hou ae ma ka lewa a pela hbi me ka papaku aole loa, aka, ina aole e loaa keia mau hua pule tna kuu inoa ia Kuahailo a roe Luukia, i ka pau'ana o keia mau olelo a'u ua nalo ka papaku, ka houua, ka lewa a maluna ak?i. Pane hou mai o Lankia, he oiaio ua uhi pu ia na īke hoailoaa o ma» kou i keia mea huna hope loa au i hoike uoai nei, E Hainak«Jo e hoihoi oe i kela mau olelo au no ka hooko ana 1 ira olelo a Kane oaa no keia mau mahhini, nolaila, ua wel* ka inaina o ke akua nui e kakou no keia mau bAna āu. Ē Hainakolo e waiho aku ia hana, ua hana oia a oi aku no keia mau olelo au, aole no hoi ia i pili i ni oihana i haawi ia mai oiawale no maluna oia kulana, o na mea pohihihi i ike ole ia toamua e kakou, nolaila, e hoopau oe ia manao ou, wahi a Kuahailo. Maanei o ko kakou'moolelo, e ike ana kakou i na oielo a ka ui oi o fea lewa. * Owau o Lonoikalauooa pua, aole na makua keia Inoa, aka, na ka mea ī nalo mai ko'u mau maka aku nana keia inoa. Owau kai hoopalau ia me kahi mea a'u i jke ole ai a hifei i keia wa a'u e olelo nei imua o ko oukou kieKie, noiaila, ua malihim oukou ia'u a peU hoi au imua o oukou. O na hoailooa nae k&'u e malama aei, ka mea a'u i ike ai me ko'u mau makua. Akahi. O ka maua kile. ■ Alua. O ka manu o ka hoailana. Ua waiho aku oia i keia mau honilona imua o Keamniulaokalani me ka ulumahiahie nui a me ka oi pu no o kn naoi o ka ui o ka lewa Pane aku o Keaniniulaokalani imua o ka ui o fca iewa, e hmhoi oe ī keia muu makaua nou nr ka wa mau loa, ka mea, aohe o'u kuleana īa mea o oe wale no. Paii» mai oia me ka oiaio imua o Keauiniulaokalani, aohe q'u kuleauae inalaiua hou i keia r)J?8, n<j, ka mea, ke ike uei au mea naua au i hoopalau, ua hul| oia uo ke ala hoi ole mai. j £ ka% kiekie o ka lewa '

na ia n r J kou nnui n tCano m« hoihoi oe ij me» ia'", ma k*ou mana mai ua kupuna nom' ua hlo ia oe. Pane boti rna? ka oi ia Keaniaiulaokalani, ua hala ka wa no ka hoo pilau ana, aole i ko ia, ua lula ka naea nnna au i hoopalau me kuu ike ole nae ! ka mea i howpaluu ia na'u. Aka, ma ka mana kllo a me ka mana o ka lioiilona a'u i hoihoi aku nei ia oe, ua īke uiaopopo loa au o oe no ua kane hoopalau la, nolaila, ua 01 aku ka pono e hookuu mai oe īa'u a e hoi oe me ko mana i haule ai kapu akua a. mana kiekie hoi. ®ia ka luft o kou kulana aole I' loaa aku keu 'kulana i ka mea e ka- 1 mailio p'u nei me oe, aoli© a'u nani i ike ai 1 like aku ©fToe aohe ma ka lewa a me kuu a maluna aku o na aupuni 0 ka lewa aohe hoa elike ai. ■ : ,: "*V" ' . m ;■ . | Anā keia mau kumu 1 kono mai ia'u e hoihoi aku 1 ka mana kilo a me ka mana 0 ka hoailona» no ka uo», aole 1 lawa keia mea keia mau mea a pau. Pane tou mai o Keauioiulaoka--' lanl i ka ui o fea lewa, ina ua hoole loa mai'oe imua o'u 1 keia mau m#a aole e lawe, eia kuu pane &ope ia I oe, a oia ka oiaio, na ka mana kilo a hoaiiooa hoi nana e kn Uou mai » loaa ma Keaoolino nei ma no au i waiho ai a oia kou lohe aple no hoi i hoi hopa ka'u ol«Ij uo keia aoea. £ ka ui o ka lewa, e lalau oe 1 keia uioa a hoi pu aku 110 kou i he!e|uai ai» he ole loa hoi ke kauo huluhulu ia ka mana tciio a hoallo- , na hoi, wabi.|.Kuahailo. f A laa keia kukai oielo ana 0 Keaniniulaokalaui me ka m o ka lewa, ua haule na m»nao oikelakeia o ka ui oka lew t t 1 n i olelo walohia a Keaumiulaokalani imua ona no ka 6oihoi ana i na uiea paahaua uo kona ola a me kona aupuni, nolāila e hoi oe me kou muluhia mai kiuohi mai, aohe mea e ae niua ou 0 oe wale no a roe kou mau m»kuaj lanakila ka noho ana, aohe mea nana e hnolele ī na manao na enemi e alai mal ana i tou nofio aapu*ai aiia do b w& I<m.

|Ekaui o ka !twa, Le kaoiuhao loa ia'u .ke tma i koinoau aiauao imua o 1-jb akua,aij. e hooaaa* na la ma ka pqle no Ka»q m& & m& na iieiau ehiku a eue ka nuu i komo . 9le ia e .o$ a hiki i keia i*. oolailA, he kulean* ko Keaniniulaokalaoi Hk&le o oe waie no kai iioo* P*lau ia » koe oia uei, aoie kuleama hoopaiau no ja aupuei oia ka j&e& 8 hgihoijjou ia oe i ka mpna kiio a hoi do keia mau kumu. Paoe oaai oia imua o okalani, u tt b eW ft loa au ma ka'u olelo ana, a, ke loa uei au ia'u iho, ou kuu akua a'u e boop}ftn& ®ei, .noiuila, e kala mai eo no keia hewa nui o'u. E ua kala ia oe me ka maemae, Wdhi a Eeauiniulaokalam. Ua huJi hoi o ka ui p ka lewa uo kou* home kuiaiwi no ka hom ana i m ea oluolu o komr aupuni me ka m&aao kaumaha a nainamina hoi no ka uani ana i laemaka &i f pono oie kona noonoo no ia mea a e lilo ana paha ia mea me i B pu la ka moe ole o kona po, alia nae hoi e keii maiia kakou no oaea huu* i koe īloko o ua aupuni Ja, Ina nae oia ke ku]ea na i hoihoi » ai na boailona, aole paha aia na ke an o ka manaw« e hoike mai jl ke au nu! a me ke au iki. $fa kefe wahi e kapailio ana kakou no kft ui oka pspaku no kana hana rHsie toaf ai elike roe na olelo a Kane ma\ lli ka Uiokuahi jUi*ui rua ka po Poaoiia u«i i koaa wa iaai asa ika jauka Maoaaia, »ka # ua hemp hou mal ,uo oae ia.