Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 8, 23 February 1901 — Page 8

KE ALOHA AINA

5          KE ALOHA AINA, POAONO, FEBERUARI 23, 1901

--

H KAAO HAWAII

NO HAINAKOLO

--

Ka Ui Nohea o Waipio.  Ke Kai

            kamahine Nana i Wawahi i na

            Pani Paa o Kuaiheiani a Haule

            Kona Kapu Ihihi.

--

            Pane mai o Hainakolo me ka loe Kaumaha nui a luuluu hoi.

            E kuu akua, kou haku nani oi kelakela a'u i uhauha ai me kuu manao owau ka oi, ano e kala mai i kuu hewa.

            Ua kala ia oe, wahi a Keaniniulaokalani.

            Kuu akua i ka mahaku kuu ia mai o Makalii ka mea nana i pani ka wela o ka la, hoi ka wela i Kuaihelani aia ke hakukoi nei.

            E Kane i ka wai ola, kuu ia mai ou kinolau, ua hemo na puka elua, kuu ia mai o Kanehekili, o Kanewawahimoku, o Kanemilohai, na kaeaea o ka lewa.

            Ua ike ua maha i kuu akua imi hala, alaila, ike i na nani oi o ka lawa a me ka papaku, eia paha iloko o kuu houpo ke hakukoi nei o Keaoolino.  Amama ua noa, no kuu akua i ka mahaku, wahi a Kuahailo.

            Kuu akua kuu ia mai o Kaneikaeleiki, o Kaneikapomanomano, eia la ke lele e nei kuu hauli no ka'u mau malihini no ka lewa lani a me ka papaku.  Amama ua noa, no kuu akua i ka mahaku, wahi a Luukiaikaihikapu.

            Pane mai o Keaniniulaokalanai ia Luukia, ano, ua hemo na pani elua eia iloko o Keaoolino nei, a pela hoi o Luukia na lele kona hauli no kana mau malihini.

            Eia laua iloko nei me ko oukou ike ole ia laua, ua kii aku laua a ua ike lakou i ko laua kulana nani oi kelakela.

            E Hainakolo o na mea keia a Kane ma i hoolaa ai na'u a hiki i keia la, akahi no a hui he alo a he alo, nolaila, e kuu akua e Hainakolo eia imua ou keia mau malihini, pehea kou manao no laua e pane oe nou iho.

            Pane me ka malie a oluolu o Hainakolo imua o kona akua a me na malihini i hiki mai imua ou a me makou.

            Akahi.  Aohe kumu e ae o keia mau malihini i hiki mai ai ianei, owau wale no ma o'u nei oe i huli ai oe i na mea huna a loaa laua nei he mau mea huna ia huna ia nou mai na kupuna mai ou.

            Alua.  A ma ia kumu ua make o Kane ma no'u aohe o lakou makemake owau kau wahine, nolaila, ua luku ia na paemoku o Kuhuluokahiki.

            Akolu.  O kuu hilinai maluna o ko'u nani a haalele ia oe haule aku la noho he oluolu o keia noho ana.

            O na mea huna i ike oleia mamua eia ua ikemaka kakou aole pohihihi.

            A i na o ka hooko ana keia o na olelo hoopalau a Kane ma no laua nei aole au e hoole ma na ano a pau na'u ponoi e hooko ia hoohiki ana aole no kahi mea okoa aku, nolaila, e kuu akua kuu haku i kamahaku Amama ua noa, wahi a Hainakolo.

            E Hainakolo ka mea nani i wahi i kau malilhini, a nou nei i hoau ia ai kou kapu akua mai kuu mau kupuna mai, ka mea hoi nana i kena mai e huli i na mea huna a akoakoa ma kuu lima.

            Alaila, o ke aupuni e loaa ana ia kakou a me na aupuni mawaho akku aohe ahailono, nalo oe nalo na keiki a kaua, na moopuna, aohe mana hou ae ma ka lewa a pela hoi me ka papaku aole loa, aka, in a aole e loaa keia mau hua pule ma kuu inoa ia Kuahailo a me Luukia, i ka pau ana o keia mau olelo a'u ua nalo ka papaku, ka honua, ka lewa a maluna aku.

            Pane hou mai o Luukia, he oiaio ua uhi pu ia na ike hoailona o makou i keia mea huna hope loa au i hoike mai nei.

            E Hainakolo e hoihoi oe i kela mau olelo au no ka hooko ana i ka olelo a Kane ma no keia mau malihini, nolaila, ua wela ka inaina o ke akua nui o kakou no keia mau hana au.

            E Hainakolo e waiho aku ia hana, ua hana oia a oi aku no keia mau olelo au, aole no hoi ia i pili i na oihana i haawi ia mai ia kakou, oia wale no maluna oia kulana, o na mea pohihihi iike ole ia mamua e kakou, nolaila, e hoopau oe ia manao ou, wahi a Kuahailo.

            Maanei o ko kakou moolelo, e ike ana kaou i na olelo a ka ui oi o ka lewa.

            Owau o Lonoikalauona pua, aole na ko'u makua keia inoa, aka, na ka mea i nalo mai ko'u mau maka aku nana keia inoa.

            Owau kai hoopalau ia me kahi mea a'u i ike ole ai a hiki i keia wa a'u e olelo noi imua o ko oukou kiekie, nolaila, ua malihini oukou ia'u a pela hoi au imua o oukou.

            O na hoailona nae ka'u e malama nei, ka mea a'u i ike ai me ko'u mau makua.

            Akahi.  O ka mana kilo.

            Alua.  O ka mana o ka hoailona.

            Ua waiho aku oia i keia mau hoailona imua o Keaniniulaokalani me ka ulumahiehie nui a me ka oi pu no ka nani o ka ui o ka lewa.

            Pane aku o Keaniniulaokalani imua o ka ui o ka lewa, e hoihoi oe i keia mau makaua nou no ka wa mau loa, no ka mea, aohe o'u kuleana ia mea o oe wale no.

            Pane mai oia me ka oiaio imua o Keaniniulaokalani, aohe o'u kuleana e malama hou ai i keia mea, no ka mea, ke ike nei au aole ka mea nana au i hoopalau, ua hala oia no ke ala hoi ole mai.

            E ka ui kiekie o ka lewa maka

 

--

HE LOEA HANA I NA MAKA

--

            O ka loaa pono ana o na MARA ANIANI kupono no na poe i nawaliwali ka ike ana, oia ka mea nana e hoihoi hou mai ka ike e ike me kinohi a'uhoi e hoolalo nei o'a no ke alahele e loaa hou ai ia oe ka ike.

            O na mea au e ike powehiwehi ana ma kahi kaawale loa e ike meakaka aku ana oe meloko o keia MAKA ANIANI.

            O keia mau MAKA ANIANI wale no ka mea nana e haawi ia oe i na kokua ana.  Aole he uku o ka nana ana i ka maka.

                        S. E. LUCAS.

                        Kanaka Hana Maka Parisa.

Halepohaku Love, Alanui Papu, Rumi Helu 1.  Pahu Leta 351.  Ma ka

            hale maluna.                feb 20-3m

--

na ia no kou nani e Kane ma mai hoihoi mai oe ia mea ia'u, ma kou mana mai na kupuna mai ua lilo ia oe.

            Pane hou mai ka ui ia Keaniniulaokalani, ua hala ka wa no ka hoopalau ana, aole i ko ia, ua hala ka mea nana au i hoopalau me kuu ike ole nae i ka mea i hoopalau ia na'u.

            Aka, ma ka mana kilo a me ka mana o ka hoailona a'u i hoihoi aku nei ia oe, ua ike maopopo loa au o oe no ua kane hoopalau la, nolaila, ua oi aku ka pono e hookuu mai oe ia'u a e hoi oe me ko mana i haule ai kou kapu akua a mana kiekie hoi.

            Eia ka lua o kou kulana aole i loaa aku kou kulana i ka mea e kamailio pu nei me oe, aohe a'u nani i ike ai i like aku me oe aohe ma ka lewa a me kuu aupuni a maluna aku o na aupuni o ka lewa aohe hoa elike ai.

            A na keia mau kumu i kono mai ia'u e hoihoi aku i ka mana kilo a me ka mana o ka hoailona, no ka mea, aole i lawa keia mea ho'u, hou keia mau mea a pau.

            Pane hou mai o Keaniniolaokalani i ka ui o ka lewa, in a ua hoole loa mai oe imua o'u i keia mau mea aole e lawe, eia kuu pane hope ia oe, a oia ka oiaio, na ka mana kilo a hoailona hoi nana e kii hou mai a loaa ma Keaoolino nei ma kahi no au i waiho ai a oia kou loke anole no hoi i hoi hope ka'u olelo no keia mea.

            E ka ui, o ka lewa, e lalau oe i keia mea a hoi pu aku no kou wahi i hele mai ai, he ole loa hoi ke kauo huluhulu ia ka mana kilo a hoailona hoi, wahi a Kuahailo.

            A ma keia kukai olelo ana o Keaniniulaokalani me ka ui o ka lewa, ua haule na manao oikelakela o ka ui o ka lewa i na olelo walohia a Keaniniulaokalani imua ona no ka hoihoi ana i na mea paahana no kona ola a me kona aupuni, nolaila e hoi oe me kou maluhia mai kinohi mai, aohemea e ae mamua ou o oe wale no a me kou mau makua, lanakila ka noho ana, aohe mea nana e hoolele i na manao me na enemi e alai mai ana i kou noho aupuni ana no ka wa mau loa.

            E ka ui o ka lewa, he mea kamahao loa ia'u ka ike ana i kou mau manao imua o ke akua au e hoomana la ma ka pule no Kane ma a me na heiau ehiku a me ka nuu i komo ole ia e oe a hiki i keia la, nolaila, he kuleana ko Keaninilaokalani aia alaila, aole o oe wale no kai hoopalau ia a koe oia nei, aole kuleana hoopalau ia a koe oia nei, aole kuleana, hoopalau no ia aupuni oia ka mea e hoihoi hou ia oe i ka mana kilo a hoailona hoi no keia mau kumu.

            Pane mai oia imua o Keaniniulaokalani, ua hewa loa au ma ka'u olelo ana, a ke hoahewa loa nei au ia'u iho, imua ou kuu akua a'u e hoomana nei, noalila, e kala mai oe ia'u no keia hewa nui o'u.

            E Lonoikawehinapua, ua kala ia oe me ka maemae, wahi a Keaniniulaokalani.

            Ua huli hoi o ka ui o kalewa no kona home kulaiwi no ka honi ana i na ea oluolu o kona aupuni me ka manao kaumaha a minamina hoi no ka nanai ana i ikemaka ai, pono ole kona noonoo no ia mea a e lilo ana paha ia mea me he akua lapu la ka moe ole o kona po, alia nae hoi e kali malie kakou no na mea huna i koe iloko o ua aupuni la.

            Ina nae oia ke kuleana i hoihoi ia ai na hoailona, aole paha aia na ke au o ka manawa e hoike mai i ke au nui a me ke au iki.

            Ma keia wahi e kamailio ana kakou no ka ui o ka papaku no kana hana i hele mai ai elike me na olelo a Kane ma.

--

            Ili ka mokuahi Maui ma ka po Poaono nei i kona wa e hookomo mai ana i ka nuku o Mamala, aka, ua hemo hou mai no nae ia.

--

HOOPAU HOOLIMALIMA.

--

            O ka hoolimalima ia hana @a ma ka la 1 o Novemaba, A. D., 1897, mawaena o Mrs. Panila D Keawehano o Hilo, Mokupuni o Hawaii a me Mr. H. K. Kaipo, no Honolulu, Oahu, oia hoolimalima no ka apana aina e waiho ana ma Kapalama-uka, Honolulu, Mokupuni o Oahu, nona ke Sila Nui 109, Kuleana Helu 515.  Ke hoopau loa ia nei, aole he mana, aole he kuleana i koe ma kela hoolimalima ke hoopau loa ia aku nei.  No ke kumu, aole i uku ponoia mai ka uku hoolimalima no ekolu makahiki.

            MRS. P. D. KEAWEHANO.

            Hilo, Hawaii, Ian. 25, 1901.