Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 8, 23 Pepeluali 1901 — Page 4
| This text was transcribed by: | Katy Darlington |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
4 KE ALOHA AINA, POAONO, FEBERUARI 28, 1901.
------------
Ke Aloha Aina
Hookumuia no ka
Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nupepa no ka Lahui Hawaii.
------------
EDWARD L. LIKE.
Lunahooponopono.
HOGAN E. KALUNA
Luna Hoopuka
ALEX NAWAHI.
Luna Hoohana.
EMMA A. NAWAHI
Puuku o KE ALOHA AINA.
------------
PUKA PULE.
E hoopuka ia ana ma na kakahiaka Poaono a pau.
------------
No ka Makahiki...........................................$ 2.00
No ka Eono Mahina..................................... 1.00
No ke kope Hookahi.................................... .50
------------
KEENA HANA.
Ma alanui Moi, Leleo, Helu 370, Kokoke ma ka Hale Hoolulu Kaaahi.
------------
HONOLULU......FEB. 23, 1901
------------
KE PU-A MAI KA UWAHI HE AHI NO MALALO.
---
Pakuikui kenakena ka hoi ka hauna e lahea mai nei ma na pipa alanui o ke kulanakauhale nei i keia mau la, oia no oe o mulea awahia o ka hohono Palani i'a ka pakui, i na lono e lau ahea mai nei, na pili ae la na maiuu o kekahi mau manu Home Rula i ke kepau-ulu a Kaululaau. He oiaio anei hoi kau e Mr. Kuokoa? Kuailo ia mai hou.
------------
KE KOI POHO PAUAHI A NA HAWAII.
---
Maloko o ka halekeaka Ofiuma i malama ia ai ma ka po Poalua nei, ka halawai makaainna a na Hawaii no ka noonoo ana i ko lakou mau poino ma keia puhi ahi o ka la 20 o Ianuari. Ua nui no na poe i akoakoa malaila.
Na J. K. Kaulia i hoike mai i ke anaina i hiki aku ka manao nui o ia halawai i kahea ia ai, oia hoi, ka huli pono ana aku i ka nui o ka poino o na Hawaii e noho ana maloko o ka apana pauahi, a ina he manao na kanaka e hoihoi iki ia mai ko lakou mau poho, ano ka wa e waiho mai ai i ka lakou mau koi, oiai, ka Ahaolelo e noho ana.
Ua ku pu mai o Senatoa Kalanokalani, a hai mai la imua o ke anaina e lawe aku ana na hoa o ka Ahaolelo i na koi a pau a na poe i hoonele ia me na home a noonoo akahele, a e hana ia hoi ia mau hana me ka pono a me ka pololei.
Mahope o ia mau haiolelo ana ua lawe ia mai la ka noonoo ana ekoho i komite no ka nana ana i na koi, a ma ka hooholo ana o ka hale ua koho ia iho la o J K Kaulia, Prendergart, F J Testa, S K Pua, E Johnson, C H Rose, J D Holt Jr, a me J M Kaneakua. A ua hoakaka ia o na koi poho pauahi a pau e lawe ia mai ia me na palapala hooiaio i ka wa e waiho ia mai ai i ke komite, a e hoao ia hoi keia mau koi e lawe koke ia mai.
Nolaila, e na poe Hawaii i hoopoino ia e keia pauahi e waiho koke ae i ka oukou mau koi ma ka lima o keia komite i hoike ia ae la me ka hookaulua ole ole.
------------
HE PAIO NUI MALUNA O KA NINAU WAIONA.
---
O ka ninau ano nui e kamailio nui ia nei i keia mau la oia ke kumuhana a na moho o ka aoao Kuokoa Home Rula i hoomakaukau iho nei e pili ana no ka hoolilo ana na ke aupuni e kuai ka waiona ma keia hope aku i na hale kukaa ame na hale kuai rama ilihi a hiki loa aku i na hotele a me na haleaina.
Aka, aole nae pela ka makemake o na hoa o ka ahahui hoole waiona, a J. K. Kaulia e noho iaia nei. O ko lakou makemake oia no ke kinai loa ana i ka waiona ma keia teritori. Ma ko makou manao iho o ke kinai loa ia aina o kawaiona mai keia teritori aku aole ia i kupono, no ka mea, he hana no ia e ulu mai ai o ka pilikia maluna o keia lahui, elike me na pake i ike iho nei i ka pilikia i ka wa i hookapu ia iho nei o ka laikini kuai opiuma.
He nui wale o lakou i hiki ole ke kapae ae i keia mea i maa ia lakou a i ko lakou wa i loaa pono aku ai, ua hului ia aku lakou i ka halewai, a oia haawina like ke hoea mai ana maluna o na Hawaii, no ka mea, i ka wa e hookapu ia ai ke kuai ia ana o ka waiona, ua kapu pu iho la ka inu ana o na kanaka ia mau wai ikaika, a o ka poe e hookuli ana e nanahu mai ana no ke kanawai.
Nolaila, e na moho o ka aoao Kuokoa Home Rula ka aoao mana iloko o ka Hale Ahaolelo e lawe a noonoo i keia kumuhana me ke akahele mamua o ko ae ana aku i na manao hookikina o hai e makemake nei e hoopio loa ia ka waiona. E ninau mua i ka manao o ka apana nana oe i koho mai, a o ko lakou makemake oia kau e hooko ai, aole hoi o ka leo o na mikanele.
Ua olelo ae kokahi hoa o ka aoao Kuokoa Home Rula, o ka bila kanawai na ke aupuni e kuai ka waiona e holo ana ia, no ka mea, he nui ka poe i apono e hooko ia, a ua ae pu o Dole e kakauinoa maluna oia bila. He hana maikai ia na na Home Rula mamua o ko lakou hoopau loa ana i ke kuai ia ana o ka waiona.
------------
KE OHOHINA ILOKO O NA MAKAHIKI HE 70 O KONA OLA ANA.
---
O ka la 11 o keia mahina o ka A. D. 1831, i oili mai ai o Rev. J. Kekipi mai ka puhaka mai o Helodia Kuaole (w) a me Mataio Kamaia (k) ma Makapaia, Kohala, Hawaii, a oia no hoi ka piha ana o kona mau la e like me ko kakou poo manao i ikeia la, oia hoi, he 70 makahiki. Mamuli o ka ua o ka la 11 o keia mahina i panee mai ai a hiki i ka la 17 iho nei.
Ua malama ia na hana elike me na mea i hooholo ia e ka Ahahui Opiopio, oiai, ua lawe ae lakou i kekahi papaaina hoomanao me ke kunukunu ole no ka hoomanao ana i ka la hanau o ka makua, a ua ai a ua inu na mea a pau i hoea aku maluna o ka papaaina i hoomakau kau ia.
He mau manao paipai mai kekahi mau hoaloha mai i hoea aku a la, a ua piha hauoli no ke anaina i ka lohe ana i kekahi mau manao waiwai nui mai a Senatoa D Kalauokalani mai, a mai a J. Kanui mai, J Keau, S. K. Kaloa, W. H. Kailimai, J. W. Naukana a me Rev. E. Kekoa o Kauakanilehua, a ua lawa ke anaina i ka maona i ka ai o ke kino a me ka uhane.
------------
HALAWAI ME KA ULIA POINO MA KA MOANA.
---
Kapalakiko, Ian. 8. He elima mau kanaka o ka Ventura i halawai me ka make mainoino ma ka moana mai Piladelapia mai no keia awa. Ma ka hora 6:15 o ke ahiahi o ka la 23 o Ianuari i ka wa o ka mokuahi 700 mile ma ka akau o Valparaiso, ua hoohikilele ia na mea a pau maluna ona i ka lohe ana aku i kekahi halulu ikaika, a ia wa no i ike ia aku ai ka mahu e puka mai ana mai ka rumi eneginia mai. Ua holo koke aku o Eneginia Haynes a me kekahi poe e ae no lalo o ka moku, a loaa aku la he elima mau kanaka a waiho make ana mamuli o ke pahu ana o ke paipu mahu o na ipuhao ma ka aoao hema. Aole he mau leo uwe i ukali mai mahope o ke pahu ana o ke paipu, nolaila, na hoea mai no ka hopena o keia mau kino make elima iloko o ka wa pokole loa.
He ku i ka mainoino ka nanaina o keia mau kino make, a ua hoolei ia aku lakou iloko o ke kai ma kekahi la ae. He eha poe e ae i wela, aka, ua ola no nae lakou. Mamuli o keia ulia poino, na haule hope iho la oia he 14 hora i ka manawa holo o ka Sonoma mai Piladelapia a hiki i Kapalakiko nei. Ua holo @a mai eia mai Piladelapia a hiki @ anei iloko o 38 la, 20 hora me 50 minute.
------------
HOOPOINO IA NA BERETANIA
---
ANEANE UMIKUMAMAKOLU TAUSANI BERITANIA I MAKE I KE KAUA.
---
Aia na Aoao Elua ke Malama la i na Hoouka Kana Ana—Ke Hooweliweli la na Boa ia Lourenzo Marques.
---
Ladana, Feb. 6. Ua loaa mai i ke keena Kaua, he papainoa koikoi o na make ma Aferika Hema ma ka la inehinei, e hoike ana, ma ka pakui ana aku me 13 make a me 77 i hoehaia maluna o ke kahua kaua, 82 i make ma'i ma na la mua o keia mahina e hele nei.
O ka nui o ka poino o kela mahina aku nei he kanakolu alii a me 800 kanaka i make i ke kana ame ka ma'i. O ka nui o na make mai ka hoomaka mai ana o ke kaua ua hiki aku no ia i ka 12 989.
Ua hoike ia ae maloko o Ladana, o na Boa e alakai ia ana e Blake, aia ia ke hooweliweli la ia Lourenzo Marpues, a ua noi mai la Potugala i na kokua ana aku a Beritania Ua lohe pu ia mai ua hoouna ia aku la he mau mokukaua Beritania i Lourenzo Marques. Aole nae he mau lono pili aupuni i loaa mai.
Mahope mai ua hoomaopopoia ua loaa mai la i ke Keena Beritania o ko na Aina E he lono pili aupuni e hooiaio mai ana, aia io na Boa ke hooweliweli la ia Lourenzo Marques a ua noi mai ia na luna aupuni Pukiki i na kokua ana a Beritania.
Ua hoikeia mai la aia na Beritania ke nee la me ka pupuahulu no na palena o na Pukiki.
Aia o Kenerala Dewet o na Boa, e like me na lohe, ke manao la e hoohui i na apana like ole o Cape Colony, alaila, hao aku i na waiwai me ka hookikina aku i na kanaka e komo iloko o ka pualikoa.
Wahi e kekahi lono kuikawa mai Cape Town mai. Ua hoouna ia aku la he mau luna aupuni ma na awa ku moku o Cape Colony ma na kapakai komohana no ke kue ana i ka hoolele ia mai o na lako ai a me na lako kaua.
O na poe i lawepio ia e na Boa he 200 Beritania i ko lakou wa i lele kaua mai ai maluna o Moderfontein ma ka la 20 o Ianuari, na hookuo ia mai lakou. He kanakolu Beritania i make a hoeha ia ma ia hakaka ana.
Ua hoea mai na sekona mua o ka la konohi o na Pake ma ke kani ana o na oeoe o na hale hana papa o na Pake a me na hoopahupahu, ma ka hora 12 o ka po La Pule nei.