Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 50, 15 December 1900 — Page 6
This text was transcribed by: | Toni Lynne Kaefferlein |
This work is dedicated to: | Anja Leimomi , Andreas and Max Krueger |
KE ALOHA AINA
6 KE ALOHA AINA, POAONO, DEKEMABA 15, 1900.
(MAI KA AOAO 5 MAI.)
Kanikau aloha keia ia oe,
E M aa Emalie Kalihiwa,
Auwe kuu luhi kuu lei,
Lei hemo ole i na kau a kau,
Akahi ka hoi kau e hemo ai,
Ua wehe i ka pili hooka-o ia loko,
Haalele i ka pili me ou pokii,
E noho hoomanao aku ia oe,
Aloha kahi wai o Wailele,
Oia wahi a kaua e pili ai,
Pili aku kaua i ke ao me ka po,
Pili hoomaha ole i na wa a pau,
Ua hele oe me kuu ike ole,
I kou hanu hope loa aole au,
Auwe, auwe kuu aloha ia oe.
Kuma kona walohia keia,
Nou e Emalie Kailihiwa,
Kuu luhi o ka wa keiki ole,
O oe ka lei o kuu wa kamalii,
E haalele mai ana ka oe ia'u,
E noho u aku me ke kaumaha,
Kaumaha luuluu au i ko aloha,
Me ukana nui na'u e hana nei,
Hahana mai nei ko aloha ia'u,
Me he wai mapuna la i kuu kino,
E huahuai nei ia oko,
E hooniua nei i kuu manao,
Noho aku kaua o ka malu manako.
Ko mea haule ole i na wa a pau,
Pau ole no hoi ko'u minamina,
E haalele mai ana ka oe ia'u,
E noho hookahi me ou pokii
Auwe, auwe kuu aloha pau ole ia ea.
Aloha au o ka malu hale o Aipaakai,
Ia wahi a kaua e noho ai,
Hoolono i ke kani o na manu,
Kuu kaikamahine o ka lau paina,
Me ka lau o ka nia holu i ka @kani,
Aloha ia wahi a kaua e pili ai,
Huli aku nana ia Mokuoloe,
Aloha ia kai a kaua e hele ai,
Aloha Auwaiwahine puu hoomaha o ka lehulehu,
Aloha o Luluku ia uka a kaua e pili ai,
E alo ai i ke anu me ke koekoe,
Auwe, auwe kuu aloha ia oe,
Aloha ka luakini laahia o ke Akua,
Ia wahi a kaua e pili mau ai,
Aloha Olomona me Ahihi,
Hikiu mai nei oe nalo na maka,
Aloha ka leo hone o ka bale,
I ka hea mai e nane kaua,
E imi i na pono o ka uhane,
Aloha ka ia o Heeia,
E hiki aku ai i Kaihuaha,
Nani i ka nani o Waikane,
Aloha ia wahi a kakou e pili ai,
Auwe, auwe kuu aloha ia oe.
MRS. EMALIE ATIONA.
(Aole i pau)
HE KAAO KAILI PUUWAI
-: NO KA :-
UI MINEWA
-: A ME NA :-
Kaikunane Eiwa
I Hooliloia i mau Manu Nene Ahia a i ole na keiki i Hoehaehaia
Kakauia no KE ALOHA AINA,
Na keia mau leo huro o ua mau kanaka ukulii nei i hoopuiwa aku i ka moi opio a me kana aloha Minewa e hiolani ana iluna o ko laua pela nolunolu o Hulei, a me ka hikilele nui ala koke ae la ua Duro nei mai kona wahi moe ae a kahea aku la i na koa kiai me ka leo pihoihoi i ka i ana aku.
Nohea keia mau leo huro e wawalo hele nei o ke kulu aumoe: He enemi anei? He enemi anei?
E ko makou haku moi aole e hiki ia makou ke hoike aku imua o kou hanohano i kahi a keia mau kino kanaka i hele mai ai, aka, o ka makou nae e ike nei ua hoopuni ia ke kakela alii nei e keia mau kiho kanaka liilii. Aole pu hoi e hiki ia, makou ke hoike aku he enemi a i ole he hoaloha paha no kakou mamuli o ka aaki paa loa o ka pouli.
I ka hooki ana iho o ka leo o na kiai, eia no ka wa i lalau koke aku aku ai ua moi opio nei i kana pahikaua a paa ae la ma kona lima a me ka leo wiwo ole haawi koke aku la oia i kana kauoha i na koa kiai e hele koke aku lakou e hai i na koa k@ai a pau o ke kakela e ku aku lakou me ka hopo ole e kue aku i na enimi a pau e hoao ana e komo mai iloko o ke kakela alii me ka puana hope ana aku.
E paio aku e o'u mau kanaka me ka wiwo ole i ko kakou mau enemi,a o ko oukou haule pio ana o ko kakou pio like ana no ia Nolaila, o ko kakou ola a me ko kakou make aia no ia iloko o ko oukou poholima. A owau hoi o kakou e noho ae au e kiai i ko kakou haku wahine mai ke kaili ia ana aku e na enemi.
Ae, ae, e ko makou haku opio, o kou makemake wale no ka makou e hooko ai.
A i ke kuu ana iho o ka leo o ua mau kiai nei, oia no ko lakou wa i nalo hikiwawe aku ai malalo o ka hooko kauoha. A he mea oiaio, iloko o na sekona pokole ua makaukau ae la ka hale kakela no ka malama ana i kekahi hoouka kaua weliweli.
I keia wa no i komo mai ai ka luahine kilikilo me ka ike ole o na kiai, oiai, ua uhi iho la kona mana kupua maluna ona, a komo aku ia oia me ka laelae; a me ke alo o kona haku opio e noho ana iloko o ke pihoihoi i pane aku ai oia me ka lepo olu waiahe.
E kuu haku opio e hoopau ae i kou mau manao pihoihoi, no ka mea, owau no keia o kau kauwa wahine, ke kilokilo Ronio, a o kela puulu kanaka e hoopuni nai i ka halealii, aole lakou he enemi nou e ke alii, aka, he mau makaainana makee alii lakou i hele mai nei e ike ia oe.
He oiaio anei, wahi a ka leo@ ninau o ua moi opio nei i poha ae ai, e oe no keia e Ronio, kau hoaloha maikai?
Ae, owau no keia, wahi a Ronio, a kaawale aku la ka mana kupua e uhi ana maluna ona, a ahuwale ae la kona helehelena imua o ka moi opio. A ia wa no me ka hakalia ole i lele mai ai ua Duro nei a apo mai la i ka lima o kona hoaloha aoo me ka pane ana mai.
E huikala mai ia'u no ka'u mau hana kue i manao kuhihewa aku nei@ ia oukou he mau enemi. Iloko pu hoi oia wa i huli ae ai oia a haawi hou aku la i kana kauoha i kona mau kiai e hoihoi aku i ka lakou mau pahikaua maloko o ko lakou mau wa-hi, no ka mea, aole keia he mau enemi, aka he mau makaainana lakou no ke alii.
A ma keia wa pu hoi i huli ae a@ ua Duro nei, a ninau aku ia me ka @eo hauoli.
E kuu hoaloha maikai, ua hooko ia anei ka mea a'u i Kauoha aku nei ia @e?
Ae, wahi a ke@ kilokilo i hooho aku ai, eia ua moku la ua paa na mea a pau, a i hakalia wale no i kau kauoha hope. A o ka poe nana i hooko aku i kou makemake oia no keia mau kanaka ukulii e hoopuni nei i kou halealii.
Alaila, ua aie nui au i keia mau kanaka, a he mea kupono hoi po'u ka hele ana aku e ike ia lakou.
A ma keia wahi i ku ae ai ua Moi Opio nei, i ukali ia e kana aloha ka ui Minewa a hele aku ia no waho o ka lanai. A ia wa pu hoi malalo o ka mana kupua i loaa i ke kilokilo ua hoolele ae la oia he popo ahi i ka lawa nana i hoahuwale aku i na kualono a pau a me na kanaka ukulii e uhipaa ana i ke kahua kahi a ke kakela e ku ana.
A i ko lakou ike ana mai i na alii opio e ku aku ana iluna o ka lanai, oia no ko lakou wa i moe iho ai ilalo, a i ka pau ana o ko lakou hoomaikai ana i ko lakou akua no ke kiai ana i ko lakou mau haku opio. Ua ku koke ae la lakou iluna a haawi mai la i na leo huro puha hauoli no na opua e ku aku ana imua o ko lakou alo.
A ia wa pu no hoi i poha aku ai ka leo o ka moi opio i ka i ana aku,
E o'u mau makaainana ukulii a'u e ike aku nei he mea hauoli no'u ka halawai pu ana me oukou, oiai aole au i ike mua he lahuikanaka hou ae no kekahi o'u e ola nei ma keia ilihonua. A no ko'u piha aie no ka oukou hana nui i lawelawe mai nei ola hoi, ke kukulu ana mai nei i kela moku a'u i makemake ai. Nolaila, mai keia la aku e noho pu ana oukou me a'u a na ka make e@ hookaawale ia kakou.
A i ka kuu ana iho o ka leo o ua opio, oia no ka wa i aluka mai ai na leo o na kanaka i ka hooho ana mai.
Aole, aole oe i aie ko mau makaainana nei, aka, o makou ke noho aie nei@ nou, no ka mea, akahi no a loaa ia makou he noho lanakila ma o kau kauoha e noho pu me oe. Me oe makou no ka wa mau loa.
I ka wa i pau ai o keia hoolauna o ke kuluaumoe, oia no ka wa ai@ hoi aku ai na mea a pau e hooluolu no ke koena oia po.
I ke o ana mai o na kukuna malamala o ke kakahiaka, oia no ka wa i ala ae ai na hoahanau eiwa a liuliu ae la hoi i ka lakou huakai no ka home. Kahi a ko lakou makuahine kolea e ai hookano mai la i ka loaa a ko lakou makuakane. No ka hookau ana aku i kekahi hoopai kupono no kana mau hana lapuwale i hookau mai ai maluna o lakou. A he mau minute hoi ia o na waimaka e hoohanini ia ana mawaena o na kaikunane a me ko lakou wahi kaikuahine hookahi.
A i ka mao iki ana ae oia no ka wa i kani mai ai ka bele no ka hele ana aku o na mea a pau maluna o ka papaaina.
LILO NA OLA.
Kapalakiko, Nov. 30. Ua hoopiha ia ae o Kapalakiko me kekahi hiona manaonao i ike oleia kona lua, i ka wa o ke kaupoku aniani o ka Hui Hana Aniani Pakipika, i hiolo ai a iawe pu aku la he 125 kanaka a me na keiki opio no ka honua.
Ua akoakoa aku keia puulu kanaka malaila no ka makaikai ana i ka hookuku peku popo mawaena o na kula nui Kaleponi a me Stanford o keia hale hana aniani e ku mai ana oia ma kekahi aoao mai o ke kahua kinipopo. O na kanaka makua a me na keiki i hiki ole ke komo aku i ke kahua peku popo, ua pii aku lakou iluna o ke kaupoku@ o keia hale, no ka mea, he nanaina molale ke kahua peku popo ke ike ia aku mailuna aku o ia wahi.
Malalo pona o keia mau kaupoku na kapuahi hoohee aniani, a ua hoa ia hoi keia mau kapuahi, no ka liuliu ana, no ka hoomaka ana aku o ka hana ma ka Poakahi ae, no lakou ka enaena i hiki aku i ke 500 degere, ka wela pina hoi o ua mau kapuahi nei i makemake ia.
A maluna o ia mau kapuahi enaena i haule aku ai he hapanui o keia mau kanaka, a mamuli o ka ikaloa o ka wela loa ua a koke ia ko lakou mau aahu i ka wa i pa aku ai i ke kapuahi. Ua haaawi kokeia na kokua i na poe poino, a ua ikeia he 16 i make a he 94 i hoehaia.
NELE I NA LIMAHANA.
Ma ka hoea ana mai nei a Lunanui McLennen o Laupahoehoe, Hawaii, ua hoike mai la oia i ka pilikia loa oia mahiko me ka limahana ole. No ka mea, i ka wai lilo ae nei o Hawaii nei i teritori no Amerika Huipuia, ua hoomaka iho la na Iapana e haalele i ka hana ana ma na mahiko, a aole hoi he kanawai e kaohi aku ana ia lakou mai ka hooko ana i keia manao.
He nui o keia poe limahana i hoi mai ma Honolulu nei a ma na wahi e ae, a o na poe i koe na hoolaha lakou i kekahi manawa ma ka piliwaiwai me ka noho wale ana ma ka hale, a he hapawale no o ka mahina e hoohalaia ana e lakou maloko o na mahiko.
O ko makou manao iho he mau hoopai ana no keia a ke Akua i n@ poe puni waiwai nei, kekahi poe hoi i hooikaika e hoohui ia kakou me Amerika Huipuia i wahi e oi loa ae ai ko lakou waiwai. Aka, ke ike nui mai nei nae i ka pilikia.
He keaka no ko ka Ofiuma i keia po.