Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 41, 13 ʻOkakopa 1900 — NO NA MOHO ELELE. [ARTICLE]

NO NA MOHO ELELE.

Ua maopopo lea loa ia kakoo i nela w& nai ja.oa o iia poe mobg o,ei no ko ka lahui koho mat i Jiekahi o lakoa i elele e hoio ai mii ko ka hapanai aoao i JĒ« Ahaoielo Nai ina Amerika Huipuia. E hoomanaoia no l ®i frq «leie leo a kuieaoa koho ole oia nta ua nioaa okoa, koo wale onolii na mea e pili ana no keia &i&*> eia nae, bts leo ho&ini a howale aku no kona fce ui ia mai oia, aohe on« kuleana e koho m ma kekahi nin»u a kuuiuhaoa |i&b& e pUi ana no kakou o nei. keia waiu, fee uwhlo aka nei ma.kou ia kakou a pau—e a e haaa kakou ke nkahele loa, o hili hewa au.inei hoi kakon a pae i kohola e £€iuo loa a! fcakou a pau. O ka moho eleie a ka aoao llepubalika, oia no ka mea hanohano Samueia Paka, ke kelki kioia kipuka lii hoohei bipi o na ekola o Hawaii, he mea oia kakoa a pau i īke a i maopopo I kona kulana lalawai. Eia nae hoi, aohe no paha kakoa i hoo poina nona, oia hoi, oia no ke Kuhina o ko na Aina E a Kuhina K&ua hope loa o ke alii ka Moiwahine Liliaokalani i ke au ai o &e kahulihia ana o ke Aupuni Moi kumu o kakou oiwi. Ihea la -oia ma ia la hiki ole ke hoopoina īa o īanuari 17, 1893, i haawi 010 ai i ke kauoha, ma kona auo Kuh' " Kaua, i ka hopu ia o sa poe k 18, a i ole ia kipaku aka i ka mai o na koa luina me malina o ka mokukaua Amenka Bosetona? O ka mea e hoomanao la nei, iloko oia a me kona mau hoa Kuhina e ae o ke keena o ka Ilamuku ma Kalakaua Hale kahi i naka haalulu a ī opaipai na au, a e ole ka mea hanohano Akoni Rosa, i make, loaa ai he mea nana e kakau ī kana pala. pala i hoouna ai ia Kuhina Kiwini hmauui. lua ua hiki ole iaia ke hana ia fa, pehea la hoi e hiki ai īa kakeu ke hilinai aku iaia i nei wa, me ka iho e hana aku ana oia i koleikou pono? Oiai hoi, ela no oia a me kona waiwai ke paa oei malalo o ka malu o kekahi poft kahu, aole anei hoi ia he mea na kakou e īke iho ai e hana aku ana īa i ko īa poe pono, a o ko ja poe pono, 0 kona pono īho no ia ( aoie loa hoi o ko kakou, kona poe hoalabui oiwi, ana hoi e ui mal nei īa kakou i nei wa. A o ka moho hoi a ka aoao Kuolioa Home Eula, oia no o R. W. Wiiikoki, ka mea 1 loaa ole he wahi apana hana holopono, he hookahi mea nui laia, o ka hoopilikia mai ia ktkou. Ua ike loa kakoa a pau eia oia ke hooikaika nei I ka pono no kana wahine īloko o na Aina Leialii, a aa ia ano hoi, aole oia e help ana no kakoa, aka 4 no ka hooikalka | *na i ka pono o kaea wahine, ii «» like no hoi me kona pono po-1 001 iho, me ke keehi a kue mai i | k& Moiwahine Liliuokalani kuieana a me ko kakou pu. E kala no hoi kakou i ikeoiaka | si i pono no kona noho ana ī ka hooikaika kino ponoi o na wa--liine nei ana, • he »ea hilahila ' lo» hoi ia no kekahi kauo kulana oaauao e like ia. Aole no : a ia wale, aka, aa lauahea ka ole- j lo ia uo na haoa a kana wahine laia »ku nei i o, he mnn hana hoi ( i ku ole i ba hanohano a me ka mahalo irt, eia uae Ina oia e ko- ■ h-o ia aiia, ua like loa no ja rae ko | k»fcutt holoi uuaae i» hiona rka j a hoapono mo'ka hooinnik i aku hoi i k© ino i hanala iho mahope uei, Ua mnkeumko auei kakuu kakou e hoohaahaa a o hoo- ]

j ' J. hilahila ia mai ai ma o ? Ua kupono a'nei oia e lawe akn i kona kokooLua i t£tea no kakou e hanohano ai a e haaheo ai aia ona )a, ina ua ike ole ia laua iwaenao na* poe maikni ma ka aina nei? E oUlo ia m»i paha auanei hoi ua kupono ole ko makoa uou aku iaia ma o kan* wahine la. No keaha mai hoi ka mea 1 kupono l ole aī, oiai hoi, i hanohano uo ke kane i ko ka wahine laahia a hoopono, aka hoi, ke lapuwale kahi o laua, ua lapnwale like no laua. lna he ike rula oia, e like no laae kona pai mau 1 koua pnk rula, o ka aina no nei, unnhi ae oia i kona inoa no ke alaalu an« uo la kuUn'a, he kulana hoi i wa!e no i kekahl' mea kuonoono kuokoa nona iho, i afe£fitu ole hōi e imi i kona pouo pouoi īho, aole hoi i ko ka lnhui ana e uwhlo mai nei e koho aku iiia. tJa nele loa oia me na kumu kupono a kafcou e hilinaiaku ai, iio kamea hoi, e noonoo a e hoomaopopo mai kakou, e oi loa aku ana ko kakou pilikia kuloko ma oia ana ke koho 10 īa e ka iahui, oia boi, e like me kona nele me ke kulnna e ike ia mai ai ma o, pela no auanei hoi kakou e ueie ai ka ike a hooihaopopo ia naai maHUoI e na poe haku haoa na lakou ua limahana o kakou e hanai nei. Ala keia wahi, ke uwulo aku nei makoo ia kakou oiwi a pau—"e nihi ka hele ana i ka uka o Puna." No ke kolu iho hoi o na moho, 0 ko ka poai Demokaratā, oia no ko kakou kama'hi Kawauau>ikoa, he ewe a pua oiwi opio no kakou ponoi, na Uilinai makou oia hookahi ka mea 1 kupono e hele e īmi Ika pono no kakon. E like me ka hele kino ponoi ana o ko*a makna ahi, ka Moi Kalakaua 1 aloha īa a loaa mai ai ka pomaikai no ka aina nei ma o ke Knikahi Panailike ia, i hiki ole hoi ia kakou ke hooīe ae i ka oiaio, pela no hoi makou a hihnai nei no keia ewe a pua alii hanau o ka aina nei, oia hoi, e loaa *mai ana no he pono no kakou iaia t pela ko makou hilinai a paulele maluna ona. Akahi no hoi oia a ui aku i ka lahui, a e ike ia no hol e hele ana oia nona iho mo ke kaukai ole aku na hai e kokua mai. He kanaka opio oia i kuokoa a i kuonoono nosa iho, he mea ia.i ike maopopo ia nona, a he mea maopopo no hoi aole ola e hookaumaha wale mai ana no i ka lahul e noho hune nei. E pono kakou e ike aku iaia, no .ka | mea hoi, oia kekahi i hoopoino a 1 hoopihkia loa ia ma o ke kahulihia ana a nele al oia me kona kuleana i ka nohoalii i hakahaka ; mamuli o ka make opiopio ana o | ka AUi Wohi opio, ke kama'liiwa-: hine Kaiulani. Aole no hoi o >a | wale, aka, he oplo oia i loaa ka hoonaauao maikai la, a ua maamaalea loa no hol i na rula o na 1 anaina kiekie, a naauao, a ma ona ] la no hoi t aole kuia e loaa ia ka- i kou a aole no hoi kak.ou e waīa. ] ; He malihini oia i keia ano hana piM kalaialna e palokam u%i me i he kuku ana 1a l ke kapa paup&u ] e kahiko, eia nae hoi 4 ua nana ole : oia ia mea, a ke iwi akn nei hof! imūa o ka lehulehu no kona hoo- ] unauna a hiliuai ia mai « haua no ka iahui o koua mao makua ] atii I u&N e aku i ka pn. AoU rj paha hoi kakou o hewa ke hoonoa aku laia» Nolaila hoi, e w«ie k ikou me ke aka!;ele a e haawi aku !u s t i ko kakon man koho a;-, , I ko la- . k«>Q uiea.hookahi f a t«a- ' kon ho? hiliuai loa \\v\ t uo o | kamaMii Kawananukoa. fehea : mai kakon' E pono oho aa na uona. | poiua I ka ae e lohe i ka haiolelo a na 4 ka £oao l\*moHraU>