Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 33, 18 August 1900 — Page 7

Page PDF (742.65 KB)

This text was transcribed by:  Wendy Kamai
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA POAONO, AUGATE 18, 1900

 

HE KAAO KAILI PUUWAI

:NO KA:

UI MINEWA

:A MEA NA:

KAIKUNANE EIWA

I Hooliloia i mau Manu Nene Ahiu a i ole na Keiki i Hoehaehaia

Kakauia no KE ALAOHA AINA.

 

            Ala ae la ua Minewa nei mai kona hiamoe ae, a hele holoholo ae la maloko o ke kakela me na noonoo o ke kaumaha e lauwili ana iloko o kona puuwai, me ka hoao ana iho e hunahuna i kona mau manao ehaeha, aka, ua i ke nae me he wai mapuna la ka huahuai @e, oiai, aia ke kau mai la maluna o kona waihona noonoo me he aka kino wailua la na olelo hooweliweli a kana aloha i hoohiki paa ai e hoo kau mai ana maluna ona, ina ua haole oia i ka hewa me ka moi Duro o ua mokupuni la.

            Hiolo mai la kona mau waiomaka me ka piha luuluu nui, no ka mea, ua hoike wahahee aku oia i kana Boliona, aka, ua hookokoke mai la nae ka la e huai pau ia ai na hana i hooko ia ma kahi mehameha.

            Ma keia wahi i puoho ae ai ke koa opio Boliona mailoko ae o kona hiamoe kulipolipo, a i kona ike ana ae aole kana aloha maluna o ko laua moe ua ala koke ae la oia a hele aku la e huli i ka mea a kona puuwai i li'a mau ai.

            Maluna o kekahi noho pulu nani malo  o  o ka rumi hookipa i ike aku ai oia i kana Minewa e kulou ana ilalo me kona poo e hilinai ana maluna o kona lima.  Aka, aole nae oia i ike mai i kana Boliona e ku nei.

            Na keia mau hiohiona ano e ana e ike nei i hookomo mai i na manao pihoihoi iloko ona, no ka mea, aole he mau kuee i hana ia mawaena o laua i ka po mamua iho, aka, i mea nae e hoopau ia ai kona pohihi ua hele aku la oia no kahi a Minewa e noho ana iloko o ka ehaeha a pane iho la me ka leo pioo i ka ike ana iho i na waimaka o kana aloha e hiolo makawalu ana.

            E Minewa kuu aloha, e hoike mai i keia wa ano, heaha kela mau helehelena kaumaha a'u e ike aku nei maluna ou, ua ma'i anei oe a i ole, ua hookaumahaia anei no keka hi mea.

            E hoike mai ano, he hana anei kekahi i hiki ai ia'u ke hooko aku i wahi e hooluolu ia ai ke kaumaha o kou puuwai.  Ina no ke ola a i ole no kuu make ua aa loa au e hooko aku.

            A i ka lohe ana ae o ka wahine opio i ka leo o kana ipo, na hoohikileleia ae la ola, a mahope o ka luliluli ana o kona poo ua pane mai la.

            E kuu aloha, aohe ne hana hiki ia oe ke hooko aku i wahi e hooluolu ia ai ko'u mau ehaeha.

            Ua lilo keia mau olelo a ka ui Minewa i @ea e hookupilikii loa ia ai ka noonoo o ke koa opio me ke komo pu mai hoi o na kuko like ole iloko ona, e uwe haalipo ana kana ipo ne ke aloha i kona enemi ka haku opio o na mokupuui nei.

            A iloko o keia mau manao kuhihewa ona i hapai ae ai oia i kona leo inaina nana i hoonakolokolo ae i na paia anoano o ua kakela nei i ka puana ana aku.

            Ua ahuwale ia'u ka no'a huna a ko puuwai e huna la au hoi i olelo mai nei ia'u aohe hiki ia'u ke hooluolu aku, a maanei e hoike mai ia'u me ka oiaio, he mau waimaka aloha anei keia ou no kuu ememi?

            Na keia mau huaolelo pih@ inaina o Boliona i hoohikilele ae i ka wahie opio, a haule koke iho la maluna o kona mau kuli me ka pane a@a mai me na waimaka e hiolo makawalu ana.

            E kuu mea i aloha makawelawela ai, e hoopau i kou mau manao inaina, no ka mea, aole no ke aloha i kou enemi keia mau kulu waimaka e hoopulu nei i ko'u mau papalina aka, no ka hopena weliweli no ia a'u e halia mau nei e hoea mai ana a e lilo ai ke aloha e nakii paa nei ia kaua, i mea waiwai ole.  Nolaila, e kuu aloha e waiho malie mai ia'u a mai hoouluhua hou mai, no ka mea, e hoea mai ana no he la, e ike maopopo ai oe i ke kumu i hoea mai ai keia mau haawe luuluu au e ike nei.

            I ka lohe maopopo ana aku o ua Boliona nei i na hoike a kana Minewa ua ma o ae ia kona kuakoko o ka inaina me ke hoi pu ana aku e huikala ia mai hoi kana mau hua olelo oolea.

            Hala hope ae la he mau la loihi aia no o Minewa ke uwe mau la no ka piha weliweli i ka hoopai a kana aloha e hookau mai ai maluna ona, ina e hoomaopopo ana ua hapai oia i ka moi opio.

            Ma ke ahiahi o ka piha pono ana o ka umi malama mai kona hui kino ana me ka Moi Duro, ua hoomaka iho la oia e nahunahu, a i ko Minewa ike ana ua kokoke loa ka hora e hoike ia ai na mea a pau imua o ke akea, ua komo iho la oia i kona aahu piha, no ka mea, ke halialia e wale mai ia no iloko ona aohe manaolana no kona palekaua mai ka inaina mai o kana aloha, oiai na hewa maoii no oia ma kana ik@ iho, a maanei i hoouna aku ai oia i kekahi kauwa o loko i ka halealii no ke kii ana aku i kana aloha.

            E like me ka makemake o ua Minewa nei, peia ke kauwa i kooko aku ai, a iloko o na @ekona pokole wale no o kona nalo ana aku, aia hoi, ua oiii hou mai la oia me ke koa opio e ukali ana iaia, a i ko la ua hoea ana mai imua o ke alo o ka wahine opio, ua haalele iho la ke kauwa ia lana e noho ko@lua, a me na waimaka e hi@ ana ua puili ae ia o Minewa i ka a o kana aloha a muki ae la me ka puana ana ae.

            Ano, e kuu Boliona aloha ua hoea mai ia ka manawa nou e lohe ai i na mea pau a'u i hunakele ai iloko i kuu puuwai nana i kono mai ia'u e hoohanini iho i na kulu waimaka no na manawa lehulehu i hala anei.

            Na keia mau huaolelo i hooi hookapalili ae ai i ko Baliona puu wai me ka hauoli nui, no ka mea, oia hookahi kana mea nui iini a@ ke ao a me ka po e lohe i ke ku@ kaumaha o kana Minewa, a oia ka na i pane aku ai.

            He mea e ka hauoli o kuu puuwai, i ka lohe ana aku la, ua hoea mai ka manawa nou e hoike mai ai i ka mea nana e hookaumaha mau nei i kou helehelena.  E hoike mai, no ka mea, ua hamama kuu puka pepeiao e ka nani oi kelakeia a'u e ike nei.  E kuu aloha aohe ou manawa i oi aku ai ka oi e like me keia manawa a'u e ike nei.

 

PEPEHI KANAKA MA KAUAI

 

            Ma ka ho a ana mai la a ka mokuahi Keauhou i keia kakahiaka Poalima, i lawe mai ai oia he lono weliweli no kekahi hana pepehi kanaka i lawelawe ia ma Lihue, Kauai, e na luina o ka mokuahi Niihau.  Ma kela La Pule aku nei, ua lele aku na luina o ka mokuahi Niihau no uka o ka aina no ka hoomaha ana, ma ia wahi ua loaa iho la ia lakou ka waiona mai kekahi halekuai Pukiki mai.

            I ko lakou kaumaha ana me ka wai hoomalule kino, na hele aku la lakou e noi hele i na Iapana i paka kikaliki, a iwaena o keia poe i hoole mai ai he Iapana kekahi e hele ana ma ke alanui, i kona hoole ana aku ia lakou, ua lele aku la keia poe kanaka a pepehi i ke Iapana a hiki i kona nawaliwali ana, a na kekahi hoi o lakou i hoopau loa aku i kona hanu, ma ka uhau ia ana o kona opu me kekahi pine pa a moku kona ake.  Ua paa na limakoko i ka hopu ia.

 

            E HOOMAHA ANA KA HANA

 

            Ua manaoia e hoomaha ana ka hoomau ia ana laku o ka hoomoe ia ana o na paipu hookahe wai ino o ke kulanakauhale nei no kekahi wa hou aku, mamuli o ka ike ia ana o ka waihona i hookaawale ia no keia hana e ke aupuni ua pau loa la.

            Ua malama koke ia he halawai e ka L@na Nui o na Hana Hou, pa luna nui o ka hui hoomoe paipu a me ia Papa Ola ma ka Poakela nei.  Ua hoomaopopoia aole e hiki aua ke paa ua paipu o ka apana o Puowaina, ka apana o ke kulanakauhale mauka o kealanui Kula, a i ole ma Ewa o ke kahawai o Nuuanu, koe waie no ma ka aie ana o ke aupuni i puu dala hou no ka hoomau ana aku i keia hana.

 

            Ua hoea mai la ka Mariposa mahope o ka alo ana mai nei i kekahi ino ikaika ma ka moana.

            Ua hookau ia aku la ka hewa pepehikanaka ma ke degere ekahi maluna o Samuel Barney, ka haole i ki ai la Lorbeer ma kahi hoolulu kaaahi ma ka La Pule nei.

 

MA KE KAUOHA.

HOOLAHA UKANA MA KA HALE UKANA MA  AALA.

 

            Ke kauoha ia aku nei na poe no lakou na inoa m@lalo nei e kii mai i ko lakou mau ukana e waiho la ma ka Hale Ukana o ka Papa Ola ma Aala, Honolulu, a ina e kii ole ia mai keia mau ukana a hala ka ia 1 o Sepatemaba, 1900, alaila, e kuai kudala ia ia mau waiwai no ka Pomaikai o ka Wainona o ka Lehulehu.  Aole auhau no ka malama ia ana o ka ukana.

            INOA  UKANA

Aiona Kaula    1 pahulole,

Hoopii Li@lu  1 ninai,

Huka Keoki     1 pahulole,

John J. H.        1 pahulole,

Kailipua S.      1 pahu,           

Kahalekau       1 pahulole,

Kapaa              1 pahulole,

Kaiu                1 moe,

Kamahuialani  3 moe,

Kaulahea E.     1 moe,

Kama J.           1 pahulole,

Lahela Kuaana            1 pahulole,

Manu K.          1 pahulole,

Manua             1 noho,

Palenapa H.     1 puolo,

Polapola          2 puolo,

P@ikala Mrs.  1 pahulole,

Paiko Mrs.       1 pahu,

Makena Malie 1 pahulole,

Keopuh@wa   1 kini,

Keahi Kuanea 1 pahulole,

Aohiu Julia      1 pahulole,                   

Kaleikini J. K. 1 p@huume

David S.          1 p@ouume

Reno Oh@s    1 pahulole,

Charley M. K. 1  pahu,

Hilanihoa John1 puolo,

B. T. W.          1 eke pala hapuu,

Ma ke Kanoha a ka Pao@ Ola,

CHAS WILCOX,

Kakauolelo.

Honolulu, Aug. 17, 1900.6ts.

            O keia ae na inoa i koe i kii ole ae i ko lakou mau ukana.

 

OLELO HOOLAHA

 

            Ma keia ke hoike ia aku nei ka lohe i na lala a @au o ka hui o Kahana, e malama ia an@ he h@lawai ma ka halepule o Kahana, Oahu, ma ka la 1 o Sepatemaba, 1900, no ka noonoo a me ke @ho ana i ke kumuhana no ka hoomana ana i na luna @ o ka hui, no ka pomaikai o ka hu@ olelo ia a me kona inoa, e huipu aku me ka mea hoopii ma ka hoopii kanawai no ka pono kaulike e waiho nei maloko @ ka Aha Hookolokolo o ka Aha Kapuni Mua mawaena o Mary E. F@ster a me J. P.

Mendonca, no ka hoopiu ana i kekahi @ like hoolimalima o ka aina heleholona o ka hui, i hana ia e Makanui a ma kekahi p@ ae ia J. P. Mendonca, i olelo ia.

            A n@ ka hoomana a@ aku i na luna nui e kukulu i hoo@ no ka pona o ka hui i olelo ia no ke kai @ ak@ i na poho ia J. P. Mendonca @ olelo @ me Kaneohe Ranch Company no ka @poino ana i na aina ululaau a me na waiwai e ae @ ia e ka hui i olelo ia

JOHN D. HOLT.

Peresidena.

E. H. WODEHOUSE,

Pauku.

@ KAPALI.

Kakauolelo o ka Hui Kahana.

Honolulu, Aug 17, 1900.